Չորեքշաբթի, 24 Հունիսի 2020 19:02

Արմինֆո. Հայաստանի խորհրդարանը հունիսի 24-ի արտահերթ նիստում վավերացրել է COVID-19-ի դեմ պայքարի համար 280 մլն դոլարի վարկ ներգրավելու մասին Արժույթի միջազգային հիմնադրամի (ԱՄՀ) հետ ՀՀ համաձայնագիրը:

 

ՀՀ ֆինանսների նախարարի տեղակալ Արմեն Հայրապետյանի խոսքով ՝ անցած տարվա վերջին ԱՄՀ-ի կանխատեսումներով ՝ աշխարհի 170 երկրներում  նախատեսվում էր տնտեսական աճ։ Մինչդեռ ընթացիկ տարվա ապրիլին վերանայված կանխատեսման համաձայն ՝ կորոնավիրուսի համաճարակի պատճառով համաշխարհային տնտեսությունում ակնկալում է 3,5 տոկոս անկում։ Այդ ցուցանիշները, ինչպես նկատել է փոխնախարարը, չեն կարող չանդրադառնալ բյուջետային ցուցանիշների վրա, քանի որ ճգնաժամը կհանգեցնի հարկային մուտքերի նվազմանը, ինչն իր հերթին կանդրադառնա սահմանված մակարդակում ծախսերի պահպանման եւ պետական բյուջեի դեֆիցիտի ավելացման հակացիկլիկ քաղաքականության վրա: Երկրի պետական բյուջեի դեֆիցիտի ֆինանսավորման համար անհրաժեշտ է ներգրավել արտաքին փոխառություններ, ինչը կանդրադառնա պետական պարտքի աճի վրա։ Դեռ անցյալ տարեվերջին ԱՄՀ-ն համաձայնել էր Հայաստանին վարկեր տրամադրել արտաքին էական շոկերի առկայության դեպքում ։ Սակայն հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ պանդեմիան սկսել է թափ հավաքել մարտ-ապրիլ ամիսներին, ԱՄՀ-ի հետ հեեռավար ռեժիմով բանակցություններ են անցկացվել, որոնց արդյունքներով որոշում է ընդունվել վարկային հատկացումների չափը ավելացնել 2019 թվականի վերջին հաստատված գումարի համեմատությամբ: Այժմ այն կկազմի 315 մլն դոլար, որից 280 մլն դոլար արդեն հասանելի է ։ Ընթացիկ տարվա սեպտեմբերին Հայաստան կայցելի ԱՄՀ-ի հերթական առաքելությունը, որի արդյունքում Հանրապետությունը, ինչպես սպասվում է, կստանա մնացած 35 մլն դոլարը:

 

2020 թվականի մայիսի 18-ին Արժույթի միջազգային հիմնադրամի (ԱՄՀ) տնօրենների խորհուրդը որոշում է կայացրել Հայաստանին 280 մլն դոլար հատկացնել կորոնավիրուսի դեմ պայքարելու համար: "ԱՄՀ գործադիր խորհրդի որոշումը նախատեսում է Հայաստանին 280 մլն ԱՄՆ դոլարի անհապաղ հատկացում", - ասվում էր հիմնադրամի հայտարարության մեջ: Հիմնադրամը հավելել է, որ"այդ ֆինանսավորման հասանելիությունը կօգնի իշխանություններին կանխել կարճաժամկետ ռիսկերը եւ ռեսուրսներ կտրամադրի COVID-19 համաճարակի անհետաձգելի սոցիալական եւ տնտեսական հետեւանքները լուծելու համար":

 

Ավելի վաղ ԱրմԻնֆո-ն հաղորդել էր, որ ԱՄՀ-ի թիմը ՀՀ կառավարության հետ համաձայնության է հասել Արժույթի միջազգային հիմնադրամի SBA համաձայնագրին հավանություն տված Հայաստանի բարեփոխումների ծրագրի երկրորդ վերանայման ավարտի մասին: Հայաստանի իշխանությունները դիմել են ԱՄՀ-ի կողմից ցուցաբերվող ֆինանսական աջակցության ավելացման խնդրանքով: ԱՄՀ-ն գտնում է, որ COVID-19 պանդեմիան, նավթի գների վերջին շոկի եւ համաշխարհային ֆինանսական պայմանների խստացման հետ մեկտեղ, էապես կփոխի Հայաստանի կարճաժամկետ տնտեսական հեռանկարները եւ կհանգեցնի նրա արտաքին եւ ֆիսկալ հաշիվների վատթարացմանը: "ԱՄՀ-ի ֆինանսավորմանը ավելի լայն հասանելիությունը կօգնի Հայաստանի իշխանություններին զսպել կարճաժամկետ ռիսկերը եւ ռեսուրսներ կապահովի վիրուսի բռնկման պիկի շրջանում անհետաձգելի բժշկական եւ սոցիալ - տնտեսական պահանջների բավարարման համար", - ասված է ԱՄՀ-ի հաղորդագրության մեջ: Առաջարկվում է ԱՄՀ-ի կողմից Հայաստանին տրամադրվող ֆինանսական աջակցության աաավելացում 128.8 մլն դրամով  SDR (մոտ 175 մլն դոլար), որը SBA-ի շրջանակներում կուտակված ռեսուրսները ներգրավելու իշխանությունների մտադրության հետ մեկտեղ թույլ կտա ստանալ 206 մլն SDR (մոտ 280 մլն դոլար), որոնք վճարման ենթակա են տնօրենների խորհրդի նիստից անմիջապես հետո:

 

Նշենք, որ ԱՄՀ-ն ներկայացրել է Հայաստանի համար 2020 թվականի նորացված կանխատեսումը ՝ ակնկալելով ՀՆԱ-ի աճ 1,5% մակարդակում, պետական պարտքի գծով՝ ՀՆԱ - ի ավելի քան 60%, պետբյուջեի դեֆիցիտի գծով ՝ ՀՆԱ-ի գրեթե 5% աճ: ԱՄՀ-ն Հայաստանի տնտեսության վերաբերյալ նման կանխատեսում է արել ՝ հաշվի առնելով COVID-ի հետ կապված ներքին շարժունակության եւ ակտիվության սահմանափակումները, զգալիորեն ցածր արտաքին պահանջարկը, ավելի կոշտ ֆինանսական պայմանները եւ գլոբալ առեւտրի եւ մատակարարման շղթաների խափանումները: Իսկ 2020 թվականի համար կանխատեսվող ՀՆԱ-ի նկատմամբ պետբյուջեի դեֆիցիտի հարաբերակցության ավելացումը պայմանավորված է եկամուտների նվազմամբ և առողջապահության ու տնտեսական աջակցության ծախսերի աճով ։

 

Հիշեցնենք, որ մեկ տարի առաջ ՝ 2019թ. մայիսի 17-ին, Արժույթի միջազգային հիմնադրամը (ԱՄՀ) հաստատել էր Հայաստանին եռամյա "տարանցման շրջան" տրամադրելու մասին որոշումը

stand-by վարկային գծի 180 մլն SDR (համարժեք է գրեթե 248.2 մլն  դոլարին) կամ ԱՄՀ-ում Հայաստանի քվոտայի շուրջ 139.75% - ը: Այդ գումարից նախատեսվում էր անհապաղ ստանալ 25.714 մլն SDR (համարժեք է մոտ 35.5 մլն դոլարի), իսկ մնացած մասի տրամադրումը նախատեսվում էր վեց կիսամյակային գնահատականների հիման վրա ։ Այդ վարկային միջոցներն ուղղված են Հայաստանի տնտեսական հիմքերի եւ քաղաքականության ամրապնդմանը, ինչպես նաեւ կառուցվածքային բարեփոխումների իրականացմանը, մասնավորապես, կառավարման արդյունավետության բարձրացմանը եւ գործարար միջավայրի բարելավմանը: Այդ վարկը տրամադրվում էր մակրոռռիսկերի, մասնավորապես ՝ ներքին "տարանցիկ" ռիսկերի և հնարավոր արտաքին շոկերի չեզոքացման համար, որոնք պայմանավորված են Հայաստանի գլխավոր առևտրային գործընկեր Ռուսաստանի դեմ պատժամիջոցների հնարավոր ուժեղացմամբ, որոնք անորոշություն են ստեղծում ինչպես արտադրանքի արտադրության և արտահանման ծավալների հնարավոր "անկման", այնպես էլ տնտեսության տրանսֆերային բաղադրիչի նվազեցման ռիսկերի առումով ։ Հաշվի է առնվել այդ գործոնների՝ համախառն պահանջարկի մակարդակի վրա ազդելու և երկրի վճարային հաշվեկշռի որոշակի անհամամասնություններ ստեղծելու  կարողությունը։