Երեթշաբթի, 7 Հուլիսի 2020 16:33

Արմինֆո. Հայաստանի պետական պարտքը 2020թ. հունվար-մայիս ամիսներին աճել է 1,5% - ով (նախորդ տարվա 0,03% աճի դիմաց)' կազմելով 7.433 մլրդ դոլար (3.597 տրլն դրամ): ՀՀ Վիճակագրական կոմիտեի տվյալներով՝ 2020թ. հունվար-մայիս ամիսներին արտաքին պարտքը նվազել է 1,2% - ով ՝ մինչև 5.717 մլրդ դոլար (2.767 տրլն դրամ), իսկ ներքին պարտքն աճել է 11,6% - ով ՝ մինչև 1.716 մլրդ դոլար (830.5 մլրդ դրամ) ՝ կրկնելով նախորդ տարվա տարբեր ուղղվածություն ունեցող դինամիկան (2019թ.հունվար-մայիսին արտաքին պարտքի 1,3% անկումն ուղեկցվել է ներքին պարտքի 5,3% աճով):

 

Միայն մայիսին Հայաստանի պետական պարտքի աճը դանդաղել է աննշան՝ մինչեւ 0,4 տոկոս ապրիլի 1,6 տոկոսից, ինչը պայմանավորված է արտաքին պարտքի աճի վերսկսմամբ ՝ 0,2 տոկոսով ապրիլյան 0,3 տոկոս անկումից հետո՝ ներքին պարտքի  աճի մինչեւ 0,8 տոկոս դանդաղման դեպքում ՝ ապրիլի 8,6 տոկոսից:

 

Տարեկան կտրվածքով (2020թ. մայիսին ՝ 2019թ. մայիսի համեմատ) Հայաստանի պետական պարտքը կտրուկ արագացրել է աճը՝ 2,5% - ից հասնելով 7,3% - ի։ Դա պայմանավորված էր արտաքին պարտքի տարեկան դինամիկայի շրջադարձով ՝ 0,6% անկումից դեպի 4,7% աճ, եւ ներքին պարտքի աճի տեմպերի շարունակական արագացմամբ՝ 16,1% - ից մինչեւ 17,3%:

 

Արտաքին պարտքի կառուցվածքում կառավարության մասնաբաժինը 2020թ. հունվար-մայիս ամիսներին նվազել է 91,6% - ից մինչեւ 91,3% (նախորդ տարվա 90% - ի դիմաց), Կենտրոնական բանկի բաժնեմասի 8,4%-ից մինչեւ 8,7% աճի դեպքում  (նախորդ տարվա 10% - ի դիմաց), բացարձակ արտահայտությամբ կազմելով, համապատասխանաբար, 5,2 մլրդ դոլար եւ 496,3 մլն դոլար: Այս տարվա հունվար-մայիս ամիսներին կառավարության արտաքին պարտքը կրճատվել է 1,5% - ով, իսկ Կենտրոնական բանկինն աճել է 1,4% - ով, մինչդեռ, նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածում երկու դեպքում էլ արձանագրվել է գրեթե միանման անկում, համապատասխանաբար, 1,3% և 1%: Կառավարության     եւ Կենտրոնական բանկի արտաքին պպարտքի տարեկան դինամիկան (2020թ. մայիս-2019թ. մայիս) նույնպես տարբեր ուղղվածություն ուներ. կառավարության արտաքին պարտքն աճել է 6,2%-ով՝  ԿԲ-ի 8,9% անկման դեպքում, տարեկան վաղեմության թրենդի կրկնությամբ, երբ կառավարության պարտքի 0,4% աճն ուղեկցվել է ԿԲ-ի պարտքի 8,7% անկմամբ։

 

Իսկ ներքին պետական պարտքի կառուցվածքում գերիշխում են պետական պարտատոմսերը. 2020 թվականի հունվար-մայիսին մասնաբաժինը 91,9 տոկոսից նվազել է մինչեւ 91,8 տոկոս ($1.6 մլրդ կամ 762,6 մլրդ դրամ)՝ բացարձակ մեծության  25,3 տոկոս  տարեկան աճով: Այնուհետև հաջորդում են հայկական եվրոբոնդերը՝ 140.4 մլն դոլար կամ 67.9 մլրդ դրամ, որոնց մասնաբաժինը հունվար - մայիս ամիսներին աճել է 8.1%-ից մինչև 8.2%՝  բացարձակ մեծության 28.1% տարեկան անկման դեպքում: Իսկ ներքին երաշխիքների պորտֆելը զրոյացվել է 2019թ. օգոստոսից, սակայն նույն տարվա մայիսին դրանց բաժին է ընկել 0,6 տոկոսը կամ 9 մլն դոլարը։ Միայն 2020թ. հունվար-մայիս ամիսներին պետական պարտատոմսերի գծով ներքին պարտքն աճել է 11,5%-ով (մեկ տարի առաջվա 4,1% աճի դիմաց), իսկ եվրաբոնդերով ՝ 13,2% - ով (մեկ տարի առաջվա 13,1% աճի դիմաց): Մեկ տարի առաջ ՝ 2019թ.մայիսին, ներքին պետական պարտքի կառուցվածքում պետպարտատոմսերին բաժին էր ընկնում 86 տոկոս, բացարձակ մեծության 14,1 տոկոս տարեկան աճով, ապա հաջորդում էին եվրաբոնդերը ՝ 13,4 տոկոս, բացարձակ մեծության 31,6 տոկոս տարեկան աճով , իսկ երաշխիքների բաժինը կազմում էր 0,6 տոկոս՝ տարեկան անփոփոխությամբ:

 

Նշենք, որ Համաշխարհային բանկն արդեն ապրիլյան կանխատեսման մեջ վատթարացրել է Հայաստանի պետական պարտքի 2020թ. ՀՆԱ-ի նկատմամբ սպասումները մինչեւ 57,2% աճի ուղղությամբ (2019թ.փաստացի 53,5% - ից) ՝ ավելի վաղ սպասվող նվազման դիմաց: Սակայն այդ կանխատեսումը ՀԲ-ն ներկայացրել է՝ հաշվի առնելով 2020 թվականին Հայաստանի ՀՆԱ-ի աճի մինչեւ 1,7 տոկոս ակնկալվող դանդաղումը: Սակայն հունիսի 8-ին Համաշխարհային բանկը թարմացրել է COVID-19 համաճարակի ճգնաժամի պայմաններում գլոբալ տնտեսական հեռանկարների իր կանխատեսումը ՝ վատթարացնելով Հայաստանի ՀՆԱ-ի սպասումները 2020 թվականին 2,8 տոկոս անկման ուղղությամբ:

 

Հիշեցնենք, որ 2020թ. հունվարի 1-ի դրությամբ Հայաստանի ընդհանուր պետական պարտքը կազմել է 3.5 տրլն դրամ կամ  7.3 մլրդ դոլար, որի կառուցվածքում արտաքին պարտքը կազմում է 2.8 տրլն դրամ կամ 5.8 մլրդ դոլար, իսկ ներքին պարտքը' 737.2 մլրդ դրամ կամ 1.5 մլրդ դոլար: ՀՀ պետական պարտքը 2019թ. աճել է 5.8% - ով'  արտաքին պարտքի 4.6% աճի հաշվին՝ ներքին պարտքի 10.7% աճի դեպպքում: