Արմինֆո.Այս տարի Հայաստանում խաղողի բերքը որակյալ է և բավականին առատ, ինչը կնպաստի արտադրվող գինիների որակի բարձրացմանը: Այդպիսի կարծիք է հայտնել Հայաստանի խաղողագործության և գինեգործության հիմնադրամի նախագահ Զարուհի Մուրադյանը՝ այսօր ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Տիգրան Խաչատրյանի և նրա տեղակալ Արման Խոջոյանի հետ Արագածոտնի մարզի "Արմենիա Վայն" գինեգործական ձեռնարկություն կատարած այցի ընթացքում:
Նա նշել է, որ այս տարի հիմնադրամն իրականացրել է ևս մի շատ կարևոր նախագիծ՝ Արագածոտնի մարզում մեկնարկել է խաղողի տնկարկների կադաստր ծրագիրը: «Մենք քարտեզագրեցինք «Արմենիա Վայն» ընկերության խաղողի այգիները։ Հուսանք, հաջորդ տարի կունենանք մեր տարածքշրջանի խաղողի բոլոր տնկարկների քարտեզները և կկարողանանք վերահսկել, թե որտեղ են տեղայնացված խաղողի այգիները և որքան կկազմի խաղողի բերքը», - նշել է հիմնադրամի ղեկավարը:
Էկոնոմիկայի նախարարության մամլո ծառայության հաղորդագրության համաձայն, «Արմենիա Վայն» ընկերության համահիմնադիր Վահագն Մկրտչյանի ուղեկցությամբ նախարարը շրջել է գործարանում, ծանոթացել ընկերության արտադրական հզորություններին, տեխնոլոգիական հագեցվածությանն ու ներդրումային ծրագրերին: Ընկերությունը ընդլայնման ծրագիր ունի և վերջերս կառավարության կողմից ստացել է հումքի և սարքավորումնեևրի համար մաքսատուրքից ազատման արտոնություն։ Գործարանի տեսականին ներառում է կարմիր, սպիտակ և վարդագույն, խաղուն և դեսերտային գինիներ: Այն հագեցած է ժամանակակից սարքավորումներով, որոնց ներդրմամբ ապահովվում է բարձրորակ գինեգործական արտադրանքի ամբողջական արժեշղթան։ Ընկերության արտադրանքն արտահանվում է աշխարհի 27 երկրներ։
Շրջայցի ընթացքում քննարկվել են համավարակի տնտեսական հետևանքների չեզոքացման 24-րդ միջոցառման շրջանակում վերամշակող կազմակերպություններին տրամադրվող արտոնյալ պայմանները, տարբեր ձեռնարկություններում մթերման գործընթացի թվայնացման հեռանկարները։ Վահագն Մկրտչյանն ընդգծել է պետության կողմից այս միջոցառման կարևորությունը մթերման ոլորտի համար։
«Այս տարի Կառավարությունը գնաց բացառիկ քայլի՝ մեծացրեց վարկային ռեսուրսը, ինչպես նաև ավելացրեց այն ժամանակահատվածը, որ պետք է մարվի տվյալ վարկային միջոցը։ Սա իրականում լուրջ խթան է ոլորտի համար, ձեռք մեկնելու իրական քայլ է», - նշել է գործարարը։
Պաշտոնյաներին հանգամանորեն ներկայացվել է խաղողի ընդունման, կշռման, գրանցման, որակի վերահսկողության ընթացակարգը, որն ամբողջապես իրականացվում է ընկերությունում ներդրված թվայնացված համակարգի միջոցով։ Պաշտոնյաների ներկայությամբ փորձարկվել է մթերման վերահսկման ավտոմատացված համակարգը։ Նախարարը մի շարք հարցեր է ուղղել համակարգի գործարկման արդյունավետության, մասնավորապես, դրա ներդրմամբ մարդկային գործոնի և հնարավոր անճշտությունների նվազման վերաբերյալ։ Այնուհետև հյուրերի ներկայությամբ ընկերությունում մեկնարկել է խաղողի մթերման գործընթացը, որն ուղեկցվել է խաղողի օրհնության արարողությամբ։
«Այսօր «Արմենիա Վայն» գործարանում մեկնարկեց խաղողի հերթական մթերման տարին։ Գինեգործների համար սա յուրօրինակ օր է, և «Արմենիա Վայն»-ում ավանդույթ է ձևավորվել․ ամեն տարի խաղողի մթերումը սկսվում է խաղողի օրհնությամբ։ Այդ օրը շատ շուքով է նշվում, այս տարի ավելի համեստ նշեցինք՝ կապված ներկա իրավիճակի հետ», - ասել է Վահագն Մկրտչյանը և հավելել, որ, ընդհանուր առմամբ, ընթացիկ տարում գործարանը նախատեսում է մթերել 6-7 հազար տոննա խաղող։
Ամփոփելով այցի արդյունքները՝ նախարարի տեղակալ Արման Խոջոյանը նշել է «Նմանատիպ այցերը շարունակվելու են ամբողջ մթերման շրջանի ընթացքում, որպեսզի մենք տեսնենք, թե մեր առաջարկած գործիքակազմը որքանով է կիրառելի և ընթացքում ինչ դժվարություններ են առաջանում։ Եթե կլինեն այդպիսիք, ապա մենք ընթացքում կփորձենք անարձագանք չթողնել և հնարավորինս սեղմ ժամկետում շտկել խնդիրները»։
Նշենք, որ ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի տվյալներով ՝ 2020 թվականի առաջին կիսամյակում Հայաստանում կրճատվել են բոլոր արտադրվող ալկոհոլային խմիչքների, մասնավորապես ՝ կոնյակի, գինու (այդ թվում ՝ փրփրուն), գարեջրի, օղու և վիսկիի ծավալները։ Ինչպես վկայում են հաշվետու ժամանակաշրջանի տվյալները, արտադրվել է 15.1 մլն լիտր կոնյակ, ինչը ցածր է տարեկան վաղեմության ցուցանիշից 14.7% - ով, նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի 44% աճի դիմաց: Հայաստանում արտադրված գինու ծավալը նվազել է 31.7% - ով (նախորդ տարվա 42.8% աճի դիմաց) 'կազմելով 3.9 մլն լիտր, այդ թվում գազավորված (Շամպայն)' 33.8% - ով 'մինչև 167.3 հազ. լիտր: Օղու, լիկյորի և այլ սպիրտային խմիչքների արտադրությունը նվազել է 20.8% - ով' մինչև 1.6 մլն լիտր, իսկ գարեջուրը '13.3% - ով' մինչև 10.5 մլն լիտր:
Հիշեցնենք, որ օգոստոսի 13-ին ՀՀ կառավարության նիստում հավանության էր արժանացել կորոնավիրուսի տնտեսական հետևանքների չեզոքացման 24-րդ միջոցառումը, որի նպատակն է աջակցել գյուղատնտեսական հումքով զբաղվող տնտեսվարող սուբյեկտներին, այդ թվում ՝ խաղողագործներին: Հիմնավորելով միջոցառման անհրաժեշտությունը ՝ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Տիգրան Խաչատրյանը նշել է, որ կորոնավիրուսի տարածումը ինչպես ներքին շուկայում, այնպես էլ արտահանման հիմնական շուկաներում ուղղակի ազդեցություն է ունեցել կոնյակի և գինու ընկերությունների գործունեության վրա, արտադրանքի պահանջարկը նվազել է, ինչն ազդել է վաճառքի ծավալների վրա: Նախարարի խոսքով ՝ միջոցառման շրջանակներում նախատեսվում է փոփոխություններ կատարել գյուղատնտեսական հումքի գնման համար վարկերի տրամադրման պայմաններում: Մասնավորապես, 2020 թվականին խաղողի մթերումն իրականացնող տնտեսվարող սուբյեկտներին 2020 թվականի սեպտեմբերի 1-ից մինչեւ դեկտեմբերի 31-ը տրամադրված վարկերը տրամադրվելու են 0 տոկոս տոկոսադրույքով: Նախատեսվում է նաև ավելացնել գյուղատնտեսական հումքի վարկերի մնացորդը 1.8 մլրդ դրամից մինչև 3 մլրդ դրամ, ավելացնել վարկի մարման ժամկետը մինչև 24 ամիս ՝ նախորդ 18 ամիսների փոխարեն, վարկի վերադարձման ժամկետը սահմանել մինչև 3-6 ամիս: Միջոցառման շրջանակներում նախատեսվում է նաև փոփոխություններ կատարել Հայաստանի Հանրապետությունում ագրոպարենային սարքավորումների ֆինանսական լիզինգի պայմաններում՝ լիզինգի աջակցության պետական ծրագրի շրջանակներում: Ագրոարդյունաբերական համալիրի վարկերի տոկոսադրույքների սուբսիդավորման ծրագրի շրջանակներում խաղողի վերամշակմամբ զբաղվող տնտեսվարող սուբյեկտները հնարավորություն կստանան 2019 թվականին տրամադրված վարկերի հիմնական գումարի մարման 12-ամսյա ժամկետը երկարաձգել մինչեւ 15 ամիս ' շահառուների փոխադարձ համաձայնությամբ: Սահմանվելու են խաղողի մթերման փաստաթղթավորման և վերահսկողության լրացուցիչ մեխանիզմներ, ինչը զգալիորեն կբարձրացնի գործընթացի թափանցիկությունն ու արդյունավետությունը։