Երկուշաբթի, 26 Հոկտեմբերի 2020 14:22

Արմինֆո.Հայաստանում տնտեսական ակտիվությունը 2020 թվականի հունվար - սեպտեմբերին էլ ավելի է խորացել անկման մեջ ՝ մինչև 6,6 տոկոս ՝ արտահանման և ներմուծման արագացված կրճատվող ծավալների ֆոնին։

Ս. թ. սեպտեմբերին՝ 2019 թ․ սեպտեմբերի համեմատ, տնտեսական ակտիվությունը նվազել է 7,5 տոկոսով, ընդ որում՝ միայն 2020թ. սեպտեմբերին արագացնելով աճը օգոստոսի 7,4 տոկոսից մինչեւ 10,6 տոկոս: 2019թ.հունվար-սեպտեմբերին՝ 2018 թ․ նույն ժամանակահատվածի համեմատ, տնտեսական ակտիվությունն աճել է 7,1% - ով, սեպտեմբերին՝ 2018թ. սեպտեմբերի համեմատ ՝ 7,8% - ով, և նույնպիսի աճը (7,8% - ով) արձանագրվել է միայն 2018թ. սեպտեմբերին ։

 

Ըստ ՀՀ Վիճակագրական կոմիտեի նախնական տվյալների ՝ նախկինում տնտեսական ակտիվության աճի դրայվերներ հանդես եկող ճյուղերն այժմ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության գոտում մարտական գործողությունների և ռազմական դրության ֆոնին գտնվում են անկման մեջ, և նույնիսկ արդյունաբերական հատվածն ու ագրոսեկտորն են մոտեցել լճացման։ Այսպես՝ 2020թ. հունվար-սեպտեմբեր ամիսներին աճ արձանագրած միակ ոլորտներն են՝ արդյունաբերական հատվածը, ագրոսեկտորը և էներգետիկ համալիրը ՝ համապատասխանաբար տարեկան 1%, 0,5% և 1,5%։ Իսկ մնացած ճյուղերը լուրջ անկում են գրանցել. շինարարությունը ՝ 15,7 տոկոսով, առևտուրը ՝ 11,4 տոկոսով, ծառայությունների ոլորտը ՝ 11,7 տոկոսով ։ Մեկ տարի առաջ ՝ 2019թ.հունվար-սեպտեմբերին, տնտեսական ակտիվության աճն առավելապես պայմանավորել են ծառայությունների ոլորտը և արդյունաբերական հատվածը ՝ տարեկան համապատասխանաբար 15,5 և 9,7 տոկոս, և ավելի փոքր չափով՝ առևտուրն ու շինարարությունը ՝ 8,8 և 4,4 տոկոս համապատասխանաբար, իսկ էներգետիկ համալիրը և ագրոսեկտորն այդ պահին անկման մեջ էին ՝ համապատասխանաբար 2,2 և 4,8 տոկոսով ։

 

Արդյունաբերական արտադրանքի գների ինդեքսը 2020 թվականի հունվար-սեպտեմբերին ՝ 2019 թվականի նույն ժամանակահատվածի համեմատ, աճել է 1,8%-ով,  2020թ. սեպտեմբերին ՝ 2019թ. սեպտեմբերի համեմատ ՝ 3,9 տոկոսով, իսկ միայն 2020թ.սեպտեմբերին աճը դանդաղել է մինչեւ 0,9 տոկոս ՝ օգոստոսյան 2 տոկոսից: 2019թ.հունվար-սեպտեմբերին՝ 2018 թ․ նույն ամանակաշրջանի համեմատ,  արդյունաբերական արտադրանքի գների ինդեքսն աճել է 0,5% - ով, 2019թ. սեպտեմբերին ՝   2018 թ․ սեպտեմբերի համեմատ, 3,1% - ով, իսկ միայն 2019թ. սեպտեմբերին ՝ 1,4% - ով:

 

Իսկ ամսական կտրվածքով (սեպտեմբերին) տնտեսական ակտիվության աճին որոշիչ խթան է հաղորդել շինարարության ոլորտը, որը ծավալներն ավելացրել է 9,4% - ով (2019թ.սեպտեմբերի 4,9% աճի և 2020թ. օգոստոսի 29,8% աճի փոխարեն), և համեմատաբար փոքր չափով առևտրային ոլորտը ՝ 5,2% (2019թ. սեպտեմբերի 0,6% աճի և 2020թ. օգոստոսի 0,4% աճի փոխարեն), ծառայությունների ոլորտը ՝ 4,1% (2019թ. սեպտեմբերին 3,6% աճի և 2020թ. օգոստոսի 4.3% աճի փոխարեն), և արդյունաբերական ոլորտը ՝ 3,1% (2019թ. սեպտեմբերի 0,6% աճի և 2020թ. օգոստոսի 8,4% աճի դիմաց): Էներգետիկ համալիր, 2020-ի օգոստոսի աճի թուլացումից հետո՝ հուլիսյան 16.2% - ից մինչեւ 1.6%, սեպտեմբերին 3,7% անկում է ապրել (2019թ. սեպտեմբերի 8,8% անկման դիմաց)։

 

Տարեկան կտրվածքով (2020թ. սեպտեմբեր՝  2019թ. սեպտեմբերի համեմատ) միայն արդյունաբերական ոլորտը և շինարարության ոլորտն են աճի գրանցել ՝ համապատասխանաբար 1,8% և 0,6%, իսկ մնացած ոլորտներն անկում են ապրել․ ծառայությունների ոլորտ ՝ 18,3%, առևտրի ոլորտ ՝ 10,8%, էներգետիկ համալիրը ՝ 1,7% ։ 2019թ.սեպտեմբերին՝ 2018 թ․ սեպտեմբերի համեմատ, այդ ոլորտները աճ էին գրանցում, ընդ որում՝ տեմպերով առաջատար էին ծառայությունների ոլորտը և արդյունաբերական ոլորտը ՝ 15,1% և 11%, որին հետևում էին  էներգետիկ համալիրը՝ 9,3%, առևտրի ոլորտը՝ 7,5%, և շինարարության ոլորտը՝ 4,2% ։

 

Վիճակագրական տվյալների համաձայն՝ 2020թ. հունվար-սեպտեմբեր ամիսներին բացարձակ մեծությամբ առաջատարի դիրքը պահպանում է առեւտրային ոլորտը ՝ 2.04 տրլն դրամ ($4.2 մլրդ) ծավալով։ Երկրորդ տեղում է արդյունաբերության ոլորտը ՝ 1.4 տրլն դրամ ($2.96 մլրդ) ծավալով, երրորդում ՝ ծառայությունների ոլորտը ՝ 1.3 տրլն դրամ ($2.6 մլրդ), չորրորդը շարունակում է զբաղեցնել ագրոարդյունաբերական ոլորտը ՝ 555.2 մլրդ դրամ ($1.15 մլրդ), իսկ հինգերորդ տեղում ՝ շինարարության ոլորտը ՝ 224.3 մլրդ դրամ ($463.3 մլն) ։ Էլեկտրաէներգիայի արտադրության ծավալը 2020թ. հունվար-սեպտեմբերին կազմել է 5737 մլն կվտ/ժ, որից միայն սեպտեմբերին՝ 632.2 մլն կվտ/ժ։

 

Հայաստանի արտաքին առեւտրային շրջանառությունը 2020թ. հունվար-սեպտեմբերին կազմել է 2.4 տրլն դրամ ($5.05 մլրդ) ՝ տարեկան 10.5% անկումով։ Ընդ որում, ներմուծման ծավալների կրճատումն ավելի ծանրակշիռ է եղել ՝ 13,7 տոկոսով ՝ մինչեւ 1.6 տրլն դրամ ($3.2 մլրդ), քան արտահանումը ՝ 4.4% - ով ՝ մինչև 884.9 մլրդ դրամ ($1.8 մլրդ) ։ 2020թ. սեպտեմբերին արտաքին առևտրաշրջանառության աճը դանդաղել է 5,8% - ից մինչև 4,9%՝ ներմուծման աճի դանդաղման հաշվին ՝ 7,3% - ից մինչև 2,7%, արտահանման աճի՝ 3,4% - ից մինչև 8,7% արագացման դեպքում: Իսկ 2020թ. սեպտեմբերին՝ 2019թ. սեպտեմբերի համեմատ, արտաքին առևտրաշրջանառության 12,4% - ով կրճատումը պայմանավորված էր ներմուծման 20,4% անկմամբ ՝ արտահանման 4,6% աճի դեպքում ։ 2019թ.հունվար-սեպտեմբերին Հայաստանի արտաքին առևտրաշրջանառության 5,8% աճը պայմանավորված էր արտահանման 7,9% և ներմուծման 4,7% աճով, միայն սեպտեմբերին արտաքին առևտրաշրջանառությունը աճել է 13,1% - ով ՝ ներմուծման 20,5% աճի հաշվին, արտահանման 0,2% ստագնացիոն աճի դեպքում։

 

Դրամի միջին հաշվարկային փոխարժեքը 2020 թ․ սեպտեմբերին կազմել է 486,69 դրամ/$1, իսկ 2020 թ․ հունվար-սեպտեմբերին ՝ 484,20 դրամ/$1՝ 2019թ. սեպտեմբերի 476,23 դր/$1 - ի  և 2019թ. հունվար-սեպտեմբերի 481,52 դր/$1 - ի դիմաց։