Հայկական ԱԷԿ-ի ռեակտորի վերականգնողական թրծաթողման համակարգը պատրաստ է շահագործման

Արմինֆո. Հայկական ԱԷԿ-ում ավարտվել են 2-րդ էներգաբլոկի ռեակտորի իրանի մետաղի վերականգնողական թրծաթողման համակարգի հավաքման աշխատանքը:

Դրանք անցկացվեցին նոյեմբերի 25-ից՝ ԱԷԿ-ի ինչպես նաև «Նովովորոնեժատոմէներգոռեմոնտ» ու «ՑՆԻԻՏՄԱՇ» ընկերությունների աշխատակիցների հետ համատեղ և ավարտվել են ժամկետից շուտ: Աշխատանքները կազմակերպում է «Ռուսատոմ սերվիս» ԲԸ-ն՝ կայանի արդիականացման և անվտանգության մակարդակի բարձրացման պայմանագրի շրջանակում:

Թրծաթողման համակարգն անցել է համապատասխան բոլոր ստուգումները և ամբողջությամբ պատրաստ է շահագործման: Ռուսաստանցի մասնագետները կվերադառնան հայկական ԱԷԿ հաջորդ տարվա ապրիլ-մայիս ամիսներին՝ համակարգի  տեղադրման ու թրծաթողման նախապատրաստելու համար: Բուն ընթացակարգը կիրականացվի 2021 թվականին՝ ԱԷԿ-ում 2021 թվականի պլանային-նախազգուշական նորոգման ժամանակ, դրանով էլ պայմանավորված 2021 թվականին ՊՆՆ-ն կտևի սովորականից ավելի երկար՝ մոտ 140 օր:

Ռեակտորի թրծաթողումը ռեակտորի կորպուսի մետաղի ֆիզիկամեխանիկական հատկությունների վերականգնման ամենաարդյունավետ միջոցն է, կորպուսի մետաղի ֆիզիկամեխանիկական հատկությունները փոխվում են շահագործման ընթացքում՝ մշտական ռադիացիոն ճառագայթման ազդեցության տակ: Առաջին անգամ այդ տեխնոլոգիան կիրառվել է 1987 թվականին Նորօորոնեժսկի ԱԷԿ-ի 3-րդ էներգաբլոկում։ Այժմ այդ գործընթացն իրականացվում է բոլոր կայարաններում, որտեղ ընթանում է շահագործման ժամկետի երկարաձգում։ Վերականգնողական թրծաթողումներն արդեն անցկացվել են ВВЭР-440 տիպի ռեակտորներում այնպիսի ատոմակայաններում, ինչպիսիք են Կոլայի ատոմակայանը (Ռուսաստան), Ռովենի ԱԷԿ-ը (Ուկրաինա), «Կոզլոդույ» ատոմակայանը (Բուլղարիա) և «Լովիիսա» (Ֆինլանդիա):

Նշենք, որ 2021 թվականին ՀԱԷԿ-ում մեծ ծավալի աշխատանքներ են կատարվելու։

ՀԱԷԿ է հասցվել ռեակտորի կմախքի մետաղի  ջերմային մշակման համար կայանք: ԱԷԿ-ը կպատրաստեն շահագործման ժամկետի երկարաձգման աշխատանքների վերջնական մասին, որը տեղի կունենա 2021 թվականին: Հենց հաջորդ տարի կիրականացվի ռեակտորի այրում, որը թույլ կտա ռեակտորը վերադարձնել սկզբնական վիճակին՝ 80-85 տոկոսով ։ Ընթացակարգը կիրականացնեն մի քանի կազմակերպություններ, որոնցից յուրաքանչյուրը պատասխանատու է աշխատանքի իր տեղամասի համար։

Հիշեցնենք, որ ծրագրի ավարտի համար կտրամադրվի 63,2 մլրդ դրամի (մոտ 130 մլն դոլար) բյուջետային վարկ: Ծրագրի իրականացման համար ավելի վաղ Հայաստանը Ռուսաստանի Դաշնությունից ներգրավել էր 270 մլն դոլարի վարկ եւ 30 մլն դոլարի դրամաշնորհ տարեկան 3 տոկոս տոկոսադրույքով, եւ այսօրվա դրությամբ այդ միջոցների մնացորդային ռեսուրսը կազմում էր 107 մլն դոլար: Օբյեկտիվ եւ սուբյեկտիվ պատճառներով ռուս գործընկերների հետ չի հաջողվել պայմանավորվել այդ մնացորդային ռեսուրսի շուրջ: Այդ իսկ պատճառով որոշում է կայացվել 63 մլրդ դրամ բյուջետային վարկ ներգրավելու մասին։ Յուրաքանչյուր տրանշի մարման ժամկետը 12 տարի է, որից առաջին 2 տարին արտոնյալ կլինի։ Տոկոսադրույքը համարժեք կլինի Ռուսաստանի Դաշնության ավելի վաղ ներգրավված փոխառու միջոցների տոկոսադրույքին: