Մ. Գալստյան․ 2021 թ․ բանկային վարկավորման ներուժը նախորդ տարիներից ցածր կլինի, NPL-ն կաճի եւ կարող է շարունակվել շահույթի անկումը

Արմինֆո. 2021 թվականին բանկային վարկավորման ներուժը նախորդ տարիներից ցածր կլինի, NPL-ն կաճի եւ կարող է շարունակվել շահույթի նվազումը: Նման կանխատեսում է արել, պատասխանելով ԱրմԻնֆո գործակալության հարցին, ՀՀ Կենտրոնական բանկի նախագահ Մարտին Գալստյանը՝ ձեռնպահ մնալով կոնկրետ թվեր նշելուց:

<Ահազանգեր են ստացվում բանկային համակարգից, որ այս տարի բանկերի մի մասը կփորձի նվազեցնել հաշվեկշիռը, ինչի պատճառով վարկավորման աճի տեմպերի որոշակի դանդաղում կլինի: Պետք է ձգտել, որպեսզի բանկերի կողմից իրենց հաշվեկշիռների՝ դեպի կրճատում վերանայումը, լինի փոքր մասշտաբներով։ Այս առումով առանցքային կլինի բանկերի ցանկությունը՝ միջոցներ հայթայթել նոր նախագծերի իրականացման համար ։ Եվ եթե նման հաճախորդներ հայտնվեն, ապա բանկերը կֆինանսավորեն նրանց, եւ վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի բարձրացումը 5,25% - ից մինչեւ 5,5% - ը խոչընդոտ չի հանդիսանա: Վարկավորման հարցում բանկերի զուսպ մոտեցումը կախված կլինի հաճախորդների պահանջներից>, - պարզաբանել է նա ։

Չաշխատող վարկերի մասնաբաժինը վարկային պորտֆելում (NPL) աճել է 2020 թ. - ին ՝ կորոնաճգնաժամի և տնտեսության վրա ուղեկցվող բացասական ազդեցության ֆոնին։Բանկերի հետ ԿԲ հանդիպման արդյունքում որոշվել է անվերադարձելիության բեռի մի մասը տեղափոխել 2021 թվական։ Այսպիսով՝  որոշ իներցիոն խնդիրներ տեղափոխվել են 2020 թվականից ։ Սակայն, ըստ բանկերի եւ Կենտրոնական բանկի, կապիտալի համարժեքության մակարդակը բավարար է այդ ռիսկերը հաղթահարելու համար։ Շահույթի նվազումը կարող է շարունակվել 2021 թվականին, սակայն դա կարող է և տեղի չունենալ, եթե գործի դրվեն նոր նախագծեր> - ասել է Մ.Գալստյանը:

Նրա խոսքով ՝ վարկավորման դեպքում բանկերի կոնսերվատիվությունն արդարացված է, ինչը ստեղծված իրավիճակում ողջունելի է Կենտրոնական բանկի կողմից:

Նրա սպասումների համաձայն, 2021 թվականի ընթացքում կլինեն բանկեր, որոնց կապիտալի համարժեքությունը կնվազի՝ թունավոր վարկերի դուրսգրումների կամ չաշխատող վարկերի տեսակարար կշռի աճի պատճառով: <Բայց նույնիսկ նման իրավիճակում համակարգի ֆինանսական կայունության համար վտանգ չկա։ Կենտրոնական բանկը բանկերին տրամադրում է անհրաժեշտ իրացվելիություն։ Պետք է գտնենք նուրբ գիծը, երբ մի կողմից  շատ կարեւոր է վարկավորման շարունակումը, իսկ մյուս կողմից՝ այն պետք է լինի հավասարակշռված եւ առողջ՝ առանց ֆինանսական համակարգի և, ընդհանուր ատմամբ տնտեսության համար սպառնալիքի>,- արձանագրել է նա ։

Ինչ վերաբերում է 2021 թվականին նախատեսվող նորմատիվների ներդրմանը, Մ. Գալստյանը հայտնել է, որ ներդրվելու է իրացվելիության ծածկույթի նորմատիվը (LCR- Բազել 3-ով սահմանված), և չի բացառվում որոշակի ժամանակով մի շարք նորմատիվների գործարկումը (այդ թվում ՝ զուտ կայուն ֆինանսավորման նորմատիվը - NSFR - խմբ.):

Նշենք, որ դեռեւս 2020 թվականի սեպտեմբերի սկզբին Մ. Գալստյանը կանխատեսում էր, որ NPL-ն վարկային պորտֆելում կգերազանցի 10% - ը: Բանկերի փաստացի հաշվեկշռային տվյալների համաձայն, նույն տարվա սեպտեմբերի 30-ի դրությամբ այդ ցուցանիշն արդեն հասել է վարկային պորտֆելում 9% - ի եւ ակտիվներում 6,1% - ի: Տեղին է նշել, որ ԱրմԻնֆո ԼԸ պատրաստած՝ Հայաստանի բանկերի 31.12.2020թ. էքսպրես ռենքինգի տվյալներով, Հայաստանի բանկային համակարգի զուտ շահույթը մեկ տարվա ընթացքում անկում է ապրել 20%-ով, իսկ միայն IV եռամսյակում՝ 89.5%-ով: Ընդ որում, 2020 թ.շահույթի նվազում դիտվել է 12 բանկերի, եւ միայն IV եռամսյակում-ի 11 – ի մոտ։ Արդյունքում բանկային համակարգի զուտ շահույթը 2020 թվականին կազմել է 60.4 մլրդ դրամ ($115.7 մլն): Բանկային համակարգի ակտիվները կազմել են $ 12.7 մլրդ, վարկային ներդրումները և այլ փոխառությունները՝ '$ 7.8 մլրդ, արժեթղթերում ներդրումները՝ $ 1.9 մլրդ, ընդհանուր պարտավորությունները՝ $ 11 մլրդ, հաճախորդների հանդեպ պարտավորությունները՝ $ 6.8 մլրդ: Ակտիվների տարեկան աճը 17.3% - ից դանդաղել է մինչև 14.6%, վարկային ներդրումները՝ 15.4% - ից մինչև 5.4%, ընդհանուր պարտավորությունները՝18.2% - ից մինչև 16%, իսկ հաճախորդների հանդեպ պարտավորությունները փոխել են դինամիկան՝ 22% աճից 5,6% անկում։ Արժեթղթերում ներդրումների տարեկան աճն արագացել է 7,7 տոկոսից մինչեւ 35,7 տոկոս: Ընդհանուր կապիտալը դանդաղեցրել է տարեկան աճը 12% - ից մինչեւ 6,2%՝ կազմելով $1.7 մլրդ: Ընդհանուր կապիտալի համարժեքության մակարդակը 2020 թվականին նվազել է 27,57 տոկոսից մինչեւ 24,21 տոկոս, ընդհանուր իրացվելիությունը ՝ 31,92 տոկոսից մինչեւ 29,46 տոկոս, ընթացիկ իրացվելիությունը ՝ 158,6 տոկոսից մինչեւ 145,57 տոկոս՝ պահանջվող նվազագույն, համապատասխանաբար, 12, 15 եւ 60 տոկոսի դեպքում: