Երեթշաբթի, 9 Փետրվարի 2021 18:09

Արմինֆո. Հայաստանի բյուջեի դեֆիցիտը 2020թ. հունվար-դեկտեմբերին կազմել է 333.9 մլրդ դրամ ($639 մլն) ՝ տարեկան կտրվածքով աճելով 5.2 անգամ՝ 2019թ. 39.3% անկման և 2018թ. 60.5% անկման դիմաց։

Ըստ ՀՀ Վիճակագրական կոմիտեի տվյալների, Հայաստանի բյուջեի եկամուտները դանդաղեցրել են տարեկան աճը 16.3% - ից մինչև ստագնացիոն 0.1%՝ ծախսերի աճի 12.2% - ից մինչև 16.7% արագացման դեպքում՝ կազմելով համապատասխանաբար 1.560 տրլն եւ 1.894 տրլն դրամ (համապատասխանաբար $2.99 մլրդ եւ $ 3.6 մլրդ)։ Եկամուտների կառուցվածքում հարկերի եւ տուրքերի բաժինը 2020թ. ընթացքում նվազել է 94% - ից մինչեւ 89% ՝ բացարձակ արտահայտությամբ կրճատվելով 5,4% - ով՝ մինչեւ 1.385 տրլն դրամ (2019թ.-ի 16.4% աճի դիմաց):

 

Մասնավորապես, բոլոր հարկերի գծով մուտքերը շրջադարձ են կատարել աճից դեպի անկում՝ բացառությամբ նպատակային սոցիալական վճարների, որոնց գծով հավաքագրումներն արագացրել են աճը 7,5 տոկոսից մինչեւ 32,6 տոկոս ՝ կազմելով 24,8 մլրդ դրամ ։ Առավել ծանրակշիռ անկում է գրանցվել շահութահարկի վճարումից եկամուտով՝ 36,4%-ով (2019թ. - ի 37,5% աճի դիմաց) ՝ մինչև 148,8 մլրդ դրամ, որից հետո անկման տեմպերով հաջորդում են մաքսատուրքը և պետական տուրքը ՝ 28,3% - ով և 27,1% - ով ՝ 68.3 մլրդ դրամ  և 33.4 մլրդ դրամ (2019թ. - ի 18,6% և 21,1% աճի դիմաց): Միտումի պակաս շոշափելի վատթարացում է արձանագրվել եկամուտների գծով․ բնական պաշարների օգտագործման և շրջակա միջավայրի պահպանման վճարումներից ՝ 17.5% - ի աճից 16.7% անկում,  մինչև 53.1 մլրդ դրամ; շրջանառության հարկից ՝ 48.4%-ի աճից 15.9% - ի անկում, մինչեւ 26.6 մլրդ; ակցիզային հարկից՝ 27.2% աճից 10.9% անկում, մինչև 123.6 մլրդ; ավելացված արժեքի հարկից ՝ 15.6%-ի աճից  6.9% անկում, մինչև 471.6 մլրդ; եկամտահարկից ՝ 23.6%-ի աճից  6.6% անկում, մինչև 411.5 մլրդ։

 

Այս ֆոնին բյուջեի ծախսերի կառուցվածքում աճ է նկատվում բոլոր հոդվածներով, բացի ծառայությունների եւ ապրանքների գնումից (23,7% աճից 6,7% անկում ՝ մինչեւ 179,2 մլրդ դրամ) եւ արտաքին պարտքի գծով տոկոսային վճարումներից (17% աճից 11,3%-ի անկում ՝ մինչեւ 77,9 մլրդ դրամ): Վերընթաց թրենդում են, տեմպերի արագացմամբ, պահպանվել են սուբսիդիաների գծով ծախսերը ՝ 1,9 տոկոսից մինչեւ 5 տոկոս (119,1 մլրդ դրամ), դրամաշնորհների գծով ծախսերը ՝ 18,7 տոկոսից մինչեւ 24,6 տոկոս (186,9 մլրդ դրամ), նպաստների եւ կենսաթոշակների գծով ծախսերը ՝ 6,5 տոկոսից մինչեւ 23,4 տոկոս (559,1 մլրդ դրամ): Տարեկան աճը դանդաղեցրել են աշխատավարձի գծով ծախսերը ՝ 13% - ից մինչև 2% (171.6 մլրդ դրամ), ոչ ֆինանսական ակտիվների գծով ծախսերը ՝ 26% - ից մինչև 21.2% (226.1 մլրդ դրամ), պետական պարտքի տոկոսային վճարումները ՝ 13,3% - ից մինչեւ 4,6% (164,8 մլրդ դրամ):

 

Նշենք, որ 2020 թվականի դեկտեմբերի 31 - ի դրությամբ դրամի հաշվարկային փոխարժեքը կազմել է 522.59 դրամ/$1, իսկ հունվար-դեկտեմբերին դրամի միջին հաշվարկային փոխարժեքը կազմել է 489.01 դրամ/$1։