Իշխանությունների լավատեսությունն ընդդեմ պաշտոնական վիճակագրության, կամ, ինչ է սպասում Հայաստանի տնտեսությանը  

Արմինֆո. Ամենալավատեսական սցենարի դեպքում Հայաստանի ՀՆԱ-ն տարեվերջին կաճի մինչեւ 2 տոկոս։ Հոռետեսական կանխատեսումների հաստատման դեպքում տնտեսությունը կփլուզվի մինչեւ 4-5 տոկոս։ Այդ մասին ԱրմԻնֆո-ի հետ հարցազրույցում հայտարարել է տնտեսագետ Ատոմ Մարգարյանը։

Հայաստանի տնտեսությունը խորը ճգնաժամի մեջ է, պնդում է Մարգարյանը։ Եվ դա՝ ի հեճուկս էկոնոմիկայի նախարարի՝ 2021 թվականի արդյունքներով երկնիշ տնտեսական աճի ապահովման մասին վարդագույն պատկերներին և Պետեկամուտների կոմիտեի նախագահի այն հավաստիացումներին, որ արդեն նկատելի են տնտեսության վերականգնման առկայծումները, "ինչի մասին վկայում են ապրանքաշրջանառության ծավալի և հարկային հավաքագրումների եռամսյակային պլանի գերակատարման վերաբերյալ տվյալները"։ "Իշխանությունները հենց նրա համար են, որ անհույս լավատեսությամբ տառապեն։ Մինչդեռ, հենց թվերը լավատեսություն չեն ներշնչում. գնաճը թռիչք է ապրում, դիտվում է բնակչության զանգվածային աղքատացում եւ հասարակության բեւեռացում", - հայտարարել է փորձագետը:

Ատոմ Մարգարյանը սոֆիզմ է անվանել պնդումներն այն մասին, որ առաջին եռամսյակում արձանագրված 5,2 տոկոս, իսկ 2021թ.մարտին 2020թ. մարտի համեմատ՝ 5,8 տոկոս գնաճը արդեն տարվա արդյունքներով կվերադառնա "բաղձալի" 2,5-5,5 տոկոսի: "Մենք արդեն այսօր գերազանցել ենք թույլատրելի առաստաղը։ Եվ այո, հնարավոր է գնաճը հանգեցնի անվանական տնտեսական աճի, բայց երբ այն համադրելի չէ ՀՆԱ - ի աճին, ապա դա խոսում է այն մասին, որ տնտեսությունը հիվանդ է", - նշել է տնտեսագետը։

Իսկ այդ "հիվանդությունը", ըստ տնտեսագետի, պայմանավորված է խելամիտ տնտեսական քաղաքականության բացակայությամբ. հարկաբյուջետային և դրամավարկային քաղաքականությունը մնում է 20-րդ դարի 30-ական թվականների քարացած տրամաբանության շրջանակներում, այսօրվա համար մշակված չէ արդյունաբերական, նորարարական քաղաքականություն։ Փոխարենը՝ "թավշյա իշխանությունը" կրկնեց նախորդ իշխանության սխալները՝ տնտեսության գերակա ուղղություններ հռչակելով հանքարդյունաբերության ոլորտը և ՏՏ ոլորտը, այդպես էլ իրականում չզարգացրեց բարձր տեխնոլոգիաների ոլորտը ՝ երկիրը պահելով հումքային կցորդի կարգավիճակում։ "Դա կրթության, հզորությունների, կադրերի և, իհարկե, քաղաքական կամքի պակասի  պատճառով է", - ընդգծել է նա։

Մինչդեռ, Ատոմ Մարգայարն իշխանություններին խորհուրդ է տալիս հիշել իրենց իսկ նախընտրական խոստումները՝ ողջամիտ եկամտային քաղաքականություն և ռեսուրսների գրագետ բաշխում, արդարության ապահովում և կոռուպցիայի դեմ պայքար, ձևակերպումներ, որոնք ոչ միայն ընտրողի լսողությանը հաճելի են, այլև, իրականում, տնտեսական աճի համար իրական հիմք ունեն։ Համապատասխան հետեւություններ չարվեցի նույնիսկ պատերազմից և համավարակին առնչվող իրավիճակից հետո։ "Մենք ունեցել ենք եւ դեռ հնարավորություն ունենք տնտեսության զարգացման համար օգտագործել նույնիսկ համավարակի հետ կապված իրավիճակը, օրինակ, օգտվել դեղագործության ոլորտում հանրապետության ներուժից եւ փորձել ստանալ հակաքովիդային պատվաստանյութի արտադրության լիցենզիա", - հայտարարել Է Մարգարյանը:

Ելնելով դրանից ՝ փորձագետը կարծում է, որ հնարավոր են ամենատարբեր սցենարներ։ Այսպես, հոռետեսական սցենարի դեպքում, որը ենթադրում է հիվանդության աճի շարունակություն և պատվաստանյութի ներդրման ուշացում, հերթական լոկդաունում Հայաստանի տնտեսության անկումը կարող է կազմել մոտ 4-5 տոկոս ։ Լավատեսական սցենարի դեպքում, որը նախատեսում է համավարակի հաջող սանձահարում, պատվաստումների գործընթացի արագացում եւ ընտրական գործընթացի ընթացքում ցնցումների բացակայություն, տնտեսական աճի տեմպերը կարող են հասնել 2 տոկոսի:

Նշենք, որ Արժույթի միջազգային հիմնադրամն ակնկալում է, որ Հայաստանի տնտեսությունը 2021 թվականին կաճի 1 տոկոսով, իսկ 2022 թվականին՝ 3,5 տոկոսով: Հայաստանում գնաճը կկազմի 3,9 տոկոս՝ 2021 թվականին եւ 3,2՝ տոկոս 2022 թվականին։ Հայաստանի ՀՆԱ աճը 2021 թվականի վերջին, ըստ հաստատված պետբյուջեի, կկազմի 3,2%, գնաճը ամրագրված է 4% մակարդակում (2,5 - 5,5% միջակայքում):

Հայաստանի Կենտրոնական բանկը վերանայել է 2021 թվականի տնտեսական աճի կանխատեսումը իջեցման ուղղությամբ՝ նախկին 2 տոկոսից մինչեւ 1,4 տոկոս: Դրա հետ մեկտեղ, կարգավորիչն ակնկալում է, որ կառավարությունն այս տարի ավելի արդյունավետ կիրականացնի պլանավորված կապիտալ ծախսերը, ինչը թույլ կտա տնտեսությանը վերականգնվել սպասվածից ավելի արագ տեմպերով: Fitch Ratings միջազգային վարկանիշային գործակալությունը կանխատեսում է Հայաստանի իրական ՀՆԱ-ի աճի վերականգնում մինչև 3,2 տոկոս՝ 2021 թվականին և մինչև 4 տոկոս՝ 2022 թվականին: ՀԲ-ն ակնկալում է, որ Հայաստանի տնտեսությունը 2021 թվականին կաճի 3,4 տոկոսով, իսկ 2022 թվականին ՝ 4,3 տոկոսով ։