Երկուշաբթի, 26 Ապրիլի 2021 15:03

Արմինֆո.Հայաստանում 2021թ. առաջին եռամսյակում տնտեսական ակտիվությունը 2020թ. նույն ժամանակահատվածի համեմատ նվազել է 2%-ով (2020թ.առաջին եռամսյակում 4% աճի դիմաց): Ըստ ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի նախնական տվյալների ՝ աճ է արձանագրվել միայն շինարարական հատվածում եւ էներգահամալիրում, մինչդեռ արդյունաբերական հատվածը, ագրոհատվածը, առևտուրը, ծառայությունների ոլորտը դեռ մինուսում են։

 

Այսպես, շինարարական հատվածի 4,7 տոկոս  եւ էներգահամալիրի 1,4 տոկոս աճն ուղեկցվել Է արդյունաբերական հատվածի 3,9 տոկոսով, ագրոհատվածի՝ 1 տոկոսով, առեւտրի ոլորտի՝ 5,6 տոկոսով, ծառայությունների ոլորտի՝ 8,1 տոկոսով անկմամբ: Որպես համեմատություն նշենք, որ մեկ տարի առաջ I եռամսյակում անկում էր արձանագրվել միայն շինարարական հատվածում (9,4%), իսկ մնացած ճյուղերը աճ էին ցույց տվել.  էներգահամալիրը՝ 14,8%, արդյունաբերական հատվածը՝ 8,7%, ծառայությունների ոլորտը՝ 5,5%, ագրոհատվածը՝ 4,5%, առևտրի հատվածը՝ 0,2%։

 

Մինչդեռ, 2021թ. մարտին փետրվարի համեմատ (ամսական կտրվածքով) տնտեսական ակտիվությունն աճել է 9,6%-ով (2020թ.մարտին 0,2% անկման դիմաց) ։ Ընդ որում, վերընթաց դինամիկան արձանագրվում է բոլոր ոլորտներում, և առավել ծանրակշիռ աճ են ցուցադրում շինարարական հատվածն ու էներգահամալիրը, համապատասխանաբար, 23,5 և 16 տոկոս, ապա հաջորդում են առևտուրն ու ծառայությունների ոլորտը ՝ նույն 9,5 տոկոս աճով, և արդյունաբերական հատվածը՝ 9,1 տոկոս աճով։ Մեկ տարի առաջ ՝ 2020թ.մարտին, փետրվարի համեմատ, աճ էր ապահովել միայն շինարարական հատվածը (14%), իսկ մնացած բոլոր ճյուղերն էլ անկում էին ապրել. էներգետիկ համալիր՝ 15,4%, ծառայությունների ոլորտ՝ 5,8%, առևտրի ոլորտ՝ 3,5% և արդյունաբերական հատված՝ 2%։ Ագրոհատվածի վերաբերյալ մեկ ամսվա վիճակագրությունը չի նշվում։

 

Տարեկան կտրվածքով (2021թ. մարտ - 2020թ. մարտ) տնտեսական ակտիվությունը ծավալվել է 4,9% անկումից մինչեւ 3,8% աճ։ Դա պայմանավորված է բոլոր ճյուղերում  միտումների շրջադարձով դեպի վերընթաց, ընդ որում, առավել շոշափելի աճ են արձանագրում էներգահամալիրը՝ 18,3 տոկոս եւ շինարարական ոլորտը՝ 10,8 տոկոս, արդյունաբերական հատվածում՝ ավելի համեստ 3,8 տոկոս, առեւտրի ոլորտում ՝ 4,6 տոկոս, եւ ծառայությունների ոլորտում ՝ 0,9 տոկոս չնչին աճ: Մեկ տարի առաջ ՝ 2020թ. մարտին 2019թ. Մարտի համեմատ այդ ճյուղերը անկում էին ապրում ՝ շինարարության ոլորտը՝ 26,2%, առևտրի ոլորտը ՝ 9,9%, ծառայությունների ոլորտը ՝ 4,8%, արդյունաբերական ոլորտը ՝ 1,9%, էներգահամալիրը՝ 1%։

 

2021թ. առաջին եռամսյակի վիճակագրական տվյալների համաձայն ՝ բացարձակ մեծությամբ առաջատարը շարունակում է մնալ առեւտրի ոլորտը՝ 664.8 մլրդ դրամ ծավալով (1.3 մլրդ դոլար) ։ Երկրորդ տեղում արդյունաբերական հատվածն է ՝ 470.4 մլրդ դրամ ($897.5 մլն), երրորդում ՝ ծառայությունների ոլորտը ՝ 403.98 մլրդ դրամ ($770.7 մլն), չորրորդում ՝ ագրոհատվածը՝ 75.4 մլրդ դրամ ($143.9 մլն), իսկ հինգերորդում ՝ շինարարության ոլորտը ՝ 48.8 մլրդ դրամ ($93.1 մլն)։ Էլեկտրաէներգիայի արտադրության ծավալը 2021թ. հունվար-մարտին կազմել է  2112.9 մլն կվտ.ժ., որից միայն մարտին ' 736.1 մլն կվտ:ժ.

Արդյունաբերական արտադրանքի գների ինդեքսը նախորդ տարվա հունվար-մարտի համեմատ աճել է 7,1% - ով, միայն մարտին 'աճել է 1,8% - ով, իսկ 2020թ.մարտի համեմատ' աճել է 9,3%-ով, մինչդեռ մեկ տարի առաջ դինամիկան  եղել է բացասական' 2020թ. հունվար - մարտին անկումը տարեկան 0,1% - ով, մարտին' անկումը 0,4% - ով, 2019թ. մարտի համեմատ ' անկումը 1,7% - ով:

 

Միևնույն ժամանակ, Հայաստանի արտաքին առևտրաշրջանառությունը 2021թ.հունվար-մարտին կազմել է 791.3 մլրդ դրամ ($1.509 մլրդ) ՝ տարեկան 4,4% անկումով ։ Դրա կառուցվածքում արտահանման ծավալի տարեկան աճը կազմել Է 3,4 տոկոս ՝ մինչև 300.4 մլրդ դրամ ($572.9 մլն), իսկ ներմուծումը ՝ 7,7 տոկոս անկում՝ մինչև 490.9 մլրդ դրամ ($936.4 մլն) ։ Միայն 2021 թվականի մարտ ամսվա ընթացքում արտաքին ապրանքաշրջանառությունն աճել է 12,8% - ով ՝ արտահանման 11,6% աճի և ներմուծման 13,5% աճի հաշվին։ 2021թ. մարտին 2020թ. մարտի համեմատ արտահանման 21,8% աճը և ներմուծումը 5% աճը արտաքին առևտրաշրջանառության դինամիկան ծավալել են 10,7% աճի ուղղությամբ ։ Մեկ տարի առաջ ՝ 2020թ. հունվար-մարտին, արտաքին առևտրաշրջանառությունը տարեկան 4% անկում ապրեց ներմուծման 6,2% անկման հաշվին ՝ արտահանման 0,2% լճացման պայմաններում: 2020թ. մարտին արտահանման 13,3% և ներմուծման 4,9% անկումը  արտաքին առևտրաշրջանառության դինամիկան 7,9%-ով նվազեցրել է, իսկ 2019թ. մարտի համեմատ արտաքին առևտրաշրջանառության 16%  անկումը պյամանավորված էր ինչպես արտահանման 17,4% - ով, այնպես էլ ներմուծման 15,3% - ով անկմամբ:

 

Դրամի միջին հաշվարկային փոխարժեքը 2021թ. մարտին կազմել է 527.67 դրամ/1դոլար, իսկ հունվար-մարտ ամիսներին' 524.14 դրամ/1դոլար, 2020թ. մարտին' 489.01 դրամ/1դոլար, իսկ 2020թ.հունվար - մարտին ' 482.32 դրամ/1դոլար:

 

Նշենք, որ ՀՀ 2021 թվականի պետական բյուջեում ամրագրվել է ՀՆԱ-ի 3.2% աճ։ Հայաստանի Կենտրոնական բանկը 2021 թվականի համար կանխատեսում Է ՀՆԱ-ի 1,4 տոկոս աճ: ԱՄՀ - ի կանխատեսած Հայաստանի ՀՆԱ աճը 2021 թվականին ավելի պահպանողական է ՝ 1 տոկոս ։ Իսկ Համաշխարհային բանկը Հայաստանի ՀՆԱ-ի 3,4 տոկոս աճ է կանխատեսել 2020 թվականին։

 

Հիշեցնենք, որ 2020 թվականին Հայաստանում կորոնավիրուսի համավարակի տարածումը կանխելու միջոցառումների շրջանակներում մարտի 16-ից արտակարգ դրություն էր սահմանվել, որը տեւեց մինչեւ սեպտեմբերի 12-ը, սակայն անվտանգության միջոցառումները պահպանվեցին նաեւ արտակարգ դրությունը հանելուց հետո: Այդ կապակցությամբ տնտեսական գործունեության բազմաթիվ տեսակների վրա արտակարգ դրության առաջին ամսում դրվել է ժամանակավոր արգելք, որը մասնակիորեն հանվել է ապրիլի երկրորդ կեսին, իսկ արգելքի ամբողջական չեղարկումը հաջորդել է մայիսի 18-ից: Նույն օրվանից սկսել է աշխատել հասարակական տրանսպորտը (այդ թվում ՝ և ծառայությունների բազմաթիվ օբյեկտներ, սակայն դեռևս սահմանափակվել է միջազգային օդային, երկաթուղային, ավտոբուսային հաղորդակցության գործունեությունը, սակայն սեպտեմբերի 2 - ից հանվել են օդային սահմաններով Հայաստան մուտք գործելու սահմանափակումները: