Չորեքշաբթի, 5 Մայիսի 2021 19:39

Արմինֆո. Հայաստանում 2021թ. առաջին եռամսյակում տնտեսական ակտիվությունը 2020թ. նույն ժամանակահատվածի համեմատ նվազել է 2%-ով (2020թ. առաջին եռամսյակում 4% աճի դիմաց): Ըստ ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի վերջնական տվյալների ՝ աճի մեջ են հայտնվել միայն շինարարական հատվածը եւ էներգահամալիրը, մինչդեռ արդյունաբերական հատվածը, ագրոհատվածը, առևտուրը, ծառայությունների ոլորտը դեռ անկում են ապրում:

 

Այսպես, շինարարական հատվածի 4,7 տոկոս եւ էներգահամալիրի 1,4 տոկոս աճն ուղեկցվել Է արդյունաբերական հատվածի 3,9 տոկոսով, ագրոհատվածի 1 տոկոսով, առեւտրի ոլորտի 5,6 տոկոսով, ծառայությունների ոլորտի 8,1 տոկոսով անկմամբ: Որպես համեմատություն նշենք, որ մեկ տարի առաջ I եռամսյակում անկում էր արձանագրվել միայն շինարարական հատվածում (9,4%), իսկ մնացած ճյուղերը դրսեւորել են աճ. էներգահամալիրը՝ 14,8%, արդյունաբերական հատվածը՝ 8,7%, ծառայությունների ոլորտը՝ 5,5%, ագրոհատվածը՝ 4,5%, առևտրի հատվածը՝ 0,2%։

 

Միեւնույն ժամանակ, 2021թ. մարտին փետրվարի համեմատ (ամսական կտրվածքով) տնտեսական ակտիվությունն աճել է 9,6%-ով (2020թ. մարտին 0,2% անկման դիմաց)։ Ընդ որում, վերընթաց դինամիկա է արձանագրվում բոլոր ոլորտներում, և առավել ծանրակշիռ աճ են ցուցադրում շինարարական հատվածն ու էներգահամալիրը, համապատասխանաբար, 23,5 և 16 տոկոս, ապա հետեւում են առևտուրն ու ծառայությունների ոլորտը՝ նույն 9,5 տոկոս աճով, և արդյունաբերական հատվածը՝ 9,1 տոկոս աճով։ Մեկ տարի առաջ ՝ 2020թ. մարտին, փետրվարի համեմատ, աճ էր արձանագրվել միայն շինարարական հատվածում (14%), իսկ մնացած բոլոր ճյուղերն անկում են ապրել՝ էներգահամալիր՝ 15,4%, ծառայությունների ոլորտ՝ 5,8%, առևտրի ոլորտ՝ 3,5% և արդյունաբերական հատված՝ 2%։ Ագրոհատվածի վերաբերյալ մեկ ամսվա վիճակագրությունը չի նշվում։

 

Իսկ տարեկան կտրվածքով (2021թ. Մարտին՝ 2020թ. Մարտի համեմատ) տնտեսական ակտիվությունը ծավալվել է 4,9% անկումից դեպի 3,8% աճ։ Դա պայմանավորված է բոլոր ճյուղերում վայրընթաց միտումի շրջադարձով դեպի վերընթաց, ընդ որում, առավել շոշափելի աճ է արձանագրվել էներգահամալիրում ՝ 18,3 տոկոս եւ շինարարական հատվածում՝ 10,8 տոկոս, արդյունաբերական հատվածում ավելի համեստ 3,8 տոկոս, առեւտրի ոլորտում  4,6 տոկոս եւ ծառայությունների ոլորտում՝ 0,9 տոկոս չնչին աճի պայմաններում: Մեկ տարի առաջ՝ 2020թ. մարտին 2019թ. Մարտի համեմատ  այդ ճյուղերը անկում էին ապրում. շինարարության հատվածը՝ 26,2%, առևտրի հատվածը՝ 9,9%, ծառայությունների ոլորտը՝ 4,8%, արդյունաբերական հատվածը՝ 1,9%, էներգահամալիրը՝ 1%։

 

2021թ. առաջին եռամսյակի վիճակագրական տվյալների համաձայն՝ բացարձակ մեծությամբ առաջատարը շարունակում է մնալ առեւտրի հատվածը՝ 664.8 մլրդ դրամ ծավալով (1.3 մլրդ դոլար)։ Երկրորդ տեղում արդյունաբերական հատվածն է՝ 470.4 մլրդ դրամ ($897.5 մլն), երրորդում՝ ծառայությունների ոլորտը՝ 403.98 մլրդ դրամ ($770.7 մլն), չորրորդում՝ ագրոհատվածը՝  75.4 մլրդ դրամ ($143.9 մլն), իսկ հինգերորդում ՝ շինարարության ոլորտը՝ 48.8 մլրդ դրամ ($93.1 մլն)։ 2021թ. հունվար-մարտին Էլեկտրաէներգիայի արտադրության ծավալը կազմել է 2112.9 մլն կվտ.ժ., որից միայն մարտին' 736.1 մլն կվտ.ժ:

 

Արդյունաբերական արտադրանքի գների ինդեքսը 2021թ.  հունվար-մարտին նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ աճել է 7,1% - ով, միայն մարտին աճել է 1,8% - ով, իսկ 2020թ. մարտի համեմատ աճել է 9,3%-ով, մինչդեռ մեկ տարի առաջ դինամիկան բացասական է եղել. 2020թ. հունվար – մարտին 0,1% տարեկան անկումը, մարտին' 0,4% անկում, 2019թ. մարտի համեմատ' 1,7% անկում:

 

Միևնույն ժամանակ, Հայաստանի արտաքին առևտրաշրջանառությունը 2021թ. հունվար-մարտին կազմել է 791.3 մլրդ դրամ ($1.509 մլրդ) ՝ տարեկան 4,4% անկումով ։ Դրա կառուցվածքում արտահանման ծավալի տարեկան աճը կազմել Է 3,4 տոկոս ՝ մինչև 300.4 մլրդ դրամ ($572.9 մլն), իսկ ներմուծումը՝ 7,7 տոկոս անկում՝ մինչև 490.9 մլրդ դրամ ($936.4 մլն)։ Միայն 2021 թվականի մարտ ամսվա ընթացքում արտաքին ապրանքաշրջանառությունն աճել է 12,8% - ով՝ արտահանման 11,6% և ներմուծման 13,5% աճի հաշվին։ 2021թ. մարտին 2020թ. Մարտի համեմատ արտահանման 21,8%  և ներմուծման 5% աճը արտաքին առևտրաշրջանառության դինամիկան ծավալել են դեպի 10,7% աճ։ Մեկ տարի առաջ ՝ 2020թ.հունվար-մարտին, արտաքին առևտրաշրջանառությունը տարեկան 4% անկում է արձանագրել՝ ներմուծման 6,2% եւ արտահանման լճացման 0,2% անկման հաշվին, 2020թ. մարտին արտահանման 13,3% և ներմուծման 4,9% անկումը արտաքին առևտրաշրջանառության դինամիկան շրջել են դեպի 7,9% անկում, իսկ 2019թ. մարտի համեմատ արտաքին առևտրաշրջանառության  16% անկումը հրահրված էր ինչպես արտահանման 17,4%, այնպես էլ ներմուծման 15,3% անկմամբ:

 

Դրամի միջին հաշվարկային փոխարժեքը 2021թ. մարտին կազմել է 527.67 դրամ/$1, իսկ հունվար-մարտ ամիսներին' 524.14 դրամ/$1, 2020թ. մարտին' 489.01 դրամ/$1, իսկ 2020թ.հունվար - մարտին' 482.32 դրամ/$1:

 

Նշենք, որ ՀՀ 2021 թվականի պետական բյուջեում ամրագրված է ՀՆԱ-ի 3.2% աճ։ Հայաստանի Կենտրոնական բանկը 2021 թվականի համար կանխատեսում Է ՀՆԱ-ի 1,4 տոկոս աճ: ԱՄՀ - ի կանխատեսմամբ Հայաստանի ՀՆԱ աճը 2021 թվականին ավելի պահպանողական է ՝ 1 տոկոս։ Իսկ Համաշխարհային բանկը Հայաստանի ՀՆԱ-ի 3,4 տոկոս աճ է կանխատեսել 2020 թվականին։

 

Հիշեցնենք, որ 2020 թվականին Հայաստանում կորոնավիրուսի համավարակի տարածումը կանխելու միջոցառումների շրջանակներում մարտի 16-ից արտակարգ դրություն էր սահմանվել, որը տեւեց մինչեւ սեպտեմբերի 12-ը, սակայն անվտանգության միջոցառումները պահպանվեցին նաեւ արտակարգ դրությունը հանելուց հետո: Այդ կապակցությամբ տնտեսական գործունեության բազմաթիվ տեսակների վրա արտակարգ դրության առաջին ամսում դրվել է ժամանակավոր արգելք, որը մասնակիորեն հանվել է ապրիլի երկրորդ կեսին, իսկ արգելքի ամբողջական չեղարկումը հաջորդել է մայիսի 18-ից: Նույն օրվանից սկսել է աշխատել հասարակական տրանսպորտը  և ծառայությունների բազմաթիվ օբյեկտներ, սակայն դեռևս սահմանափակված էր միջազգային օդային, երկաթուղային, ավտոբուսային հաղորդակցության գործունեությունը, սակայն սեպտեմբերի 2 - ից հանվել են օդային սահմաններով Հայաստան մուտքի եւ ելքի սահմանափակումները: