Արմինֆո. Հայաստանի պետական հետաքրքրությունների ֆոնդը (ԱՆԻՖ) պատմել է «Պետություն-մասնավոր գործընկերության մասին» ՀՀ օրենքի փոփոխությունների դրական կողմերի մասին:
Հունիսի 30-ին "Պետություն-մասնավոր գործընկերության մասին" օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ նախատեսող օրենսդրական փաթեթը երկրորդ եւ վերջնական ընթերցմամբ հավանության է արժանացել խորհրդարանի կողմից: Ինչպես հայտարարել է Հայաստանի էկոնոմիկայի նախարարի պաշտոնակատար Վահան Քերոբյանը, ներկայացնելով նախաձեռնությունը, մինչեւ 2021 թվականի դեկտեմբերի 31-ը կնքված գործարքների վրա չեն տարածվի տվյալ օրինագծի կարգավորումները: Արժույթի միջազգային հիմնադրամի հանձնարարականների շրջանակներում սահմանվում է պայմանական պարտավորությունների ընդհանուր չափը, որոնք ավելացնում են տվյալ պահին գոյություն ունեցող պարտավորություններին ՀՆԱ-ի եւս 3 տոկոսը: Նախարարի պաշտոնակատարը հիշեցրել է, որ օրենքն ընդունվել է երկու տարի առաջ, բայց ոչ մի անգամ "կյանքում պետք չի եկել" ՝ փաստաթղթի ոչ կենսունակության եւ բազմաթիվ հակասությունների ու սահմանափակող դրույթների առկայության պատճառով: Մինչդեռ, ինչպես նշել է Քերոբյանը, ՊՄԳ-ն երկրի տնտեսական զարգացման կարեւորագույն բաղադրիչներից մեկն է: ՀՀ էկոնոմիկայի փոխնախարար Ավագ Ավանեսյանի խոսքով ՝ օրենքով չի կարգավորվել մասնավոր գործընկերոջ ընտրության ընթացակարգերի մասին դրույթը: Մինչդեռ, նախաձեռնությամբ սահմանվում են ճկուն եւ միջազգային չափանիշներին համապատասխան պահանջներ մասնավոր նախաձեռնության: Առաջարկող ընկերությունը պետք է ունենա համապատասխան փորձ այս ոլորտում, ներկայացնի տեխնիկատնտեսական հիմնավորումը ։ Մասնավոր նախաձեռնության դեպքում տրամադրվում են որոշակի առավելություններ, Օրինակ ՝ ծախսված գումարի վերադարձ, եթե սակարկության մասնակիցը հաղթող չի ճանաչվել ։ Նախատեսված է մեկ-երկու փուլով մրցույթ։ "Մենք կփորձենք շարժվել այն ուղղությամբ, որտեղ մրցույթներն անցկացվում են հենց ֆինանսական հիմքի վրա", - պարզաբանել է փոխնախարարը:
ԱՆԻՖ հաղորդագրության համաձայն, ֆոնդն ակտիվ մասնակցություն է ունեցել օրենսդրական փոփոխությունների փաթեթի մշակման աշխատանքներին, վստահ լինելով, որ փոփոխությունը զգալիորեն կընդլայնի ներդրումների ներգրավման հնարավորությունները։ Փոփոխությունների արդյունքում ներդրողները (մասնավոր գործընկերները) կարող են հանդես գալ պետության կողմից սահմանված ոլորտներում ՊՄԳ ծրագիր իրականացնելու առաջարկով։ Այդուհանդերձ, մասնավոր նախաձեռնությամբ ՊՄԳ ծրագրի առաջարկը ենթակա է իրավասու մարմնի կողմից գնահատման որոշակի խիստ չափանիշներին համապատասխանության դեպքերում։ Այն է.
1) մասնավոր նախաձեռնողը պետք է ունենա տվյալ ոլորտում ձեռնարկատիրական գործունեության՝ ՊՄԳ ընթացակարգով սահմանված փորձ.
2) առաջարկը պետք է ներառի նախնական տեխնիկատնտեսական հիմնավորում (pre-feasibility study) կամ տեխնիկատնտեսական ուսումնասիրություն.
3) առաջարկվող ծրագրի շահութաբերությունը պետք է համապատասխանի ՊՄԳ օրենքով սահմանված չափին.
4) մասնավոր նախաձեռնողը պետք է ստանձնի անհետկանչելի պարտավորություն:
Նախկին իրավակարգավորումներով ոչ միայն նախատեսված չէին մասնավոր առաջարկի հիման վրա ՊՄԳ ծրագիր իրականացնելու հնարավորությունները, այլև մասնավոր գործընկերոջ ընտրության ընթացակարգերը կարգավորում էին «Գնումների մասին» օրենքով։ Այս փոփոխությամբ նշյալ ընթացակարգերը նույնպես բերվել են ՊՄԳ օրենքի դաշտ և փաստացի ստացվել է ՊՄԳ իրավահարաբերությունները կարգավորող միասնական օրենք, ինչն ավելի պարզ է դարձնում օրենսդրությունը նաև օտարերկրյա ներդրողների համար:
ԱՆԻՖ տնօրեն Դավիթ Փափազյանի համոզմամբ սա կարևոր քայլ է ՀՀ–ում ներդրումների խթանման ուղղությամբ. «Պետություն-մասնավոր գործընկերությունը (public private partnership) արդյունավետ գործող ֆորմատ է զարգացող և զարգացած երկրներում։ Հատկապես զարգացող երկրներում ներդրումների ներգրավումը լրացուցիչ ջանք է պահանջում, այդ թվում՝ պոտենցիալ ներդրողի համար գրավչություն ունեցող ոլորտներում ներդումային առաջարկի, և դրա իրականացման ընթացակարգի մաքսիմալ հստակեցումը։ ՊՄԳ շրջանակներում համատեղ ծրագրերը նաև պետության հանդեպ ներդրողի վստահության ամրապնդման և պետության տնօրինության տակ գտնվող ձեռնարկություններում կամ ոլորտներում մասնավոր ներդրումներ ներգրավելու արդյունավետ գործիք են։ Օրենքում փոփոխությունը հնարավորություն է տալիս թե՛ նման ներդրումներ ներգրավելու, թե՛ ներդրողի համար համապատասխան խիստ, բայց իրատեսական ու հստակ չափանիշներ սահմանելու»։
Ինչպես վկայում են Ազգային վիճակագրական կոմիտեի տվյալները, 2021 թվականի առաջին եռամսյակում օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների ներհոսքի ծավալը Հայաստան 2020 թվականի նույն ցուցանիշի համեմատ աճել է 76 317.5 մլն դրամով եւ կազմել 60 927.3 մլն դրամ: 2021 թվականի հունվար-մարտ ամիսներին ներդրումների ընդհանուր ներհոսքը կազմել է 60 927.3 մլն դրամ, որից օտարերկրյա ուղղակի ներդրումները կազմել են 18 946.1 մլրդ դրամ (28 508.4 մլն դրամի աճ): 2020 թվականին օտարերկրյա ներդրումների ներհոսքը բացասական ցուցանիշ է գրանցել մինուս 15 390.2 մլն դրամ, որից ուղղակի ներդրումները կազմել են մինուս 9 562.3 մլն դրամ:
Հիշեցնենք, որ 2019 թվականի ապրիլին Հայաստանի կառավարությունը որոշում էր ընդունել "Հայաստանի պետական հետաքրքրությունների ֆոնս" ՓԲԸ ստեղծման մասին: Հիմնավորման համաձայն ՝ նման հիմնադրամի ստեղծման նպատակն է աջակցել Հայաստանի տնտեսության զարգացմանը ՝ ներդրումներ ներգրավելու միջոցով, այդ թվում ՝ օտարերկրյա ։ Ընկերությունը լիարժեք և համալիր խորհրդատվության և աջակցության միջոցով կնպաստի ՀՀ - ում ներդրումների հոսքի ավելացմանը, Հայաստանի տնտեսության ներուժի զարգացմանը և տնտեսության տարբեր ճյուղերում գիտատեխնիկական զարգացման արդյունքների ներդրմանը, Հայաստանում գործարար միջավայրի բարելավմանը և գործարար հատվածի գործունեության համար բարենպաստ պայմանների ստեղծմանն ու կատարելագործմանը ' առաջարկելով և իրականացնելով ճյուղային ծրագրեր: