Հինգշաբթի, 2 Սեպտեմբերի 2021 17:09

Արմինֆո. Հայաստանի հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը (ՀԾԿՀ) դրական եզրակացություն է տվել "Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր" ՓԲԸ-ի (ՀԷՑ) 100% բաժնետոմսերի գրավադրման վերաբերյալ, որոնք պատկանում են "Լիորմանդ Հոլդինգ Լթդ"-ին (30%), "Տաշիր Կապիտալ" ՓԲԸ-ին (70%)՝ ՎԶԵԲ-ի (EBRD), Ասիական Զարգացման Բանկի (ADB) եւ միջազգային ֆինանսական կորպորացիայի (IFC) օգտին:

 

Բաժնետոմսերի փոխանցումը գրավով ապահովում է վերը նշված միջազգային ներդրողներից վարկային ռեսուրսների ստացման գործարքը: ՀԾԿՀ - ն այս որոշումը կայացրել է՝ նաև հիմնվելով կառավարության օգոստոսի 27-ի որոշման վրա, որի համաձայն, գործադիրը ևս հավանություն է տվել ապագա համաձայնագրին: Կառավարության մասնակցությունը պայմանավորված էր նրա և ՀԷՑ-ի նախորդ սեփականատիրոջ միջև նախատեսված համաձայնագրով, ինչպես նաև այն հանգամանքով, որ միջազգային ինստիտուցիոնալ ներդրողների հետ համաձայնագիրը, ինչպես նշվում է ՀԾԿՀ-ի ընդունած որոշման մեջ, չի խախտում երկրի էներգետիկ համակարգի աշխատանքի հուսալիությունը, անվտանգ գործունեությունն ու պետական շահերը:

 

ՀԷՑ-ի տեղեկատվության համաձայն՝ խոսքը վերաբերում է շուրջ 125 մլն ԱՄՆ դոլարի վարկային ռեսուրսների ներգրավմանը, որոնք կուղղորդվեն ՀԷՑ-ի աշխատանքի շահութաբերության բարձրացմանը: Ըստ կառավարության որոշման, ՀԷՑ-ը EBRD-ից կներգրավի մինչև 70 մլն ԱՄՆ դոլար, ADB-ից՝ մինչև 35 մլն ԱՄՆ դոլար և IFC-ից՝ մինչև 20 մլն ԱՄՆ դոլար:

 

Հիշեցնենք, որ այդ միջոցները կներգրավվեն Հայաստանի էլեկտրական ցանցերի արդիականացման եւ աշխատանքի շահութաբերության բարձրացման խոշոր ներդրումային ծրագրի համար: ՀԷՑ-ի լայնածավալ ներդրումային ծրագիրն ուղղված է ընկերության ողջ գույքային համալիրի խոր արդիականացմանը և վերազինմանը։ Ներդրումային ծրագրի ընդհանուր ծավալը, որը նախատեսված է 10 տարվա համար, կազմում է 726 մլն ԱՄՆ դոլար։ Ծրագրի հիմնական նպատակն է ցանցերի շահութաբերության, գործառնական արդյունավետության բարձրացմանը և դրանց ֆինանսատնտեսական ցուցանիշների բարելավմանը նպատակաուղղված համալիր միջոցառումների իրականացումը, ինչպես նաև էլեկտրաէներգիայի կորստի էական կրճատմանը:

 

Նշենք, որ դեռեւս նախորդ տարվա փետրվարին Moody 's Investors Service միջազգային վարկանիշային գործակալությունը" Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր " ընկերությանը շնորհել էր ներդրումային կորպորատիվ վարկանիշը (corporate family rating - CFR) եւ թողարկողի դեֆոլտի վարկանիշը (probability of default rating), համապատասխանաբար, Ba2 եւ Ba2-PD մակարդակում: Կանխատեսումը՝ < կայուն>: Այս տարվա փետրվարին վարկանշային գործակալությունը հաստատել էր այդ վարկանիշը։ Նման վարկանիշի տրամադրումն աննախադեպ էր, ըստ էության, քանի որ վարկանիշի սանդղակը գերազանցում է Հայաստանի սուվերեն վարկանիշի  մակարդակը (Ba3):

 

Ինչպես այն ժամանակ ԱրմԻնֆո-ին հաղորդել էին ՀԷՑ-ի մամլո ծառայությունում, վարկանիշի շնորհման ժամանակ հաշվի են առնվել այնպիսի դրական գործոններ, ինչպիսիք են. սակագնային կարգավորման թափանցիկ համակարգը, ծախսերի և համաձայնեցված ներդրումների փոխհատուցման երկարաժամկետ մեխանիզմները, ֆինանսատնտեսական պլանավորման բարձր մակարդակը և տեսանելի ապագայում բարձր շահութաբերության միանշանակ սպասումները (լիցենզիայի պայմանները, որոնք հաստատվել են կարգավորող մարմնի կողմից մինչև 2027 թվականը), վերջին տարիներին ընկերության կողմից ձեռք բերված ֆինանսական լավ ցուցանիշները, կարգավորիչի անկախությունը կառավարությունից, ընկերության կայուն կարգավիճակը Հայաստանի էլեկտրաէներգետիկ շուկայում:

 

Նշենք, որ սա ՀԷՑ-ի և վերոնշյալ ինստիտուցիոնալ ներդրողների միջև ստորագրված առաջին վարկային համաձայնագիրը չէ։ Ավելի վաղ, 2020 թվականի ամռանը ընկերությունը EBRD-ից եւ ADB-ից ներգրավել էր, համապատասխանաբար,  25 մլն դոլար եւ 20 մլն դոլար, որոնք ուղղված էին կորոնավիրուսային համավարակի պայմաններում շրջանառու միջոցների համալրմանը:

 

Հիշեցնենք նաև, որ 2015-ի սեպտեմբերին ՀԷՑ-ը ռուսական "Ինտեր ՌԱՕ" ընկերությունից ձեռք էր բերել ռուսաստանյան խոշոր գործարար Սամվել Կարապետյանի գլխավորած "Տաշիր" ընկերությունների խումբը: Պայմանագիրը նախատեսում էր Հայաստանի Հանրապետությունում ռուսական էներգահոլդինգի էլեկտրաէներգետիկ ակտիվների՝ "Հայաստանի էլեկտրացանցեր" ՓԲԸ-ի և Հրազդանի ՋԷԿ-ի ձեռք բերում։

 

"Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր" ՓԲԸ-ն ստեղծվել է 2002թ. մայիսին էլեկտրաէներգիայի բաշխման և իրացման չորս պետական տարածաշրջանային ընկերությունների' "Երևանի էլեկտրական ցանցերի", "Հյուսիսային էլեկտրական ցանցերի", "Հարավային էլեկտրական ցանցերի" և "Կենտրոնական էլեկտրական ցանցերի" միաձուլման արդյունքում: Ընկերության գործունեության հիմնական տեսակն էլեկտրաէներգիայի կարգավորվող բաշխումն ու վաճառքն է։ Ցանցերի ընդհանուր երկարությունը 36 հազար կմ է: Ընկերությունը սպասարկում է շուրջ 985 000 սպառողների: " Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր " ՓԲԸ-ն Հայաստանի Հանրապետության տարածքում էլեկտրաէներգիայի հաղորդման և բաշխման բացառիկ լիցենզիա ունի՝              երաշխավորված սակագներով, որոնք հաշվարկվում են՝ ելնելով ընկերության ծախսերից և ներդրված կապիտալի վերադարձի կարգավորվող դրույքաչափից:

 

ԱրմԻնֆոյի տվյալներով, ներդրողների հետ համաձայնագրի ստորագրման արարողությունը նախատեսվում է սեպտեմբերի 10-ին: