Չորեքշաբթի, 15 Սեպտեմբերի 2021 12:07

Արմինֆո.Եվրոպայում գազի գնի ռեկորդային աճը եւ ԵԱՏՄ անդամակցությունը Հայաստանի համար տեսականորեն նոր հնարավորություններ են բացում ռուսական գազի գործող գնի իջեցման ուղղությամբ։ ԱրմԻնֆո-ին այդպիսի կարծիք է հայտնել էներգետիկ անվտանգության հարցերով փորձագետ Վահե Դավթյանը։

 

Սեպտեմբերի 15-ին Եվրոպայում գազի գինը ICE բորսայում սակարկությունների ընթացքում գերազանցել է 1000 խմ դիմաց  840 դոլարը, վկայում են առեւտրային հարթակի տվյալները: Նիդերլանդներում TTF հաբի հոկտեմբերյան ֆյուչերսների արժեքը 10:07 դրությամբ հասել է 842,5 դոլարի՝ հազար խորանարդ մետրի դիմաց:

 

"Խնդիրն այն է, որ ԵԱՏՄ անդամ Հայաստանի համար ռուսական գազի գնի նվազեցումը պահանջում է տարրական բան. Հայաստանի կառավարությունը պետք է հասկանա, թե ինչ բան է էներգետիկ դիվանագիտությունը։ Էներգետիկ շուկայի միտումները գիտակցելու, առավել ևս, վերլուծելու, հաշվարկելու և կանխատեսելու համար անհրաժեշտ են համապատասխան ինստիտուտներ, լոբբիստական կառույցներ։ Առանց դրա էներգետիկ դիվանագիտությունը մնում է դատարկ ձայն", - կարծում է փորձագետը։

 

Եվրոպական բորսաներում ընթացիկ իրավիճակը Դավթյանը պայմանավորում է համաշխարհային տնտեսության  կողմից կորոնավիրուսային համավարակի հետեւանքով եւ հետագա կաթվածահարությամբ առաջացած շոկի հաղթահարմամբ: Ինչպես նաև եվրոպական շուկայում ՌԴ ազդեցության զգալի ավելացմամբ, այդ թվում ՝ "Յամալ-Եվրոպա" առանցքային գազամուղի շահագործման ժամանակավոր կասեցման հետևանքով ձևավորված գազի դեֆիցիտի միջոցով։

 

Նշելով, որ "Գազպրոմ" ՀԲԸ բյուջեում ամրագրված է 1000 խմ դիմաց 170 դոլար գազի արտահանման գինը, փորձագետն ընդգծել է, որ գազի իրացումը ներկայիս գներով ընկերությանը թույլ կտա հսկայական գերշահույթ ստանալ: Ինչն, իր հերթին, ստեղծում է առանցքային եւ ավանդական գործընկերների նկատմամբ ռուսական ընկերության սակագնային քաղաքականության էական մեղմացման հնարավորություն: Հաշվի առնելով նման հնարավորության ի հայտ գալը՝ Հայաստանի դեպքում, Դավթյանի կարծիքով, ամեն ինչ կախված է Երեւանի դիրքորոշումից եւ քայլերից։

 

Այս ուղղությամբ ելքը փորձագետը համարում է Հայաստանի անցումը գազի սփոթային առևտրին, ինչը, սակայն, պահանջում է համապատասխան բորսաների ստեղծում։ Այս լույսի ներքո՝ Դավթյանն անհեթեթություն է համարում ՀՀ փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանի նախորդ տարվա նամակը "Գազպրոմի" ղեկավար Ալեքսեյ Միլլերին՝ Հայաստանին մատակարարվող գազի գինը վերանայելու խնդրանքով։ Նրա գնահատմամբ ՝ "Գազպրոմը" չի պատասխանել եւ չէր կարող պատասխանել այդ նամակին՝ երկարաժամկետ պայմանագրերի հիման վրա գազի առեւտրի եւ գազի սփոթային առեւտրի տարրական գոյության պատճառով, որը նախատեսում է գնային տատանումներ:

"Եվս մեկ խնդիր է "Գազպրոմի" կողմից Հայաստանի հետ ավելի կարճաժամկետ գազային պայմանագրերի կնքումը՝ քան նախկինում։ Այսպիսով, եթե նախկինում պայմանագրերը կնքվել են մեկ տարի ժամկետով, ապա այժմ դրանց ժամկետները տատանվում են 3-4 ամսվա սահմաններում: Իսկ դա խոսում է Հայաստանի կառավարության նկատմամբ անվստահության մասին։ Հայաստանի շահերի պատշաճ պահպանման ճանապարհին եւս մեկ խոչընդոտ է այն, որ, որպես կանոն, Մոսկվայի եւ Երեւանի միջեւ ողջ գազային դիվանագիտությունը սահմանափակվում է առաջինի կողմից որոշման կայացմամբ եւ այդ որոշման հետ վերջինի համաձայնությամբ", - ամփոփել է փորձագետը: