Արմինֆո. Առաջին անգամ Moody 's Investors Service, Standard & Poor ' s և Fitch Ratings միջազգային վարկանիշային գործակալությունների "մեծ եռյակը" միաժամանակ հրապարակել են Հայաստանի վերաբերյալ զեկույց: Այդ մասին հոկտեմբերի 14-ին կառավարության նիստում հայտարարել է ՀՀ ֆինանսների նախարար Տիգրան Խաչատրյանը:
Նախօրեին Հայաստանի ԿԲ-ն հաղորդել է, որ առաջին անգամ Standard&Poors վարկանշային գործակալությունը Հայաստանին շնորհել է սուվերեն վարկանիշ' "B+", արտարժույթով եւ ազգային արժույթով երկարաժամկետ պարտավորությունների թողարկման համար' "դրական" կանխատեսմամբ: Վարկանիշի շնորհումը թվագրվում է 2021թ. հոկտեմբերի 12-ին: 2021թ. սեպտեմբերի սկզբին Moody ' s գործակալությունը հաստատել է Հայաստանի սուվերեն վարկանիշը "Ba3" մակարդակում' կանխատեսումը թողնելով կայուն' ակնկալելով 2021թ. իրական ՀՆԱ-ի 4,5 տոկոս աճ: Ս. թ. սեպտեմբերի վերջին Fitch Ratings գործակալությունը հաստատել է արտարժույթով Հայաստանի թողարկողի դեֆոլտի երկարաժամկետ վարկանիշը "B+" մակարդակում, կայուն կանխատեսմամբ' բարելավելով 2021 թվականի ՀՆԱ-ի աճի գծով սպասումները մինչեւ 5,5% (նախկին 3,2% - ից):
Ֆինանսների նախարարը նշել է, որ Standard&Poors-ի սուվերեն վարկանիշը հեռանկարում թույլ կտա այդ գործակալության հետ համագործակցությամբ Հայաստանի համար մշակել ազգային վարկանշային սանդղակ ՝ հաշվի առնելով նման սանդղակների մշակման Standard&Poors-ի հարուստ փորձը: Դա կարող է նոր խթան հանդիսանալ Հայաստանում բիզնեսի թափանցիկության և կառավարման մակարդակի բարձրացման համար։
Standard & Poors-ը, երկարաժամկետ պարտավորությունների թողարկման վարկանիշից բացի, "B" վարկանիշ է շնորհել նաեւ արտարժույթով եւ ազգային արժույթով կարճաժամկետ պարտատոմսերի թողարկմանը, ինչպես նաեւ երկրի գնահատականը սահմանել է փոխանցումների եւ փոխարկելիության առումով "BB-" մակարդակում, նշել է Խաչատրյանը: Վերջինը երկրի սուվերեն վարկանիշը գերազանցում է մեկ աստիճանով, ինչի շնորհիվ Հայաստանի մասնավոր հատվածի ընկերություններն ու ֆինանսական հաստատությունները Standard&Poors-ի կողմից վարկանշման դեպքում կարող են ստանալ երկրի սուվերեն (BB -) վարկանիշը մեկ աստիճանով գերազանցող վարկանիշ:
Հայաստանի սուվերեն վարկանիշի "դրական" կանխատեսումն արտացոլում Է Standard&Poors-ի վերլուծաբանների կարծիքն այն մասին, որ երկրի տնտեսության վիճակի բարելավմանն ուղղված ռիսկերը գերիշխում են եւ առաջիկա 12 ամիսների ընթացքում կարող են հանգեցնել Հայաստանի սուվերեն վարկանիշի բարձրացման: Standard&Poors-ի վերլուծաբանները նշում են, որ եթե առաջիկա 2-3 տարիների ընթացքում Հայաստանում տնտեսական աճի իրենց սպասելիքներն արդարանան, արտաքին խոցելիությունը կնվազի, եւ պետբյուջեի կատարումն ավելի դրական կլինի, քան սպասվում էր, դա կհանգեցնի երկրի սուվերեն վարկանիշի բարելավման: Standard & Poors-ի սպասումներով ՝ կառավարության հնգամյա ծրագրի իրականացումը կհանգեցնի ավելի արագ տնտեսական աճի և արտաքին լևերիջի կրճատման ։
Standard & Poors խոշորագույն միջազգային վարկանշային գործակալության մուտքը Հայաստան նշանակում է, որ երկրում բարելավվում է մակրոտնտեսական իրավիճակը և ռիսկերը, մեծանում է գործող ինստիտուտների ճկունությունը, և հայտնվում է ևս մեկ միջազգային կառույց, որն օբյեկտիվորեն գնահատում է նրանց վարած քաղաքականության արդյունավետությունը: Սա, միանշանակ, կօգնի ձեռք բերել ինստիտուցիոնալ ներդրողների վստահությունը և դրական ազդեցություն կունենա հետագայում տեղաբաշխվող եվրապարտատոմսերի եկամտաբերության վրա։
Բացի այդ, ինչպես պարզաբանել Է նախարարը, Standard&Poors-ի հետ Հայաստանի համագործակցությունը կնպաստի երկրում կապիտալի շուկայի զարգացմանը եւ կարագացնի այդ ուղղությամբ բարեփոխումների գործընթացը, հաշվի առնելով, որ սուվերեն վարկանիշ է ստացվել նաեւ մասնավոր հատվածի ընկերությունների համար ՝ նրանց վարկանիշ շնորհելու եւ տեղական ու միջազգային կապիտալի շուկաներ դուրս գալու հնարավորություն ապահովելու նպատակով: Standard & Poors սուվերեն վարկանիշի ստացումը կնվազեցնի Հայաստանի մասնավոր հատվածի ընկերությունների համար վարկանիշ ստանալու ծախսերը, քանի որ սուվերեն վարկանիշի բացակայության դեպքում վարկանիշ ստանալու գինը մասնավոր ընկերությունների համար ներառում է նաեւ սուվերեն ռիսկի գնահատումը: Դա թույլ կտա մասնավոր հատվածի կազմակերպություններին, այդ թվում ՝ ֆինանսական, ինչպես ՀՀ-ում, այնպես էլ արտասահմանում ֆինանսական միջոցներ ներգրավել առավել շահավետ պայմաններով, նշել է նա:
ՀՀ ֆինանսների նախարարն ընդգծել է, որ Հայաստանի "B+" սուվերեն վարկանիշը հիմնված է Standard&Poors-ի փորձագետների գնահատականների վրա այն մասին, որ չնայած արտաքին զգալի ճնշումներին, երկիրը հաղթահարել է առճակատման եւ ռազմական հակամարտության հետեւանքները ' չվտանգելով երկրի տնտեսական կայունությունը: Standard & Poors - ը տնտեսության այդ ճկունությունը (դիմակայությունը) վերագրում է, թեկուզ մասամբ, հուսալի հարկաբյուջետային և դրամավարկային քաղաքականության հայեցակարգին։ Ողջամիտ հարկաբյուջետային քաղաքականության արդյունքում կուտակված միջոցների հաշվին իշխանություններն էական աջակցություն են ցուցաբերել կորոնավիրուսի համավարակի հետևանքով տուժած տնտեսությանը՝ միաժամանակ պահպանելով երկրի ֆինանսական կայունությունը։ 2020 թվականին լուրջ և սինխրոնացված ցնցումներին դիմակայելուն աջակցել է նաև Հայաստանի Կենտրոնական բանկն՝ իր ճկուն դրամավարկային քաղաքականությամբ:
ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հիշեցրել է, որ իր կառավարությունը վերջին երեք տարիների ընթացքում երկու անգամ կապիտալի միջազգային շուկա է դուրս եկել եվրապարտատոմսերի թողարկմամբ եւ "երկու անգամ պատմական նվազագույն ցուցանիշ է արձանագրել տոկոսադրույքների գծով": "Ընդ որում, վերջին անգամ տրանշը մենք իրականացրել ենք ս.թ. հունվարին, երբ շատ բարդ ժամանակաշրջան էինք ապրում, և, այնուամենայնիվ, միջազգային ներդրողները վստահել են ՀՀ կառավարության՝ մակրոտնտեսական կայունության պահպանման և ճգնաժամի հաղթահարման ներուժին։ Եվ, արդյունքում, նրանք իրավացի էին", - ասել է Փաշինյանը։ Հիշեցնենք, որ 2021 թվականի հունվարի 26-ին Հայաստանը միջազգային ներդրողների շրջանում տեղաբաշխեց 10-ամյա պարտքային արժեթղթերի 4-րդ թողարկումը' 750 մլն դոլար ծավալով: 4 - րդ թողարկման պարտատոմսերի սահմանված տարեկան եկամտաբերությունը ցածր էր 3-րդ թողարկման եկամտաբերությունից' 500 մլն դոլար ծավալով 3,875% (արժեկտրոնի տոկոսադրույքըը կազմել է 3,6%)' 2019 թվականի 4,2% - ի, 2015 թվականի 7,5% - ի դիմաց ' 500 մլն դոլար եւ2013թ. 6,25%-ի դիմաց: (Արժեթղթերը մարվել են մինչեւ 2020 թվականի սեպտեմբերի 30-ը): Bloomberg-ի տեղեկատվական համակարգի համաձայն՝ հայկական պարտքային արժեթղթերի նկատմամբ ներդրողների պահանջարկը 2021 թվականին գերազանցել է 2.5 մլրդ դոլարը ։ Եվրաբոնդերի եկամտաբերության սկզբնական ուղենիշը 2031 թվականի փետրվարին մարման համար կազմում էր տարեկան 4,375-4,5 տոկոս: 4-րդ տրանշի արժեթղթերի հիմնական տեղաբաշխողներն են City Bank - ը, J. P. Morgan Securities plc-ը եւ HSBC Bank Plc:
Վարչապետի խոսքով՝ վարկանշային գործակալությունների գնահատականը շատ կարևոր է, քանի որ պոտենցիալ ներդրողները ներդրումային որոշումներ կայացնելիս կողմնորոշվում են դրանցով։
ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանն, իր հերթին, հաղորդել է, որ ներկայումս կառավարությունն իրականացնում է "Հայաստանի արտահանման ապահովագրական գործակալություն" պետական ապահովագրական ընկերության վարկանշում, եւ, ամենայն հավանականությամբ, դա կարվի Standard&Poors-ի միջոցով: