Արմինֆո.2022 թվականին Հայաստանի պետական պարտքը կավելանա 482 մլրդ դրամով և կհասնի 4 տրիլիոն 991 մլրդ դրամի (ՀՆԱ 63,4% - ը)՝ 2021 թվականի վերջին սպասվող ՀՆԱ 64,1% - ից կամ 4 տրիլիոն 509 մլրդ դրամից: Այդ մասին հոկտեմբերի 25-ին խորհրդարանում հայտարարել է Հայաստանի ֆինանսների նախարար Տիգրան Խաչատրյանը՝ ներկայացնելով հաջորդ տարվա բյուջեի նախագիծը։
Այսպես, պետբյուջեի հիմքում դրված կանխատեսումների համաձայն, մինչեւ 2022 թվականի դեկտեմբերի 31-ը կառավարական պարտքը կկրճատվի 0,6 տոկոսային կետով եւ կկազմի 4,740 մլրդ դրամ եւ ՀՆԱ-ի 60,2 տոկոսը (շուրջ 9,603 մլրդ դոլար): Ընթացիկ տարվա արդյունքներով իշխանությունն ակնկալում է ցուցանիշի ավելացում մինչև 4,274 մլրդ դրամ (մոտ 8,656 մլրդ դոլար) և ՀՆԱ-ի 60,8% - ը։ Այսպիսով, աճը կկազմի մոտ 947 մլն դոլար (դոլարի նկատմամբ հայկական դրամի հաշվարկային փոխարժեքը 493,6 դրամ է)։
2021-2022 թվականներին նախատեսվում է պետական պարտքի կառուցվածքում ավելացնել ՀՀ դրամով պետական գանձապետական պարտատոմսերի տեսակարար կշիռը, որը, ըստ կանխատեսումների, կկազմի, համապատասխանաբար, 2,9 եւ 2,8 տոկոս: 2022 թվականի արդյունքներով ներքին պարտքի մասնաբաժինը 2,4 տոկոսով կաճի՝ մինչեւ 30,7 տոկոս:
Ընդ որում, պետական գաբձարանի դեֆիցիտը նախատեսվում է կրճատել մոտ 99 մլրդ դրամով կամ 29%-ով' մինչև 243 մլրդ դրամ կամ ՀՆԱ 3.1%: Բյուջետային դեֆիցիտի ֆինանսավորումը կիրականացվի ինչպես ներքին, այնպես էլ արտաքին փոխառությունների հաշվին, համապատասխանաբար, 285,2 մլրդ դրամ եւ 42,2 մլրդ դրամ։
2022 թվականին կառավարության պարտքի միջին կշռված տոկոսադրույքը կկազմի 5 տոկոս՝ 2021 թվականի 4,6 տոկոսի փոխարեն: Կառավարության պարտքի սպասարկման ծախսերը (տոկոսավճարները) կկազմեն ՀՆԱ-ի 2,7 տոկոսը: 2022 թվականին կառավարության պարտքի սպասարկման եւ մարման համար կպահանջվի 517,2 մլրդ դրամ (մոտ 1,048 մլրդ դոլար), որից 302,8 մլրդ դրամը (մոտ 613 մլն դոլար) կկազմի պարտքի գծով մարումներ, իսկ 214,4 մլրդ դրամը ՝ տոկոսների վճարում (մոտ 434 մլն դոլար կամ ՀՆԱ - ի 2,1 տոկոսը ՝ ընթացիկ տարվա 185,5 մլրդ դրամի դիմաց):
Ֆինանսների նախարարը հիշեցրել է, որ երկրի հարկաբյուջետային կանոնները թույլ են տալիս կառավարության պարտքի աճ մինչեւ ՀՆԱ-ի 60 տոկոս, իսկ կանոնների խախտման դեպքում պարտավորեցնում են Հայաստանի կառավարությանը ներկայացնել մակրո եւ հարկաբյուջետային միջոցառումների նախագիծ, որոնք թույլ կտան հանրապետությանն առաջիկա 5 տարիների ընթացքում վերադառնալ 60 տոկոսի: Մինչդեռ, եթե կառավարության պարտքի հարաբերակցությունը ՀՆԱ - ի նկատմամբ մինչեւ 2019 թվականի վերջը կազմել է 49,9 տոկոս, ապա 2020 թվականի արդյունքներով, համավարակի և Արցախյան պատերազմի պատճառով Հայաստանը ստիպված եղավ հատել "ռուբիկոնը" ՝ հասցնելով ՀՆԱ-ի 63,5% - ի։ Այնուամենայնիվ, ինչպես կարծում են Հայաստանի ֆինանսական իշխանությունները, Հայաստանի 2021-2026 թվականների հարկաբյուջետային քաղաքականությունը, որը նպատակաուղղված է տնտեսական աճի խթանմանը (առնվազն 7 տոկոսի չափով, իսկ բարենպաստ արտաքին պայմանների առկայության դեպքում՝ 9 տոկոսի չափով), հարկային վարչարարության բարելավման միջոցով, կհանգեցնի նաեւ ՀՆԱ-ի նկատմամբ հարկերի 0,9 տոկոսային կկկետով բարձրացման: Իսկ կառավարական պարտքի ֆիսկալ կոնսոլիդացիայի արդյունքում իշխանությունները խոստանում են մինչև 2026 թվականը ոչ միայն վերադառնալ թույլատրելի սահմաններին, այլև հասնել ՀՆԱ-ի 54 տոկոսի նշագծին։
Նշենք, որ ըստ ՀՀ ֆինանսների նախարարության տվյալների, 2021 թվականի 9 ամիսների ընթացքում Հայաստանի պետական պարտքն աճել է 1,069 մլրդ դոլարով' հասնելով 9.038, 1 մլրդ 973 մլն դոլարի նշագծին: 2025 թվականին ' 2021 թվականի սեպտեմբերի վերջին ձեւավորված կառավարական պարտքի (առանց ՀՀ ԿԲ պարտքի) մարմանն ու սպասարկմանը Հայաստանը պետք է ուղղորդի գրեթե 1,4 մլրդ դոլար: Ընդ որում, 28-ամյա պատմության ընթացքում (Հայաստանի անկախության հռչակումից ի վեր) ՀՀ-ն ներգրավել է շուրջ 6,8 մլրդ դոլարի փոխառություններ, իսկ վերջին երեք տարիների ընթացքում "կարողացել է" պետական պարտքն ավելացնել 2 մլրդ 106 մլն դոլարով: 2021 թվականի հունվար-սեպտեմբերին կառավարության պարտքը 7 մլրդ 508.5 մլն դոլարից (մինչեւ 2020 թվականի վերջը) աճել է մինչեւ 8 մլրդ 564.5 մլն դոլար՝ մոտավորապես 1 մլրդ 056 մլն դոլարով կամ 14,1% - ով:
Հայաստանի ամենախոշոր վարկատուն Համաշխարհային բանկն է. Վերակառուցման եւ զարգացման միջազգային բանկին եւ Զարգացման միջազգային ասոցիացիային բաժին է ընկնում ՀՀ պետական պարտքի 38,8 տոկոսը: Երկրորդ խոշոր վարկատուն Ասիական զարգացման բանկն է՝ 16,9%, երրորդ տեղում է Արժույթի միջազգային հիմնադրամը՝ 7,6%, նրան հաջորդում է Եվրասիական զարգացման բանկը՝ 7,2%: Հայաստանի խոշոր վարկատու երկրների շարքում առաջին տեղում ՌԴ-ն է՝ 7,2 տոկոս, Գերմանիան՝ 6 տոկոս, Ֆրանսիան ՝ 3,1%, Ճապոնիան՝ 4,5%, Չինաստանը՝ 0,5%, ԱՄՆ՝ 0,3%, Աբու Դաբիի Զարգացման Բանկը՝ 0,1%: