Ուրբաթ, 26 Նոյեմբերի 2021 13:53

Արմինֆո. Եվրասիական զարգացման բանկի (ԵԱԶԲ) վերլուծաբաններն արձանագրում են ընթացիկ տարում տարածաշրջանի տնտեսության վերականգնման ակտիվ փուլի ավարտ, որի արդյունքում ակնկալվում է միագումար ՀՆԱ-ի 4 տոկոս աճ:

Այդ մասին ասվում է բանկի ՝ 2022 թվականի մակրոտնտեսական կանխատեսման մեջ։ Փաստաթղթի համաձայն, 2022 թվականին Բանկի մասնակից պետությունների տնտեսական աճը կմնա ավելի բարձր նախահամավարակային տեմպերից, եւ կանխատեսվում է 2,9 տոկոսի չափով: Աճի վստահ տեմպերի պահպանմանը կնպաստեն ներդրումների աջակցմանն ուղղված պետությունների միջոցները, ծառայությունների ոլորտում ակտիվության վերականգնման ներուժի իրացումը, ինչպես նաեւ նավթի արտադրության ավելացումը:

 

ԵԱԶԲ-ի վերլուծաբանները նշում են, որ համաշխարհային տնտեսությունն անցել է վերականգնման գագաթնակետն ընթացիկ տարում, եւ գլոբալ ՀՆԱ-ի աճը աստիճանաբար կդանդաղի: Աշխարհում գնաճային ճնշումները կպահպանվեն 2022 թվականին, սակայն կթուլանան գլոբալ պահանջարկի դինամիկայի նորմալացման եւ առաջարկի ավելացման հետ մեկտեղ: Բազային սցենարի մեջ բանկի վերլուծաբանները դրել են Urals նավթի միջին գինը 2022 թվականին՝ մեկ բարելի դիմաց 72,5 դոլարի չափով: 2022 թվականին միջին տարեկան գնաճը ԱՄՆ-ում կանխատեսվում է մոտ 4 տոկոս, եվրագոտում՝ մոտ 3 տոկոս։

 

Զեկույցում նշվում է, որ ԵԱԶԲ-ի գործառնությունների տարածաշրջանում տնտեսական ակտիվությունը նախաքովիդյան մակարդակին է վերադարձել ընթացիկ տարվա կեսին, իսկ 2021 թվականի IV եռամսյակի արդյունքներով այն կարող է գերազանցել մոտավորապես 1 տոկոսով: Ընթացիկ տարում ԵԱԶԲ - ի անդամ պետությունների տնտեսությունների վերականգնմանը նպաստել են 2020 թվականին բյուջետային եւ դրամավարկային քաղաքականության մեղմացման հետեւանքները, բնակչության եւ կազմակերպությունների ադապտացումը համավարակի պայմաններին, համաշխարհային պահանջարկի ընդլայնումը եւ տարածաշրջանի երկրների հիմնական արտահանման ապրանքների գների բարձրացումը: ԵԱԶԲ-ի վերլուծաբանները մատնանշում են տարածաշրջանի երկրների շրջանում բանկի գործառնությունների վերականգնման գործընթացի անհավասարությունը: Ղազախստանի, Ռուսաստանի, Բելառուսի եւ Տաջիկստանի ՀՆԱ-ն գերազանցում է նախաքովիդյան մակարդակները, մինչդեռ, Հայաստանին եւ Ղրղզստանին առայժմ չի հաջողվել հասնել դրանց: Անցյալ տարի Հայաստանի եւ Ղրղզստանի տնտեսությունների ավելի մեծ անկման պատճառով նրանց վերականգնման համար ավելի շատ ժամանակ է հարկավոր: Ընդհանուր առմամբ, տարվա արդյունքներով տարածաշրջանի ՀՆԱ - ի աճը կանխատեսվում է 4 տոկոսի չափով ՝ Հայաստանում ՝ 4,5 տոկոս, Բելառուսում ՝ 2,1 տոկոս, Ղազախստանում ՝ 3,8 տոկոս, Ղրղզստանում ՝ 3,7 տոկոս, Ռուսաստանում ՝ 4,1 տոկոս, Տաջիկստանում ՝ 7,9 տոկոս:

 

ԵԱԶԲ-ի վերլուծաբանները կարծում են, որ տարածաշրջանի երկրներում տնտեսական ակտիվության դինամիկայի վերականգնման ակտիվ փուլի ավարտից հետո բանկի գործառնություններն աստիճանաբար կմոտենան հավասարակշռված տեմպերին: Նման պայմաններում բյուջետային խթանները կրճատվում են, իսկ դրամական պայմանները խստացվում են տնտեսությունների գերթեժացումը կանխելու համար։

 

ԵԱԶԲ վարչության նախագահի տեղակալ Ռուսլան Դալենովը ներկայացրել է տարածաշրջանում տնտեսական աճի հեռանկարների վերաբերյալ բանկի վերլուծական թիմի տեսլականը. "Բազային սցենարում ԵԱԶԲ - ի անդամ պետությունների ՀՆԱ-ի աճը  2022 թվականին կանխատեսվում է 2,9 տոկոսի չափով՝ 2021 թվականին 4 տոկոսից հետո: Տնտեսական աճը կմնա ավելի բարձր նախաքովիդյան տեմպերից, որոնք 2019 թվականին կազմել են 2,3 տոկոս: Դրան կնպաստեն ներդրումների աջակցմանն ուղղված պետությունների միջոցառումները, ծառայությունների ոլորտում ակտիվության վերականգնման ներուժի իրացումը, ինչպես նաեւ նավթի արտադրության ավելացումը: 2022 թվականին Ռուսաստանում կանխատեսում ենք ՀՆԱ - ի 2,8 տոկոս աճ, Ղազախստանում ՝ 4,2 տոկոս։ Էներգառեսուրսների համաշխարհային բարձր գները եւ զարգացման պետական ծրագրերը կաջակցեն տարածաշրջանի խոշորագույն տնտեսություններում տնտեսական ակտիվությանը: 2022 թվականին ՀՆԱ-ի աճի ուժեղ ցուցանիշներ են կանխատեսվում Հայաստանում եւ Ղրղզստանում, համապատասխանաբար, 4,8 եւ 4,5 տոկոս: Այդ երկրների տնտեսությունները կավարտեն նախաքովիդյան մակարդակների վերականգնումը։ Տաջիկստանում սպասվում է տնտեսական աճի կայուն տեմպեր՝ տարեկան մոտ 6-7 տոկոս: Բելառուսում հիմնական սցենարում ակնկալում ենք ՀՆԱ-ի 0,7 տոկոսով աճ»:

 

ԵԱԶԲ-ի վերլուծաբանները կանխատեսում են, որ 2022 թվականի վերջին բանկի անդամ պետություններում գնաճը կմոտենա նպատակային մակարդակների, սակայն նշում են, որ գնաճային գործոնների չեզոքացման համար ժամանակ կպահանջվի: Բազային սցենարում կանխատեսվում է 2022 թվականին բանկի գործառնությունների տարածաշրջանում գնաճի դանդաղեցում  2021 թվականին 8,2 տոկոսից մինչեւ 5,3 տոկոս 2022թ.: Հայաստանում 2022 թվականի վերջին սպասվում է 5 տոկոսի չափով գնաճ՝ 2021 թվականի 8 տոկոսից հետո, Բելառուսում՝ 10 տոկոսից հետո 7,4 տոկոս, Ղազախստանում ՝ 8,4 տոկոսից հետո 6 տոկոս, Ղրղզստանում ՝ 7,0 տոկոս՝ 9,8 տոկոսից հետո, Ռուսաստանում ՝ 4,9 տոկոս՝ 7,9 տոկոսից հետո, Տաջիկստանում ՝ 6,3 տոկոս ՝ 8,3 տոկոսից հետո:

 

ԵԱԶԲ վերլուծաբանները կարծում են, որ դրամավարկային պայմանները  բանկի մասնակից պետություններում  ապաինֆլյացիոն ազդեցություն կունենան 2022 թվականին: Բարձր գնաճի պայմաններում ԵԱԶԲ - ի անդամ պետություններում առանցքային դրույքաչափերը կարող են ավելացվել մինչեւ 2021 թվականի վերջը: Ռուսաստանում առանցքային տոկոսադրույքը սպասվում է 8-8,5% միջակայքում՝ ընթացիկ տարվա վերջին, Ղազախստանում' 9,75 - 10%: Բարձր գնաճի երկար ժամանակահատվածը, ամենայն հավանականությամբ, պահանջում է առանցքային տոկոսադրույքների շարունակական պահպանում իրենց չեզոք արժեքներից բարձր մակարդակներում: Բանկի վերլուծաբանները հնարավոր են համարում 2022 թվականին Ռուսաստանում եւ Ղազախստանում տոկոսադրույքների իջեցման ցիկլի սկիզբը՝ գնաճային գործընթացների դանդաղեցմանը զուգընթաց: Ռուսաստանում առանցքային տոկոսադրույքը կարող է մինչեւ 7 տոկոս իջեցվել՝ մինչեւ 2022 թվականի վերջը, Ղազախստանում բազային տոկոսադրույքը ՝ մինչեւ 9,5 - 9,75 տոկոս: Դեպի չեզոք մակարդակ ընթացքը, ամենայն հավանականությամբ, կավարտվի 2023 թվականին:

 

ԵԱԶԲ-ի գլխավոր տնտեսագետ Եվգենի Վինոկուրովը ակտիվների գնաճը առանձնացրել է որպես հզոր միտում, որը դարձել է համավարակի եւ դրան տնտեսական իշխանությունների արձագանքի հետեւանք. "COVID-19-ի հետեւանքով առաջացած ճգնաժամը արագացրեց համաշխարհային տնտեսության վերափոխումը: Այն բյուրեղացրեց եւ կտրուկ ամրապնդեց մի քանի մեգատրենդներ, որոնք ծնվել են դրանից առաջ, բայց դեռեւս այնքան էլ նկատելի չէին: Դրանց թվում է թվայնացումը, անցումը կանաչ տնտեսության, թվային եւ սոցիալական անհավասարության աճը: Թերևս, միակ հզոր թրենդը, որն իսկապես համավարակի և տնտեսական իշխանությունների արձագանքի հետևանք է, ակտիվների գլոբալ ինֆլյացիան է։ Ամբողջ աշխարհում ակտիվների գների արագ բարձրացման պատճառը զարգացած երկրներում մասշտաբային բյուջետային եւ դրամային ներարկումներն են, որոնք հանգեցրել են պահանջարկի արագ վերականգնման, որն առաջ է անցել առաջարկի հնարավորությունից: Ապրանքների մատակարարումները երկարել են, իսկ դրանց արժեքն աճել է։ Մենք նախկինի պես կարծում ենք, որ տրանսպորտային-լոգիստիկ դժվարություններն ու հումքի գների աճն, ըստ էության, ժամանակավոր երեւույթներ են, այլ ոչ թե կառուցվածքային փոփոխություններ։ Համաշխարհային տնտեսությունն ուժ և ճկունություն կցուցաբերի և կչեզոքացնի այդ խնդիրները։ Այնուամենայնիվ, համաշխարհային տնտեսության մեջ "քովիդային վնասների" թաքնված ուժը, ինչպես նաեւ մոնետար քաղաքականության ուժեղագույն ազդեցությունն այնպիսին են, որ այդ գործոնների գնաճային ազդեցության չեզոքացումը կարող է ավելի երկար տեւել, քան սպասվում էր: Միանգամայն իրատեսական է այն ենթադրությունը, որ զարգացած երկրներում գնաճը 2010-ականների արժեքներից բարձր կլինի։ Ոչ թե 0-2%, որոնց շուկան արդեն սովոր է, այլ, հնարավոր է, 2 - 4%:

 

Մեր կանխատեսումներում դեռ նախորդ տարվա վերջից մենք բարենպաստ կոնյունկտուրա էինք ամրագրում 2021 թվականին հումքային շուկաներում։ Հնարավոր է, որ գնային կոնյունկտուրան լավ կլինի առաջիկա տարիներին։ ԵԱԶԲ գործառնությունների տարածաշրջանի համար՝ որպես հումքային ապրանքների նետտո-արտահանող, ստեղծվող իրավիճակը կրում է ակնհայտ առավելություններ. ավելանում են արտահանման եկամուտները, բարձրանում են բյուջեի եկամուտները, աճում է ազգային արժույթների գրավչությունը: Սա կարող է դառնալ լավ օգնություն է թափ հավաքող նոր ներդրումային ցիկլի համար: Դրա հետ մեկտեղ, անհրաժեշտ է շարունակել հետեւել գնաճային պարույրի ծավալմանը։ Բարձր մակարդակներում գլոբալ գնաճի պահպանման սպառնալիքը էական ռիսկեր է պարունակում բանկի մասնակից պետությունների մակրոտնտեսական կանխատեսման համար":