Ուրբաթ, 26 Նոյեմբերի 2021 23:16

Արմինֆո. Հայաստանի տնտեսության զարգացման բազային սցենարի գլխավոր ռիսկերն են մնում համավարակի հետ կապված իրավիճակի անորոշությունը եւ բարձր մակարդակներում գնաճի ամրագրումը։ Այդ մասին ասվում է Եվրասիական զարգացման բանկի (ԵԱԶԲ) վերլուծաբանների պատրաստած կանխատեսումային մակրոտնտեսական ամփոփագրում:

 

Ինչպես ասվում է փաստաթղթում, համավարակային իրավիճակի վատթարացումը եւ համաշխարհային տնտեսության դանդաղումը բացասաբար կանդրադառնան նաեւ Հայաստանի տնտեսության վրա: Թույլ ակտիվության պայմաններում հիմնական առևտրային գործընկեր երկրներում կարող են նվազել արտահանման, դրամական փոխանցումների, զբոսաշրջային հոսքերի ծավալները։ Երկրում համավարակային իրավիճակի վատթարացումը կազդի ծառայությունների հատվածների դինամիկայի վրա։ Գոյություն ունեն արտաքին կանխարգելիչ գործոնների պահպանման ռիսկեր՝ սննդամթերքի և հումքային ապրանքների թանկացում, լոգիստիկ շղթաների ընդհատումներ։ Բացի այդ, հաջորդ տարի բարձր մակարդակի պարենային գնաճի ամրապնդման ռիսկ կա՝ գյուղատնտեսական արտադրանքի արտահանման բարձր գների պահպանման պատճառով։

 

Դրա հետ մեկտեղ, ԵԱԶԲ-ի վերլուծաբանների կարծիքով, 2022 թվականին Հայաստանում կանխատեսվում է տնտեսության 4,8 տոկոս աճ՝ 2021 թվականին 4,5 տոկոսից հետո: Նախորդ կանխատեսման համեմատ՝ ընթացիկ տարվա աճի գնահատումը նվազել Է 0,4 տոկոսային կետով' III եռամսյակում արդյունաբերության եւ գյուղատնտեսության բացասական դինամիկայի պատճառով: ՀՆԱ-ի իրական  ծավալները կհասնեն 2022թ. երկրորդ եռամսյակում կանխատեսվողմակարդակին՝  4,8% աճի դեպքում: Հաջորդ տարի տնտեսական աճին կնպաստեն մետաղների գների բարձր մակարդակի պահպանումը, գյուղատնտեսության արտադրանքի ծավալների վերականգնումը, մշակող հատվածների, շինարարության եւ ծառայությունների կայուն դինամիկան։

 

Մասնավոր հատվածում զուսպ ներդրումային ակտիվությունը, հետաձգված սպառողական պահանջարկի սպառումը, հարկաբյուջետային խթանների կրճատումը վերականգնողական աճի փուլի ավարտի հետ միասին աշխարհում կդառնան տնտեսության աճի սահմանափակող գործոններ:

 

Միջնաժամկետ հեռանկարում հիմնական սցենարում տնտեսությունը կաճի պոտենցիալ տեմպերին մոտ տեմպերով (մոտավորապես տարեկան  3,5%): ՀՆԱ-ի հնարավոր աճի արագացման էական գործոն կարող է դառնալ գործարար միջավայրի, ներդրումային միջավայրի բարելավման և կապիտալ ներդրումների մակարդակի բարձրացման ուղղությամբ կառավարության մտադրությունների իրականացումը ։

 

2022-ի վերջին Հայաստանում գնաճը կանխատեսվում է 5 տոկոսի մոտ՝ 2021-ի դեկտեմբերին 8 տոկոսից հետո: Ինչպես եւ նախորդ կանխատեսումում, սպասվում է գների աճի դանդաղում' սկսած ընթացիկ տարվա դեկտեմբերից: Հաջորդ տարի գնաճի դանդաղմանը նպաստելու  է հետաձգված պահանջարկի սպառումը, մոնետար քաղաքականության ազդեցությունը եւ համաշխարհային ապրանքային եւ հումքային շուկաներում գների կայունությունը:

 

Գնաճը նպատակային միջակայք կվերադառնա 2022 թ. II եռամսյակի վերջին: Դրա հետ մեկտեղ, հաջորդ տարվա առաջին կիսամյակում պարենային գնաճը բարձր մակարդակում ամրագրման ռիսկ կա՝ գյուղատնտեսական արտադրանքի արտահանման բարձր գների պահպանման պատճառով: Բազային սցենարում կանխատեսվում է 2022 թ. վերջին 5 տոկոսի գնաճ եւ 2023 թ. վերջին 4,6 տոկոսի գնաճ: Միջնաժամկետ հեռանկարում գնաճը գտնվելու է Հայաստանի Կենտրոնական բանկի նպատակային միջակայքում' 4 տոկոս գ/գ - ի մոտ:

 

Դրամավարկային պայմանները թույլ զսպողական բնույթ կունենան 2022 թ. առաջին կեսին: ՄԲԿ-ի տոկոսադրույքը, ԵԱԶԲ-ի վերլուծաբանների կանխատեսման բազային սցենարով, կձեւավորվի ընթացիկ մակարդակի մոտ՝ մինչեւ 2021 թ. վերջը:

 

2022 թ., գնաճային ճնշումների սպառվելուն և բարձր գնաճային սպասումների մարմանը զուգընթաց, բանկի վերլուծաբանները կանխատեսում են վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի բարձրացման փուլի ավարտ: Կա հավանականություն, որ տոկոսադրույքի մակարդակը կնվազի միջինը մինչեւ 6,7% ՝ 2022 թվին: Արդյունքում՝ մոնետար պայմանները կլինեն չեզոք՝  մինչեւ հաջորդ տարեվերջ: 2023 թ. ՄԲԿ տոկոսադրույքը կանխատեսվում է միջինը 6%-ի մակարդակում, որը, վերլուծաբանների հաշվարկներով, համապատասխանում է ՀՀ ԿԲ-ի նպատակային տիրույթում գնաճի կայուն գտնվելուն:

 

2022 թվին դոլարի նկատմամբ հայկական դրամի փոխարժեքը կանխատեսվում է, միջին հաշվով, 466-ի մակարդակում՝ 2021 թվի 505-ից հետո: Ազգային արժույթի ամրապնդմանը կնպաստեն դրամական փոխանցումների հոսքը, մետաղների եւ պարենի բարձր գների պայմաններում արտահանումից ստացվող եկամուտները, միջազգային պահուստների մեծացված ծավալները, այդ թվում ԱՄՀ-ից SDR-ի տեղաբաշխման հաշվին: Ազգային արժույթի փոխարժեքին աջակցություն կցուցաբերի նաեւ Հայաստանում ֆինանսական շուկայի տոկոսադրույքների բարձր մակարդակը: ԵԱԶԲ-ի գնահատականներով ՝ դրամի փոխարժեքը կմնա գերագնահատված, հնարավոր է, 2022 թվականի մեծ մասի ընթացքում, այդ թվում ՝ առեւտրային գործընկերների համեմատ գնաճի ավելի բարձր մակարդակի հաշվին: 2023 թվականին ազգային արժույթը կձևավորվի հավասարակշիռ արժեքներին մոտ։ Հիմնական սցենարում փոխարժեքը կանխատեսվում է, միջին հաշվով, 466՝ 2022 թ.,  եւ 480՝ 2023 թ.: