Մեծ թվով ռուսաստանցիների Հայաստան տեղափոխումից հետո դիտվում է հատկապես ArCa-ՄԻՌ քարտերի քանակի զգալի աճ

Արմինֆո. Հայաստանի պլաստիկ շուկայում մինչեւ 2022թ. հուլիսի 1-ը հաշվվում էր 2,8 մլն քարտ (այդ թվում՝ կոբեյջինգային ArCa-ՄԻՌ եւ ռուսական ՄԻՌ), տարեկան աճի դանդաղումով ՝ 8,3 տոկոսից մինչեւ 7,7 տոկոս, ինչը 2020թ. նույն ժամանակահատվածի աճից ցածր է (9,1 տոկոս) եւ խիստ զիջում է նախաքովիդյան 2019թ. նույն ժամանակահատվածի աճին (22,2 տոկոս) աճին:

Ընդ որում, միայն այս տարվա առաջին կիսամյակում քարտերի թիվն ավելացել է 95,6 հազար հատով, ինչը, հիմնականում, ապահովվել է երկրորդ եռամսյակում՝ 67,4 հազար հատ: Այս իրավիճակում դա բացատրվում է մեծ թվով ռուսաստանցիների Հայաստան տեղափոխմամբ՝ իրենց կապիտալների հետ միասին, որոնք մտադիր են ընտանիքների հետ միասին ժամանակավորապես հիմնավորել և բիզնեսը գրանցել այստեղ, քանի դեռ չի պարզվել ռուս-ուկրաինական հակամարտության և հակառուսական պատժամիջոցների ելքը։

Ինչպես վկայում են ՀՀ Կենտրոնական բանկի տվյալները, դրանց մեծ մասը դեբետային եւ հաշվարկային քարտերն են, համապատասխանաբար, 64,6% եւ 31,9%, իսկ վարկային քարտերին բաժին է ընկնում ընդամենը 3,5%: Տարեկան աճ է դիտվում է դեբետայինների  (21,4%) եւ հաշվարկայինների (4,5%) գծով,  մինչդեռ, վարկային քարտերի գծով անկում է դիտվում (57,6%): Այս տարվա առաջին կիսամյակում վարկային քարտերի թիվը կրճատվել է 13% - ով, ընդ որում, հաշվարկային քարտերն ավելացել են 6,1% - ով, իսկ դեբետային քարտերը' 3,4% - ով, ընդ որում, հաշվարկային քարտերը հավասապես ավերացել են եւ I եւ II եռամսյակներում, մինչդեռ, դեբետային քարտերի աճը, հիմնականում, II եռամսյակում է:

Աղբյուրի համաձայն՝ գերակշռությունը պահպանում են Visa քարտերը՝ 47,4% կամ ավելի քան 1,3 մլն հատ (2021թ.երկրորդ եռամսյակի 42,6% - ի դիմաց): Դրանց հետեւում են ArCa քարտերը՝ 24,6% կամ 688,8 հազար հատ (2021թ. երկրորդ եռամսյակի 30,1% - ի դիմաց), իսկ MasterCard-ին բաժին է ընկել 25,4% կամ 711,5 հազ. հատ (2021թ. երկրորդ եռամսյակի 25,5% - ի դիմաց), իսկ մնացածին՝ 2,6% (2021թ. երկրորդ եռամսյակի 1,8%-ի դիմաց) կամ 71,5 հազ. Հատ. դրանք այլ միջազգային քարտեր են (հիմնականում HSBC-քարտեր, ինչպես նաեւ AmEx եւ Diners Club): Ընդ որում, ArCa-ՄԻՌ քարտերի թիվն այժմ 10,832 հազար է, որոնց թիվը տարեկան կտրվածքով ավելացել է ավելի քիչ՝ 48,5 տոկոսով կամ 3,536 հազար հատով, քան ս. թ. առաջին կիսամյակում՝ 60,1 տոկոսով կամ 4,068 հազար հատով, որից 35,4 տոկոս աճը կամ 2,8 հազար հատով համալրումը ապահովվել է II եռամսյակում:

Տեղական ArCa քարտերի անկումը պահպանվել է, մինչդեռ, այլ միջազգային քարտեր անկումից հասել են լուրջ աճի, իսկ Visa եւ MasterCard քարտերի աճն ամրապնդվել է: Մասնավորապես,  տեղական ArCa քարտերի թվի դինամիկան ծավալվել է 5.5% աճից դեպի 11.2% անկում, իսկ մյուս միջազգային քարտերը, ընդհակառակը, կտրուկ արագացրել է տարեկան աճը՝ 8.2% - ից մինչեւ 51.2%: Ընդ որում, Visa քարտերի թվի տարեկան աճն արագացել է 4,6 տոկոսից մինչեւ 20,8 տոկոս, ինչն ավելի զուսպ է դիտվել նաեւ MasterCard - ի թվերում՝ 6,1 տոկոսից մինչեւ 8,4 տոկոս: Այդ ֆոնի վրա ArCa-ՄԻՌ քարտերի տարեկան աճը, չնայած դրանց անհամեմատ քիչ քանակին, քան մյուս միջազգային քարտերը միասին վերցրած, գրեթե նման էր վերջիններիս ավելացմանը։ Ընդ որում, Visa քարտերի, այլ միջազգային եւ ArCa-ՄԻՌ քարտերի հիմնական աճը գրանցվել է այս տարվա առաջին կիսամյակում՝ երկրորդ եռամսյակի վրա շեշտադրմամբ:

Քարտերի ընդհանուր քանակում շարունակում է աճել միկրոպրոցեսինգայինների մասնաբաժինը՝ 61,8% (մեկ տարի առաջվա 48,1%-ից) կամ ավելի քան 1,7 մլն հատ, որոնց մեծ մասը՝ Visa (1,1 մլն հատ) եւ փոքր-ինչ պակաս՝ MasterCard (573 հազար հատ): Մագնիսական ժապավենով քարտերն ընդհանուր թվում նվազել են, ինչը դրանց մասնաբաժինը կրճատել է մինչեւ 25,6% (նախկին 33,2%-ից) կամ 717 հազար հատ, եւ դրանք, հիմնականում, տեղական ArCa քարտեր են(675,5 հազար հատ):

Հիբրիդային քարտերի մասնաբաժինը նույնպես նվազել է՝ մինչեւ 10,1 տոկոս (նախորդ տարվա 17,5 տոկոսից) կամ 282,7 հազար հատ, եւ դրանց մեծ մասը բաժին է ընկնում Visa-ին եւ MasterCard-ին: Իսկ մնացած 2,5% (նախորդ տարվա 1,2% - ի դիմաց) կամ 70,8 հազար հատ (եւ դա միայն Visa) կազմում են վիրտուալ քարտերը, որոնց թիվը տարեկան կտրվածքով աճել է 2,3 անգամ՝ մեկ տարի առաջ դրանց 86,6%  աճից հետո: Դեբետային քարտերի թիվը կազմում է 1,806 մլն հատ, հաշվարկային քաարտերինը՝  892,3 հազար հատ, իսկ մնացած 99,4 հազար հատը վարկային քարտեր են: Դեբետային քարտերում շարունակում են գերակշռել Visa քաարտերը՝ 869,3 հազար հատ, իսկ վարկային քարտերում՝ MasterCard-ը (49,8 հազար հատ): Իսկ հաշվարկային քարտերում նախկինում գերակշռող տեղական քարտերն իրենց տեղը զիջել են միջազգային Visa-ին (418,5 հազ.հատ), որոնց հետեեւում են ArCa-ն (238,8 հազ. հատ) եւ MasterCard-ը (226,3 հազ. հատ):

Նշենք, որ որպես ArCa-ի մեծամասնական բաժնետեր հանդես է գալիս Հայաստանի Կենտրոնական բանկը, այնուհետև կազմակերպության խոշոր բաժնետերեր են ACBA Bank-ը, Հայէկոնոմբանկը եւ Արդշինբանկը, իսկ մնացած 14 բանկերին պատկանում են բաժնետոմսերի 2-ական տոկոս: Քարտերի շուկայում սեփական պրոցեսինգով աշխատում են HSBC Բանկ Հայաստանը եւ ՎՏԲ-Հայաստան Բանկը, որոնց հետ մեկտեղ իրենց պրոցեսինգներն են գործարկել Յունիբանկը եւ Ինեկոբանկը: Պլաստիկ շուկայում աշխատում են Հայաստանի բոլոր 17 բանկերը ՝ հաշվի առնելով Արմսվիսբանկը, որը 2018թ. մարտից սկսել է քարտեր թողարկել: