Հինգշաբթի, 24 Նոյեմբերի 2022 17:14

Արմինֆո.Պետական պարտքի չափը թվերով էական չէ, էական է դրա հարաբերակցությունը ՀՆԱ-ի նկատմամբ: Նոյեմբերի 24-ին կառավարության նիստում այդ մասին հայտարարել է ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը՝ ֆինանսների նախարարից հետաքրքրվելով պետական պարտքի մեծության մասին։

 

Փաշինյանը ներկաների ուշադրությունը հրավիրել է այն "շատ դրական վիճակի վրա, երբ ՀՆԱ-ի նկատմամբ պետական պարտքի հարաբերակցությունը կազմում է 50%"։ "Սա, մեղմ ասած, դրական ցուցանիշ է", - հայտարարել Է վարչապետը, հարց տալով, թե արդյոք դա հայկական դրամի արժեվորման արդյունք է։ "Իհարկե, դա դեր խաղաց, բայց մենք գոհունակությամբ արձանագրեցինք, որ իրականում դա, հիմնականում, կապված է պետական պարտքի կառավարման որակի հետ", - նշել է նա:

 

Ավելի վաղ ԱրմԻնֆո-ն, վկայակոչելով Ֆինանսների նախարարության տվյալները, հաղորդել էր, որ 2022 թվականի հունվար-հոկտեմբեր ամիսներին Հայաստանն ավելացրել է պետական պարտքը 9,1 տոկոսով կամ 837.5 մլն դոլարով՝ մինչեւ 10 մլրդ 063.2 մլն դոլար: Ընդ որում, ազգային արժույթի արժևորման արդյունքում (հունվար-հոկտեմբերին դոլարը դրամի նկատմամբ արժեզրկվել է գրեթե 20% - ով ՝ 480 - ից հասնելով  395 դրամի՝ 1 դոլարի դիմաց) պետական պարտքը դրամային արտահայտությամբ կրճատվել է 10.1% - ով կամ 449.3 մլրդ դրամով ՝ հասնելով 3 տրլն 380.3 մլրդ դրամի։ Ընդ որում, գրեթե 27 տարվա պատմության ընթացքում (Հայաստանի անկախացումից ի վեր) ՀՀ-ն ներգրավել է շուրջ 6,8 մլրդ դոլարի փոխառություններ, իսկ վերջին չորսուկես տարվա ընթացքում "կարողացել է" ավելացնել պետական պարտքը մոտ 3,2 մլրդ դոլարով։

 

Մասնավորապես, ըստ ՀՀ ֆինանսների նախարարության տվյալների, 2022 թվականի 10 ամիսների ընթացքում ամերիկյան արժույթով կառավարության պարտքն աճել է 630 մլն դոլարով կամ 8.6% - ով՝ 8 մլրդ 767.9 մլն դոլարից (4 տրլն 209.8 մլրդ դրամ ՝ 2021 թվականի վերջին)  մինչև 9 մլրդ 524.6 մլն դոլար, իսկ դրամային պարտքը կրկին կրճատվել է 442.6 մլրդ դրամով կամ 10.5% - ով ՝ մինչև 3 տրլն 767.3 մլրդ դրամ։ Ընդ որում, 31.10.2022 թ. դրությամբ կառավարության պարտքի չպահանջված մնացորդը կազմել է 4 մլրդ 179.9 մլն դոլար (4 մլրդ 481.1 մլն դոլար 31.12.2021 թ. դրությամբ): Հիշեցնենք, որ "ամերիկացու" նկատմամբ հայկական դրամի հաշվարկային փոխարժեքը հաստատված պետբյուջեում այս տարի գրանցվել է 1 դոլարի դիմաց 477.45 դրամի մակարդակում ։

 

2023թ. պետբյուջեի նախագծի հիմքում դրված կանխատեսումների համաձայն, ընթացիկ տարվա վերջին Հայաստանի պետական պարտքը ՀՆԱ-ի 63,4% - ից (2021թ.արդյունքներով) կկրճատվի մինչև ՀՆԱ-ի 53,8% - ը, իսկ 2023թ. վերջին ցուցանիշը կկազմի ՀՆԱ-ի 52,4% - ը։ Ընդ որում, կաճի ներքին պետական պարտքը ՝ 2021 թվականի ՀՆԱ-ի 17,7% - ից մինչև ՀՆԱ-ի 19,3% - ը և 2023 թվականի ՀՆԱ-ի 20,6% - ը ։ Բացարձակ թվերով պետական պարտքը փաստացի 4 տրլն 430 մլրդ դրամից 2022 թվականի վերջին կաճի մինչեւ 4 տրլն 463 մլրդ դրամ, իսկ 2023 թվականի արդյունքներով ՝ մինչեւ 4 տրլն 881 մլրդ դրամ։ ՀՆԱ-ի նկատմամբ կառավարության պարտքի հարաբերակցությունը փաստացի 4 տրլն 210 մլրդ դրամից կամ ՀՆԱ-ի 60,3% - ից ($8 մլրդ 768 մլն) 2021 թվականի արդյունքներով, 2022 թվականին կկրճատվի 3,2 տոկոսային կետով ՝ մինչև 4 տրլն 205 մլրդ դրամ ($9 մլրդ 682 մլն) կամ ՀՆԱ-ի 50,7% - ը ՝ հիմնականում ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ դրամի ամրապնդման, տնտեսական աճի և իրական տոկոսադրույքի նվազման (անվանական տոկոսադրույքի նվազման և գնաճի արագացման հետևանքով) հաշվին ։ 2023 թվականի դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ ցուցանիշը բացարձակ թվերով կաճի մինչև 4 տրլն 628 մլրդ դրամ ($10 մլրդ 602 մլն) կամ ՀՆԱ-ի 49,7% - ը ։

 

Դոլարի նկատմամբ հայկական դրամի հաշվարկային փոխարժեքը 2023թ. պետբյուջեի նախագծում արձանագրվել է 404.74 դրամ (2022թ. բյուջեում ՝ 477.45 դրամ), եվրոն ՝ 405.35 դրամ (552.17 դրամ), բրիտանական ֆունտը ՝ 467.84 դրամ (2022թ.՝ 652.1), ռուսական ռուբլին՝ 6.72 (6.74՝ 2022թ.) մակարդակում: