Չորեքշաբթի, 7 Դեկտեմբերի 2022 14:58

Արմինֆո.: Հայաստանի Կենտրոնական բանկի ղեկավարը հայտարարել է, որ կենտրոնական բանկերը կարող են սկսել վերականգնել վստահությունը' ընդունելով սեփական սխալները: Սա կարող է ներառել դրամավարկային քաղաքականության մեջ ռիսկերի կառավարման մոտեցման օգտագործումը, որը նպատակ ունի խուսափել ոչ գծային <մութ անկյուններից> և շատ ավելի քիչ ուշադրություն դարձնել հիմքային կանխատեսումների կառուցմանը, որոնք կեղծ երաշխիքներ են տալիս:

Այս մասին ՀՀ Կենտրոնական բանկի նախագահ Մարտին Գալստյանն ասել է centralbanking.com. ինտերնետային պարբերականի հետ հարցազրույցում:

 

Հայաստանի Կենտրոնական բանկի եւ ողջ ֆինանսական համակարգի փոխակերպումը դարձել է Գալստյանի գործունեության անկյունաքարը երկրի գլխավոր բանկիրի պաշտոնում։ Նրա խոսքով ՝ կորոնավիրուսային համավարակի ժամանակաշրջանից սկսած անորոշություններին դիմակայելու եւ թվայնացման ու կառավարման բարեփոխման ոլորտներում բացվող հնարավորություններից օգտվելու համար պետք է ավելի ճկուն լինել, որպեսզի պատասխանենք աշխարհի բոլոր կենտրոնական բանկերին հուզող այն հարցին, թե ինչպես որոշումներ կայացնել նման բարձր անորոշության պայմաններում>: Այս դեպքում կարևոր նշանակություն է ձեռք բերում ինստիտուցիոնալ ներուժը, և այն փորձարկվում է ցնցումների ժամանակ այնպես, որ ստեղծվում է բնույթ, որը ձեզ բնորոշում է որպես ինստիտուտ:

 

Այս համատեքստում Գալստյանը նշել է, որ համավարակի պայմաններում ԿԲ-ն հասկանում էր, որ երկրի ֆինանսական համակարգին պետք է տալ այնքան իրացվելիություն, որքան անհրաժեշտ է դրա անխափան աշխատանքի համար, բայց, միեւնույն ժամանակ, կար ըմբռնում, որ տնտեսության ներուժը կարող է կարճաժամկետ հեռանկարում խաթարվել: Այդ առնչությամբ ընթանում էր այն բանի գիտակցում, որ ընդլայնողական դրամավարկային քաղաքականության չափազանց երկար պահպանումը կարող է հանգեցնել լուրջ խնդիրների, որոնք կապված են գնաճի և ֆինանսական համակարգի նկատմամբ վստահության խաթարման հետ, քանի որ տնտեսության դանդաղումը պայմանավորված էր կառուցվածքային գործոններով,  այլ ոչ միայն թույլ պահանջարկով: Դա գործոն էր, որը զարգացած տնտեսություններ ոունեցող շատ երկրներ թերագնահատում էին: Արդյունքում՝ ՀՀ ԿԲ-ն դարձավ, հավանաբար, աշխարհում առաջին կենտրոնական բանկը, որը տոկոսադրույքները բարձրացրեց դեռևս 2020 թվականի դեկտեմբերին մեկ տոկոսային կետով՝ քայլ առ քայլ ընդունված 25 բազիսային կետի փոխարեն։ Դրանով ԿԲ-ն հասկացրեց, որ գնային եւ ֆինանսական կայունության հանձնառությունը Կենտրոնական բանկի համար առաջնային նշանակություն ունի։

 

Գալստյանը, միեւնույն ժամանակ, նշել է, որ ներկա իրավիճակում էլ անորոշությունը նախկինի պես շատ բարձր է, թեեւ մակրոտնտեսական իրավիճակը խիստ տարբերվում է 2020 թվականից։ Եթե աշխարհի երկրների մեծ մասն այսօր բախվում է տնտեսական ակտիվության դանդաղման, ապա Հայաստանում եւ տարածաշրջանում, ընդհանուր առմամբ, զգալիորեն աճել է ներքին պահանջարկը բարձր ներմուծման գնաճի ոլորտում։ Ռուսաստանից, Ուկրաինայից եւ Բելառուսից բազմաթիվ միջազգային այցելուների բարձր պահանջարկը մեծ ճնշում է ստեղծում հայկական դրամի գնի վրա եւ հստակ ցույց է տալիս դրամավարկային քաղաքականության շրջանակներում գործողությունների անհրաժեշտությունը։ Եվ հենց այստեղ է, որ ռիսկերի կառավարումը հսկայական նշանակություն ունի, քանի որ գնաճային սպասումների նվազումը մնում է մեծ ռիսկ:

 

Խոսելով դրամավարկային քաղաքականության մեջ ռիսկերի կառավարման մոտեցման մասին՝ Գալստյանը նշել է դրանց կոնցեպտուալացման անհրաժեշտությունը անորոշության եւ ոչ գծային մոտեցման պայմաններում։ Նա նշել է, որ նույնիսկ փորձառու կենտրոնական բանկերը, որոնք նպատակաուղղված են գնաճի զսպմանը, այնքան էլ լավ չեն կանխատեսում ապագան իրենց բազային սցենարներում։ Եվ, գործնականում, բազային մակարդակի վրա չափազանց մեծ շեշտադրումը կարող է կեղծ երաշխիքներ ապահովել տնտեսության և տոկոսադրույքների ապագա տեղաշարժի վերաբերյալ՝ անորոշության պայմաններում: Դա, Գալստյանի խոսքով, խոսում է կենտրոնական բանկերի "փորձագետ - կանխատեսողի" առաքելությունից "ռիսկ-մենեջերի" դերին անցնելու անհրաժեշտության մասին։ Եվ դա այն է, ինչ առաջարկում է Հայաստանի Կենտրոնական բանկը։

 

Նրա խոսքով ՝ գաղափարն այն է, որ չփորձենք կանխատեսել մեկ, ամենահավանական, ապագա, այլ դիտարկել մի քանի պարզաբանող սցենարներ, որոնք կօգնեն հասկանալ այն գործողությունները, որոնք կկանխեն տնտեսության սահումը դեպի այն, ինչը Օլիվյե Բլանշարը (ֆրանսիացի մակրոտնտեսագետ - խմբ.) անվանում էր "մութ անկյուններ, որտեղ թաքնված է վտանգը":

 

"Այժմ, երբ մենք բախվում ենք ներկա ճգնաժամին, թվում է, որ զարգացած աշխարհն այնքան նախապատրաստված չէ, որքան զարգացող աշխարհը, որը մշտապես գտնվում է ճնշման տակ", - նշել է ՀՀ ԿԲ ղեկավարը:

 

Գալստյանն այդ առումով ընդգծել է, որ ապագա սցենարների և քաղաքականության մասին խորհելիս կարևոր է հասկանալ, որ աշխարհը գծային չէ։ Առանցքային ոչ գծայնությունների բացահայտումը և դրանց ինտեգրումը անորոշությունների սցենարային վերլուծությանը կօգնի նվազագույնի հասցնել "մութ անկյուններ" մուտք գործելու ռիսկերը, որտեղ երկարաժամկետ գնաճային սպասումներն այլևս կապված չեն նպատակին։