Հինգշաբթի, 12 Հունվարի 2023 17:55

Արմինֆո. 2022 թվականի 9 ամիսների ընթացքում Հայաստանի տնտեսության իրական հատված  մուտք են գործել 2.3 մլրդ դոլար ծավալի ընդհանուր օտարերկրյա ներդրումներ (ներդրումների բոլոր տեսակներն ու ձևերը - խմբ.)՝ տարեկան աճի նկատելի դանդաղումով ՝ 34% - ից մինչև 17% ։

Ընդ որում, օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների ծավալի աճը (ՕՈՒՆ) դանդաղել է 52 տոկոսից մինչեւ 43 տոկոս ՝ կազմելով 783 մլն դոլար կամ օտարերկրյա ներդրումների ընդհանուր ծավալի 34,4 տոկոսը: Այդ մասին են վկայում ներդրումների համախառն հոսքի վերաբերյալ ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի տվյալները, որոնց հիման վրա ԱրմԻնֆո-ի մասնագետները հաշվարկել են հաշվետու ժամանակաշրջանի (2022թ. 9 ամիս) և մեկ տարվա վաղեմության համադրելի միջակայքի ընդհանուր ներդրումների և ՕՈՒՆ ծավալները։

 

Օտարերկրյա ներդրումների ընդհանուր ծավալի և ՕՈՒՆ-ի ծավալով առաջնությունը պահպանում է Ռուսաստանը, համապատասխանաբար, 1,5 միլիարդ դոլար և 524 միլիոն դոլար, ընդհանուր ծավալի տարեկան աճի  56,4%  և ՕՈՒՆ-ի ա-ի 41,2% դանդաղմամբ (նախորդ տարվա 87,8% - ից և 42,2% - ից): Սակայն, չնայած աճի որոշակի արգելակմանը, ռուսական ներդրումները շարունակում են բացահայտ գերակշռել ինչպես ընդհանուր ծավալում, այնպես էլ ՕՈՒՆ-ում ՝ 9 ամսվա արդյունքներով կազմելով նույնքան՝ 67%, տարեկան վաղեմության նույն ժամանակահատվածի, համապատասխանաբար, 50% և 68% - ի դիմաց։

 

Հայաստանի տնտեսության մեջ կատարված ներդրումների ընդհանուր ծավալով երկրորդ դիրքը՝ Ռուսաստանից մեծ խզումով շարունակում է զբաղեցնել Կիպրոսը՝ 114.3 մլնդոլար (4.3 անգամ աճ), երրորդ հորիզոնականում է Միացյալ Թագավորությունը՝ 107.7 մլն դոլար (36% աճ), Նիդերլանդներին դուրս մղելով չորրորդ հորիզոնական՝ 103.3 մլն դոլար (3.8 անգամ աճ), իսկ առաջատարների հնգյակը եզրափակում Է Կանադան՝  89.7 մլն դոլար (62% աճով)։ Այս չորս երկրներից ՕՈՒՆ-ի գծով առաջատար հնգյակում է միայն Կիպրոսը, որը զբաղեցնում է 2-րդ տեղը  55.6 մլն դոլար ծավալով (տարեկան 66% աճով) կամ իր ներդրումների ընդհանուր ծավալի 49% - ը։ Ընդ որում, Նիդերլանդները և Կանադան փոքր ծավալներ են ներդրել ՕՈՒՆ-ի տեսքով, իսկ Միացյալ Թագավորությունից, որտեղից սովորաբար գալիս էր ՕՈՒՆ-ի փոքր ծավալ, այս անգամ մուտքեր չեն եղել։

 

Միացյալ Թագավորության և Կանադայի առաջխաղացումը առաջատարների հնգյակում այնտեղից դուրս է մղել  Ջերսիին, Գերմանիային և Ֆրանսիային դուրս են մղել հաջորդ երեք դիրքեր՝ ներդրումների, համապատասխանաբար, 49.3 մլն դոլար, 31.6 մլն դոլար և 23.5 մլն դոլար ընդհանուր ծավալով: Ընդ որում, Ֆրանսիան և Ջերսին կորցրել են դիրքերը ՝ չնայած ծավալների զգալի աճին (3 անգամ), մինչդեռ, առաջատարների ցուցակից Գերմանիայի դուրս գալը ծավալի 94% զգալի անկման արդյունք էր: Գերմանիայից գրեթե ողջ ծավալը բաժին է ընկել ՕՈՒՆ-ին (տարեկան 66% անկմամբ), Ջերսիից Հայաստան են եկել բացառապես ուղղակի ներդրումներ (3-րդ տեղ), իսկ Ֆրանսիայից, ինչպես նախկինում, ներդրումների կեսից ավելին ներդրվել է ՕՈՒՆ-ի տեսքով (34 անգամ աճ)։

 

Նշենք, որ ՀՀ վիճակագրական կոմիտեն օտարերկրյա ներդրումների վերաբերյալ տվյալները հրապարակում է եռամսյակը մեկ ՝ նշելով դրանք դրամային համարժեքով և համախառն հոսքի ՝ կուտակված ծավալի (առանց մարումների) տեսքով ՝ 1988թ. - ից մինչև հաշվետու ամսաթիվը, տվյալ դեպքում մինչև 2022թ. սեպտեմբերի 30-ը ։

 

Այս նյութի պատրաստման համար ԱրմԻնֆո-ի մասնագետներն ինքնուրույն հաշվարկել են ծավալները ՝ հիմք ընդունելով 2022 և 2021 թվականների համապատասխան դիտարկվող ժամանակահատվածներում (9 ամիս) համախառն հոսքի վիճակագրական տվյալները ։ (ՀՀ դրամի հաշվարկային փոխարժեքը 30.09.2022 թ. - ի դրությամբ կազմել է 405.65 դրամ/$1): Նման վիճակագրությունը չի տալիս իրական թվեր ներդրումային եկամուտների համար որոշակի ժամանակահատվածում, բայց ցույց են տալիս ընդհանուր դինամիկան եւ միտումը:

 

Հիշեցնենք, որ 2021 թվականին Հայաստանի տնտեսության իրական հատվածում ընդհանուր օտարերկրյա ներդրումների ծավալը (ներդրումների բոլոր տեսակներն ու ձևերը - խմբ.) աճել է 54%-ով (2020 թվականի 39% անկման դիմաց) ՝ հասնելով 2.8 մլրդ դոլարի: 2021 թվականին օտարերկրյա ընդհանուր ներդրումներում ՕՈՒՆ-ին բաժին է ընկել 29% (2020 թվականի 26% - ի դիմաց) կամ 798 մլն դոլար, ինչը 2020 թվականի ցուցանիշից բարձր է 71% - ով (2020 թվականի 21% անկման դիմաց: Ընդհանուր օտարերկրյա ներդրումների և ՕՈՒՆ-ի առաջատար ծավալը, ինչպես և նախկինում, եկել է Ռուսաստանից , համապատասխանաբար, 1,5 միլիարդ դոլար և  537 միլիոն դոլար, ընդհանուր ծավալի տարեկան 2,2 անգամ աճով (2020-ի 34% անկման դիմաց) և ՕՈՒՆ-ի դինամիկայի  9,3% անկումից դեպի 53,4% աճ ելքով: Ռուսաստանի մասնաբաժինը ընդհանուր օտարերկրյա ներդրումների ծավալում 2021 թվականին աճել է 37,4% - ից մինչև 53%, իսկ ընդհանուր ՕՈՒՆ-ներում, ընդհակառակը, նվազել է 75,1% - ից մինչև 67,3%: Ծավալի մեծ տարբերությամբ այն ժամանակ Ռուսաստանին հետևում էին Գերմանիան, Կիպրոսը, Նիդերլանդները, Ֆրանսիան ։