Արմինֆո. 2022 թվականին World Intellectual Property Organization-ի կողմից հրապարակված Global Innovation Index-ի համաձայն, որը համարվում է տնտեսությունների նորարարության չափման ամենավստահելի և ընդունված աղբյուրներից մեկը, Հայաստանը գտնվում է 80-րդ հորիզոնականում: Այդ մասին ֆեյսբուքյան իր էջում նշել է "Ամերիա" ընկերության կառավարման խորհրդատվական ծառայության տնօրեն Տիգրան Ջրբաշյանը:
«Համեմատության համար նշեմ, որ 2020 թվականին Հայաստանը գտնվում էր 61-րդ հորիզոնականում և երկու տարվա ընթացքում զիջել է իր դիրքերը 19 հորիզոնականով, որը Global Innovation Index-ի ամենամեծ հետընթացներից մեկն է (տե'ս https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2020/)
Ուշագրավ է, որ վարկանիշը հաշվարկվում է ըստ տարբեր ցուցանիշների (innovation pillars), որոնցից, օրինակ` market sophistication ցուցանիշով Հայաստանը 2 տարում զիջել է 17, business sophistication ցուցանիշով` 15, knowledge & technology outputs ցուցանիշով` 26, իսկ creative outputs ցուցանիշով` 17 հորիզոնականով։
Նման իրավիճակը պայմանավորված է նաև հավաքագրվող տվյալների բացակայությամբ և դրանց հնացած լինելով։ Այսպիսով, ըստ WIPO-ի` 11 ցուցանիշ, որոնք հավաքագրվում են վարկանիշը կազմելուց, բացակայում են Հայաստանի համար։ Այս տվյալների թվում են, օրինակ` հետազոտողների թիվը 1 մլն. բնակչության հաշվով, ՀՆԱ-ի մեջ ստացված վենչուրային կապիտալը, PISA սանդղակները ընթերցանության, մաթեմատիկայի և գիտության մեջ և այլն (տե'ս https://www.wipo.int/.../pub.../en/wipo_pub_2000_2022/am.pdf)
Սակայն առավել հետաքրքրական են այն 7 ցուցանիշները, որոնք Հայաստանի համար համարվում են հնացած։ Սա նշանակում է, որ տվյալների ստացման հետ կապված, մեծ հաշվով, խնդիր չկա, սակայն դրանք չեն թարմացվել։ Այդ ցուցանիշներն են`
-Գործարարության քաղաքականությունը և մշակույթը (աղբյուրը՝ Global Entrepreneurship Monitor),
-Ֆինանսական ռեսուրսների առկայությունը ստարտափների և ընկերությունների մասշտաբավորման համար (աղբյուրը՝ Global Entrepreneurship Monitor),
- Վենչուրային կապիտալի գործարքների տոկոսը գնողունակության համարժեքով ՀՆԱ-ում (աղբյուրը՝ Refinitiv),
- Գիտելիքահենք աշխատանքների մասնաբաժինը (աղբյուրը՝ International Labour Organization),
- Մասնավոր ընկերությունների կողմից հետազոտությունների ֆինանսավորման մասնաբաժինը ՀՆԱ-ում (աղբյուրը՝ UNESCO-ի վիճակագրության ինստիտուտ),
- Արտերկրյա կազմակերպությունների կողմից հետազոտությունների ֆինանսավորման մասնաբաժինը ՀՆԱ-ում (աղբյուրը՝ UNESCO-ի վիճակագրության ինստիտուտ),
- Բարձրագույն կրթություն ունեցող կանանց մասնակցությունը աշխատաշուկայում (աղբյուրը՝ International Labour Organization):
Վստահ եմ, որ առնվազն այս ցուցանիշների թարմացման դեպքում Global Innovation Index-ի հաջորդ հրապարակման մեջ Հայաստանն էականորեն կբարելավի իր վարկանիշը», - գրել է Տիգրան Ջրբաշյանը։
Նշենք, որ 2022 թվականի գլոբալ ինովացիոն ինդեքսում վերլուծվել են նորարարությունների ոլորտում համաշխարհային արդի միտումները ՝ շարունակվող COVID-19 համավարակի, ռազմական գործողությունների եւ գլոբալ մատակարարման շղթաներում եւ էներգետիկ շուկայում խափանումների ֆոնին ։ Այն նաև ներկայացնում է 132 տնտեսությունների նորարարական գործունեության արդյունավետության նորացված ամենամյա վարկանիշը, նշում է համապատասխան ոլորտում նրանց ուժեղ և թույլ կողմերը և նշում է ինովացիոն գործունեության հսկիչ պարամետրերի բացերը:
Ընդհանուր առմամբ, վարկանիշն արդեն 12-րդ անգամ գլխավորել Է Շվեյցարիան։ Նրան հաջորդում են ԱՄՆ-ն ու Շվեդիան, որոնք այս տարի փոխվել են տեղերով, Մեծ Բրիտանիան պահպանել է 4 - րդ հորիզոնականը, վարկանիշի առաջին հնգյակը եզրափակում է Նիդերլանդները ։ Ադրբեջանը 93 - րդն է, Վրաստանը ՝ 74 - րդը, Թուրքիան ՝ 37-րդը, Իրանը՝ 53-րը, Ռուսաստանը 47 - րդ տեղում է, իսկ Բելառուսը ՝ 77-րդ ։