Երեթշաբթի, 14 Մարտի 2023 20:05

Արմինֆո. 2023 թվականի առաջին եռամսյակում շարունակում է դանդաղել ինչպես համաշխարհային տնտեսության, այնպես էլ Հայաստանի հիմնական գործընկեր երկրների տնտեսությունների աճը՝ տարեկան ինֆլյացիայի աճի արգելակման հետ մեկտեղ ։

Այնուամենայնիվ, դեռևս պահպանվող բարձր պահանջարկի և աշխատաշուկայից եկող ճնշումների ազդեցության տակ գնաճային ընդհանուր միջավայրը շարունակում է մնալ բարձր։ Այդ մասին այսօր ՝ մարտի 14-ին, մամուլի ասուլիսի ժամանակ հայտարարել է ՀՀ Կենտրոնական բանկի նախագահ Մարտին Գալստյանը ՝ ներկայացնելով վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը 10.75% մակարդակում պահելու կարգավորիչի որոշման հիմնավորումը։

 

Ինչպես պարզաբանել է նա, այդ կապակցությամբ զարգացած երկրների կենտրոնական բանկերն առաջիկայում կշարունակեն խստացնել դրամավարկային պայմանները, ինչն, իր հերթին, կթուլացնի համաշխարհային պահանջարկը եւ կնպաստի միջազգային ապրանքահումքային շուկաներում գների որոշակի նվազեցմանը: Արդյունքում՝ կշարունակի թուլանալ համաշխարհային տնտեսությունից եկող գնաճային ճնշումը Հայաստանի տնտեսության վրա։

 

Պաշտոնական տարեկան գնաճը (Վիճակագրական կոմիտեի կողմից հաշվարկվող) 2023 թվականի փետրվարին կազմել է 8.1%, իսկ բազային տարեկան գնաճը (Կենտրոնական բանկի կողմից հաշվարկվող) հասել է 8.4% - ի ՝ 2022 թվականի փետրվարի, համապատասխանաբար, տարեկան գնաճային 6.5% - ի և 6.4% - ի (պաշտոնական և բազային) դիմաց։

 

Հայաստանի տնտեսության մեջ ձևավորված բարձր ակտիվությունը պահպանվել է նաև 2023 թվականի սկզբին, ինչը խթանվում է ծառայությունների և շինարարության ոլորտում բարձր աճով ։ Բարձր ակտիվությունն ուղեկցվում է ՀՆԱ-ի ներուժի մեծացմամբ և արդյունաբերական արտադրանքի և ծառայությունների արտահանման աճով ։ Զսպող դրամավարկային քաղաքականությունը, դրամի ամրապնդումը և դրսից թուլացող գնաճային ճնշումները շարունակում են մեղմել Հայաստանի ընդհանուր գնաճային միջավայրը ։ Այնուամենայնիվ, բարձր պահանջարկը և գնաճային սպասումները դեռ ազդում են աշխատավարձերի վրա և բարձրացնում են ապրանքների և ծառայությունների առանձին խմբերի գները:

Այս կապակցությամբ Կենտրոնական բանկի խորհուրդը նպատակահարմար է գտել վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքն առայժմ անփոփոխ թողնել (2023թ.մարտի 14-ի որոշմամբ ՝ 10,75%)։ ԿԲ խորհուրդը հետևողական է գների կայունության ապահովմանն ու գնաճային սպասումների արմատավորման ցանկացած ռիսկի չեզոքացմանն ուղղված իր քայլերում։ Դրամավարկային քաղաքականության նախանշված սցենարում տարեկան գնաճն աստիճանաբար կնվազի և 2023 թվականի երկրորդ կեսից կկայունանա 4% նպատակային շեմին մոտ։

 

ԿԲ խորհրդի գնահատմամբ, նախատեսված հետագծից գնաճի շեղման ռիսկերը, հիմնականում, հավասարակշռված են: Ցանկացած ուղղությամբ դրանց առաջխաղացման դեպքում ԿԲ խորհուրդը կարձագանքի համապատասխան ձևով՝ գների կայունությունն ապահովելու նպատակով։

Նշենք, որ 2022թ. դեկտեմբերին Հայաստանում տարեկան պաշտոնական գնաճը կազմել է 8,3% (ըստ վիճակագրական տվյալների), իսկ բազային տարեկան գնաճը կազմել է 9,5% (ըստ ՀՀ ԿԲ տվյալների) ՝ 2021թ. դեկտեմբերի, համապատասխանաբար, տարեկան 7,7% և 7,3%-ի (պաշտոնական և բազային) դիմաց։

 

Հրակ է հիշեցնել, որ Կենտրոնական բանկի կողմից վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը մինչև 10,75% բարձրացվել է 2022 թվականի դեկտեմբերի 13-ին,  և սա նոր պատմական առավելագույնն է՝ 2015 թվականի 10,5% - ից հետո: Նախորդ հինգ բարձրացումները տեղի են ունեցել 2022 թվականին փետրվարին ՝ 7,75% - ից մինչև 8%, մարտին ՝ մինչև 9,25%, օգոստոսին ՝ մինչև 9,5%, սեպտեմբերին ՝ մինչև 10,5% և նոյեմբերին ՝ 10% - ից մինչև 10,5%: Իսկ 2021 թվականից մինչև 2022թ. դեկտեմբերի 13-ը ներառյալ տեղի է ունեցել վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի տասներկու բարձրացում, ընդհանուր առմամբ,  5,25% - ից մինչև 10,75%: Հիշեցնենք, որ նախորդ տարիներին վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի պատմական առավելագույնն արձանագրվել է 2015թվին՝ 10,5% (ԿԲ փետրվարյան որոշմամբ), 2022 թվականին այդ մակարդակի կրկնությամբ (ԿԲ նոյեմբերյան որոշմամբ)։