Քերոբյան. ՀՆԱ-ի նկատմամբ արտահանման հարաբերակցությունը 2023թ. 1-ին եռամսյակի արդյունքներով գերազանցել է 2026թ. համար նախատեսված ցուցանիշը

Արմինֆո. ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալությունը (USAID) պատրաստել է այլընտրանքային արտահանման շուկաների վերլուծություն հայ արտահանողների համար։ ԱՄՆ ՄԶԳ-ի կողմից ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության հետ համագործակցությամբ կազմակերպված միջոցառմանը մասնակցել է ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը:

Միջոցառման ընթացքում նա ընդգծել է, որ սա չափազանց կարևոր աշխատանք է, որն իրականացրել է ԱՄՆ ՄԶԳ-ը, քանի որ մեկ շուկայից գերկախվածությունը խոցելի է դարձնում ոչ միայն արտահանողներին, այլև ողջ Հայաստանի տնտեսությունը: "Այս վերլուծության արդյունքում մենք կհասկանանք, թե հայկական ապրանքներն ինչ ներուժ ունեն այլընտրանքային շուկաներում, եւ ինչ քայլեր են անհրաժեշտ մեր արտահանման դիվերսիֆիկացման համար", - ասել է նախարարը:

Նրա խոսքով ՝ ՀՆԱ - ի նկատմամբ արտահանման հարաբերակցությունը 2022 թվականի արդյունքներով կազմել է 48 տոկոս, իսկ միայն 2023 թվականի առաջին եռամսյակում՝ 62,6 տոկոս, ինչը գերազանցել է 2026 թվականի համար նախատեսված ցուցանիշը։

Միջոցառմանը ներկա էին նաև ԱՄՆ ՄԶԳ հայաստանյան առաքելության տնօրեն Ջոն Ալելոն, ԱՄՆ ՄԶԳ հայաստանյան գործարար միջավայրի բարելավման ծրագրի փորձագետ, "Ամերիա" կառավարչական խորհրդատվական ծառայության ղեկավար Տիգրան Ջրբաշյանը, ոլորտի այլ պաշտոնատար անձինք, միջազգային փորձագետներ:

Նշենք, որ ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի տվյալներով, Հայաստանի արտաքին առևտրաշրջանառության մեջ Ռուսաստանի մասնաբաժինը տարեկան կտրվածքով աճել է 31,6% - ից մինչև 34,3%, արտահանման մասնաբաժնի զգալի աճի ֆոնին ՝ 28,3% - ից մինչև 49%, ներմուծման մասնաբաժնի անկման դեպքում ՝ 33,4% - ից մինչև 25,8%: Այսպիսով, ընդհանուր առմամբ, արտաքին առևտրաշրջանառության և, մասնավորապես, արտահանման ու ներմուծման գծով առաջատար դիրքը շարունակում է պահպանել Ռուսաստանը։

Մասնավորապես, Ռուսաստանի և Հայաստանի միջև արտաքին առևտրաշրջանառությունը 2023 թվականի հունվար-մայիս ամիսներին գերազանցել է 2.5 մլրդ դոլարը ՝ տարեկան աճի արագացմամբ ՝ 39.2% - ից մինչև 2 անգամ, ինչը պայմանավորված է արտահանման աճով ՝ ներմուծման աճի աննկատելի դանդաղմամբ ։ Այսպես, Հայաստանից Ռուսաստան ապրանքների արտահանման ծավալը տարեկան կտրվածքով աճել է 3,3 անգամ, այն դեպքում, երբ 2022 թվականի նույն ժամանակահատվածում նկատվել է զուսպ 32,7 տոկոս աճ ։ Դրան զուգահեռ աննշան դանդաղել են Ռուսաստանից Հայաստան ապրանքների ներմուծման աճի տեմպերը ՝ 42,5% - ից հասնելով 42% - ի ։ Ընդ որում, տարեկան դինամիկայի նման կտրուկ փոփոխությունը ինչպես արտահանման, այնպես էլ ներմուծման մասով բացատրվում է հավաքական Արևմուտքի  սահմանած աննախադեպ հակառուսական պատժամիջոցների հետևանքներով ։

Արդյունքում ՝ Ռուսաստանի ուղղությամբ արտահանման և ներմուծման ծավալները 2023թ. հունվար-մայիսի արդյունքներով կազմել են, համապատասխանաբար, 1.3 մլրդ դոլար և 1.2 մլրդ դոլար: