Վահե Դավթյան. "Մերձավորարևելյան միջանցքն" ավելի է հետ մղում, այսպես կոչված, "Զանգեզուրի միջանցքի" գործարկման հեռանկարը

Արմինֆո. G20-ի նիստում հայտարարված "Մերձավորարեւելյան միջանցքի" նախագիծը, հաշվի առնելով դրա լոգիստիկան, լուրջ վտանգ է թուրքական աշխարհառազմավարության համար։ Նման կարծիք է հայտնել քաղաքական գիտությունների դոկտոր, անդրազգային միջազգային ենթակառուցվածքային նախագծերի զարգացման հարցերով փորձագետ Վահե Դավթյանը՝ ԱրմԻնֆո-ի խնդրանքով մեկնաբանելով նոր նախագծի հեռանկարները:

Նրա խոսքով՝ նախատեսվում է միջանցքի շրջանակներում մուլտիմոդալ կապ ապահովել Հնդկաստան - ԱՄԷ -իսրայելական Հայֆա նավահանգիստ - հունական Պիրեյ նավահանգիստ երթուղով։ Դրանով իսկ կառուցվում է տրանսպորտային հաղորդակցությունը, որը շրջանցում է Թուրքիան։

Հաշվի առնելով հանգամանքը, որ ավանդաբար Թուրքիան իրեն դիրքավորում է որպես Արևմուտքն Ասիայի հետ կապող տարածաշրջանային առանցքային տրանսպորտային և էներգետիկ հանգույց, նման նախաձեռնությունը նրա համար բավականին վտանգավոր է։ Այստեղից էլ՝ Անկարայի բավական նյարդային արձագանքը G20-ի շրջանակներում ստորագրված կոմյունիկեին։ Ըստ էության, սա ՏՐԱՍԵԿԱ (Եվրոպա-Կովկաս-Ասիա) հայտնի տրանսպորտային միջանցքի նոր "խմբագրություն" է, որը նախատեսում է ելք դեպի Կենտրոնական Ասիա եւ, այնուհետև, Չինաստան՝ շրջանցելով Ռուսաստանը, հիմնականում, Թուրքիայով։

Ի դեպ, հաշվի առնելով այս ամենը, կարծում է փորձագետը, որոշակի խնդիրներ են առաջանում նաեւ, այսպես կոչված, "Զանգեզուրի միջանցքի" նախագծի համար, որն առանց այդ էլ խիստ առասպելականացված է։ Հայտնի է, որ Անկարայի և Բաքվի առաջարկած միջանցքը Հայաստանի հարավով ապրիորի Արևելք-Արևմուտք տրանսպորտային ռազմավարության մի մասն է, որի շրջանակներում էլ իրականացվում է ՏՐԱՍԵԿԱ-ն: Ստացվում է, որ, առաջարկելով Մերձավոր Արևելքի միջոցով Եվրոպայի և Ասիայի միջև նոր հաղորդակցություն, Արևմուտքը ՝ ի դեմս Վաշինգտոնի, նվազեցնում է թուրքական տրանսպորտային ռազմավարության դիվերսիֆիկացման հնարավորությունները։

Ընդ որում, կարեւոր է հասկանալ, որ "Մերձավորարեւելյան միջանցքը" որոշակի ռիսկեր է պարունակում նաեւ Ռուսաստանի եւ Իրանի համար, որոնք հանդիսանում են "Հյուսիս-Հարավ" միջազգային միջանցքի գլխավոր շահառուները, որով նախատեսվում է կապ ապահովել Բալթյան տարածաշրջան-Ռուսաստան-Սեւ ծով-Հարավային Կովկաս-Իրան-Պարսից ծոց-Հնդկաստան երթուղով: Հունաստանի մասնակցությամբ նոր միջանցքի առկայությունը թույլ կտա դրան ինտեգրել եվրոպական տրանսպորտային ցանցերը ։ Ըստ այդմ, ռուս-իրանական "Հյուսիս-Հարավ" ռազմավարության եվրոպական բաղադրիչը, փաստորեն, ի չիք է դառնում, իսկ բուն միջանցքն օգտագործվելու է միայն Կասպից ծովով Պարսից ծոցի հետ Ռուսաստանի կապն ապահովելու համար:

Ինչ վերաբերում է Հայաստանի շահերին, ապա, մի կողմից, "Մերձավորարեւելյան միջանցքն" ավելի է հետ մղում, այսպես կոչված, "Զանգեզուրի միջանցքի" գործարկման հեռանկարը, սակայն, մյուս կողմից, փաստացի, նվազեցնում է "Հյուսիս - Հարավ" միջանցքի նշանակությունը, որտեղ Հայաստանն ավանդաբար դիտարկվում է որպես պոտենցիալ շահառու,- կարծում է Վահե Դավթյանը: