Դրամն արժեզրկվում է ոչ թե օրեցօր, այլ՝ ժամ առ ժամ

Արմինֆո.Հայաստանում ազգային արժույթի փոխարժեքը շարունակում է ազատ անկումը։ Ընդ որում, դրամն արժեզրկվում է արդեն ոչ թե օրեցօր, այլ՝ ժամ առ ժամ։ Միայն այսօրվա ընթացքում մանրածախ արժութային շուկայում դոլարի փոխարժեքը բարձրացել է 20 դրամով ՝ կազմելով միջինը 435դր/$1։ Դրամի փոխարժեքը եվրոյի նկատմամբ նույնպես նվազել է 20 դրամով՝ կազմելով միջինը 452,5 դրամ/1եվրո:

ԱրմԻնֆո-ի տնտեսական ծառայության տվյալներով' շաբաթ օրվա փոխարժեքների համեմատ դրամը դոլարի նկատմամբ թուլացել է 8% - ով, իսկ եվրոյի նկատմամբ' 6% - ով, իսկ մեկ ամսվա ընթացքում դրամի արժեզրկումը դոլարի նկատմամբ կազմել է 13%, և եվրոյի նկատմամբ' 8%:

Ուշագրավ է, որ հենց որ փոխարժեքները սկսեցին սրընթաց աճել, փոխանակման կետերի մեծ մասը հայտնվեց <խուճապային անգործության> վիճակում՝ ազգային արժույթի արժեզրկման տեմպերի անորոշության բարձր աստիճանի պատճառով։ Որպես հետեւանք՝ օրվա երկրորդ կեսին միայն 5 փոխանակման կետ էր դեռ սպասարկում հաճախորդներին, իսկ օրվա վերջում դրանց թիվը նվազել է մինչեւ 3, հիմնականում, մայրաքաղաքի ծայրամասերում:

Ընդ որում, Կենտրոնական բանկն առայժմ լուռ հետևում է տեղի ունեցողին, քանի որ արտարժույթի միջբանկային շուկայում, որտեղ ԿԲ-ն, որպես կանոն, գերիշխող դեր ունի, արդեն երկրորդ օրն է՝ գործարքներ չեն իրականացվում: Անկախ փորձագետները երկրի գլխավոր բանկի չմիջամտելը հիմնավորում են նրանով, որ շուկայում բարձր անկայունությունը կապված է ոչ թե սպեկուլյատիվ խաղերի, այլ մի շարք հիմնարար գործոնների հետ։

"Խուճապային սպասումների" հիմնական և գլխավոր պատճառը հայ-ռուսական, նաեւ՝ տնտեսական, հարաբերությունների շուրջ լիակատար անորոշությունն է։ Լինելով գլխավոր տնտեսական և արտաքին առևտրային գործընկեր՝ Ռուսաստանը սուր է արձագանքում Հայաստանի ղեկավարության ոչ բարեկամական հարձակումներին և երկրի արտաքին քաղաքական կողմնորոշումը փոխելու նրա փորձերին, ինչպես կարծում են Կրեմլում։ Պատժամիջոցների ճնշման առաջին ծիծեռնակը հայկական ալկոհոլային արտադրանքի արտահանումը ռուսական շուկա թույլ չտալն էր ։ Հայաստանի տնտեսական գործակալներն այսօր սպասում են հերթական կոշտ միջոցների, որոնք, նրանց կարծիքով, անպայման կհետևեն ՀՀ խորհրդարանի կողմից Հռոմի ստատուտի վավերացմանը, որը, ըստ Մոսկվայի, հակառուսական ենթատեքստ ունի:

Որոշ փորձագետներ չեն բացառում, որ երկրների միջև քաղաքական հակամարտության խորացման դեպքում Հայաստանը կզրկվի նաև ֆինանսական կայունության այնպիսի կարևոր գործոնից, ինչպիսին ՌԴ-ից եկող դրամական փոխանցումների հզոր հոսքն է, որի ծավալն արդեն գերազանցել է $3.5 մլրդ-ը՝ ընթացիկ տարվա առաջին 8 ամիսներին: Իսկ այն գործոնները, որոնք նախկինում նպաստել են ազգային արժույթի ամրապնդմանը, այն է ՝ բարձր երկնիշ տնտեսական աճը, որն ապահովվում է բազմաթիվ ռելոկանտների միջոցների հզոր ներհոսքով, թուլանում են եւ աստիճանաբար անհետանում ։

ԱրմԻնֆո-ի փորձագետների կարծիքով, նման ուժեղ քաղաքական տուրբուլենտության և թուլացող տնտեսության սպասումների պայմաններում հնարավոր չէ կանխատեսել իրավիճակը, նույնիսկ, կարճաժամկետ հեռանկարում:

Նշենք, որ վիճակագրական տվյալների համաձայն, Հայաստանում տնտեսական ակտիվության աճը 2023 թվականի հունվար - օգոստոսին դանդաղել է մինչև 10,4 տոկոս ՝ նախորդ տարվա 13,9 տոկոսից՝ ուղեկցվելով արտահանման և ներմուծման աճի նկատելի արգելակմամբ։ Ընդ որում, հարկ է նշել, որ Հայաստանի արտաքին առեւտրաշրջանառության մեջ ծավալի մեծ տարբերությամբ մյուս առեւտրային գործընկերների շրջանում գերիշխում է Ռուսաստանը, որի մասնաբաժինը արտահանման մեջ մեկ տարվա ընթացքում աճել է 33 տոկոսից մինչեւ 53 տոկոս, եւ, նույնիսկ, ներմուծման մեջ, չնայած նվազմանը, բաժին է ընկնում մոտ 25 տոկոս: