Երեթշաբթի, 31 Հոկտեմբերի 2023 11:59

Արմինֆո.  2023 թվականի Հայաստանի պետական բյուջեով նախատեսված կապիտալ ծախսերի ծրագրի կատարումը շատ չի տարբերվելու 2022 թվականի ցուցանիշներից։ Այդ մասին հոկտեմբերի 31-ին հայտարարել է ՀՀ ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյանը՝ ԱԺ հանձնաժողովներում ՀՀ 2024 թվականի պետական բյուջեի նախագծի վերաբերյալ լսումների ժամանակ պատասխանելով "Հայաստան" ընդդիմադիր խմբակցության պատգամավոր Թադևոս Ավետիսյանի հարցին։

 

Պատգամավորը, մասնավորապես, հետաքրքրվել է կապիտալ ծախսերի ծրագրի կատարողականությամբ, որոնք ամեն տարի թերակատարվում են։ Մասնավորապես, սեպտեմբերի 15-ի դրությամբ կապիտալ ծախսերի գծով բյուջեի կատարողականը կազմել է ընդամենը 47 տոկոս ։ Տարեսկզբից մինչև սեպտեմբերի 15-ը նախատեսվում էր իրականացնել 411 մլրդ դրամի կապիտալ ծախսեր, իսկ կատարվել է՝ 194 մլրդ դրամի։

 

Ի պատասխան՝ նախարարը համաձայնել է առկա խնդրի հետ, որը սկսում է համակարգային բնույթ ստանալ։ Նրա խոսքով, առաջին եռամսյակում կապիտալ ծախսերը թերակատարվում են, իսկ տարեվերջին այդ ծավալները զգալիորեն ավելանում են, ինչը, սակայն, բացատրելի է, քանի որ վճարումները կատարվում են շինարարական աշխատանքների ավարտից եւ օբյեկտը շահագործման հանձնելու-ընդունելու մասին ակտերի ստորագրումից հետո: Հովհաննիսյանի ասելով՝ այլ հարց է,  որ այդ գործընթացը պետք է ճիշտ պլանավորել՝ ըստ ամիսների։ Նա առաջարկել է պետբյուջեի կապիտալ ծախսերի դրույթների կատարման արդյունքները պլանավորել չորրորդ եռամսյակի համար։

 

Խոսելով 2024 թվականին նախատեսված ՀՆԱ-ի առնվազն 7% աճի տեմպերի կատարմանն առնչվող ռիսկերի մասին ՝ նախարարը նշել է, որ դրանք պայմանավորված են տարբեր ներքին և արտաքին գործոններով։ Այդ ռիսկերը գնահատվում են՝ ելնելով տարբեր սցենարներից։ Կան գնահատականներ երկրի տնտեսության զարգացման վրա այս կամ այն ռիսկերի ազդեցության մասշտաբների վերաբերյալ։ Այդ ռիսկերի կառավարման նպատակով նախատեսվում է ավելացնել պահուստների ծավալները, այսինքն ՝ <անվտանգության բարձիկները>։ <Կան եկամուտներ, որոնք բաշխված չեն, և, խնդիրներ ի հայտ գալու դեպքում, այդ թվում՝ հարկերի հավաքագրման մակարդակի հետ կապված, առկա պահուստների ծավալները կնվազեն: Ռիսկերի թվում են նաև փոխարժեքների կտրուկ տատանումները, տնտեսության աճի տեմպերի ոչ բավարար մակարդակը, ինչը կարող է բացասաբար ազդել հարկային հավաքագրումների վրա։ Պետք չէ անտեսել նաեւ տարբեր արտաքին ցնցումները, որոնք կարող են անդրադառնալ երկրի ՀՆԱ-ի աճի տեմպերի վրա", - ընդգծել է նախարարը։

 

Նշենք, որ, օրինագծի համաձայն, 2024 թվականին Հայաստանի տնտեսության աճի տեմպերը նախատեսված են, առնվազն, 7 տոկոսի մակարդակում։ Պետական գանձարանի եկամուտները նախատեսված են 2 տրլն 566 մլրդ դրամ, ինչը 15,4% - ով բարձր է 2023 թվականի ցուցանիշներից, իսկ ծախսերը՝ 3 տրլն 17 մլրդ դրամ կամ 15,9% - ով ավելի, քան նախորդ տարի։ Ծախսերի թվում կապիտալ ծախսերը կկազմեն 695 մլրդ դրամ, կամ 22%-ով ավելի՝ 2023 թվականի ծրագրից։ Հաջորդ տարվա արդյունքներով հարկերի հարաբերակցությունը ՀՆԱ-ի նկատմամբ նախատեսվում է ավելացնել 0,75 տոկոսով։ Բյուջեի դեֆիցիտը կկազմի շուրջ 340 մլրդ դրամ կամ ՀՆԱ-ի 3,2%-ը։ Արդյունքում՝ 2024 թվականի վերջին ՀՆԱ-ի նկատմամբ կառավարության պետական պարտքի հարաբերակցությունը կկազմի 48,4 տոկոս, այսինքն՝ 50 տոկոսից ցածր։