Ստվերային տնտեսությունից հնարավոր չէ լիովին ձերբազատվել․ՊԵԿ նախագահ

Արմինֆո. Ստվերային տնտեսությունից հնարավոր չէ լիովին ձերբազատվել, բայց Հայաստանի զարգացման վրա դրա ազդեցությունը նվազագույնի հասցնելը ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեի առաջնահերթ խնդիրներից է: Այդ մասին հոկտեմբերի 31-ին Ազգային ժողովի հանձնաժողովներում 2024 թվականի պետական բյուջեի նախագծի վերաբերյալ լսումների ժամանակ հայտարարել է ՊԵԿ նախագահ Ռուստամ Բադասյանը։

Նրա խոսքով ՝ մինչև վերջերս ստվերային տնտեսության վերաբերյալ Պետական եկամուտների կոմիտեի և ՀՀ ֆինանսների նախարարության գնահատականները փոքր-ինչ տարբեր էին, բայց ակտիվ քննարկումների արդյունքում հաջողվել է դրանք մոտեցնել:

Օրինակ, Բադասյանի ասեով, ավելացված արժեքի հարկի գծով <ստվերի> ծավալը կազմում է 120 մլրդ դրամ, մոտավորապես նույնքան է բաժին ընկնում եկամտահարկին։ Հարկային ոլորտում չարաշահումները բացահայտելու համար անհրաժեշտ է աշխատանքներ տանել գերատեսչության աշխատակիցների կարողությունների ուժեղացման ուղղությամբ։ Մասնավորապես, դա կարելի է անել կամերալ հետազոտությունների կիրառմամբ, որոնց կիրառման մեխանիզմները կարևոր է բարելավել արհեստական բանականության կիրառմամբ՝ առկա ռիսկերը բացահայտելու համար։ <Անհրաժեշտ է նաև ուշադրությամբ վերաբերվել երրորդ անձանցից, պետական մարմիններից ստացվող տեղեկություններին: Շատ կարեւոր է նաեւ համագործակցությունը միջազգային գործընկերների հետ, որոնց հետ նախատեսվում է հարկային տեղեկատվության փոխանակում, ներառյալ ֆինանսական հաշիվների վերաբերյալ տեղեկատվության ավտոմատ փոխանակումը", - ընդգծել է Բադասյանը:

Նա նաև նշել է ֆիզիկական անձանց կողմից հարկերի վճարման ցածր մշակույթը: Օրինակ, այն բանից հետո, երբ ընթացիկ տարվա հուլիսից ուժի մեջ մտան միկրոբիզնեսի նկատմամբ եկամտահարկի միասնական դրույքաչափերի կիրառման մասին օրենքի դրույթները, այս ոլորտից արդեն օգոստոսին «անհետացել է» 2 հազար աշխատատեղ, որոնք կամ ազատվել են աշխատանքից, կամ ազատվել են «թղթի վրա»: Այս ոլորտում ստուգումներ են սկսվել։ Ի դեպ, Բադասյանի կարծիքով, քանի դեռ գործում է միկրոբիզնեսի համակարգը, չարաշահումները չեն դադարի ։

ՊԵԿ նախագահն ընդգծել է նաև, որ գերատեսչության աշխատանքների գերակշիռ մասը կենտրոնացած է եղել բիզնեսի հարկման վրա, իսկ առանձին անձինք, որպես կաանոն, դուրս էին մնում հետազոտությունից: Բադասյանը հույս է հայտնել, որ եկամուտների պարտադիր հայտարարագրման համակարգը կկիրառվի ֆիզիկական անձանց շրջանում հարկային մշակույթ ձևավորելու համար։ Այս խնդիրների լուծման համար ՊԵԿ-ում առանձին ստորաբաժանում է ստեղծվում։