Երեթշաբթի, 14 Նոյեմբերի 2023 18:37

Արմինֆո. 2024 թվականին ՀՀ կառավարության պարտքի սպասարկման և մարման համար կպահանջվի ավելի քան 805 մլրդ դրամ կամ ավելի քան 2 մլրդ դոլար (ԱՄՆ դոլարի հաշվարկային փոխարժեքը 385.9 դոլար է 1 դոլարի դիմաց), իսկ ՊՆ գծով ծախսերը կկազմեն շուրջ 560 մլրդ դրամ։ Այդ մասին ասվում է գալիք ֆինանսական տարվա պետական բյուջեի նախագծի բյուջետային ուղերձում։

 

Այսպես, բյուջեի հիմքում դրված կանխատեսումների համաձայն, 2024 թվականին ՀՆԱ-ի 7% աճի ապահովման պայմաններում (իսկ արտաքին բարենպաստ պայմանների առկայության դեպքում ՝  9%) պետական գանձարանի հարկային եկամուտները (հարկային եկամուտներ և պետական տուրքեր) կկազմեն 2 տրլն 566 մլրդ 361 մլն դրամ կամ 342 մլրդ դրամով (15,4% - ով) ավելի 2023 թվականի ճշգրտված ցուցանիշից։

 

Պետական գանձարանի ծախսերը 2024 թվականին, ս.թ. ճշտված ցուցանիշի համեմատ, կաճեն 15,9 տոկոսով կամ մոտ 415 մլրդ դրամով ՝ մինչև 3 տրլն 017 մլրդ 437 մլն դրամ (426,5 մլրդ դրամով ավելի է ս. թ. հաստատված ցուցանիշից)։

 

Ոչ ֆինանսական ակտիվների զուտ ծախսերը կկազմեն ՀՆԱ-ի 6,6% - ը կամ ծախսային հոդվածների 23% - ը: Կապիտալ ծախսերը (ճանապարհների բարելավում, դպրոցների, ջրամբարների, հիվանդանոցների կառուցում, վերանորոգում և այլն) կհասնեն 695,3 մլրդ դրամի կամ 126 մլրդ-ով (22%) ավելի 2022 թվականի ցուցանիշից։

 

Բոլոր ծախսերի 77% - ը բաժին է ընկնում ընթացիկ ծախսերին (2023-ին ՝ 78,9%) ։ Մասնավորապես, կենսաթոշակների, նպաստների, պետական ծառայողների աշխատավարձերի, պետական պարտքի տոկոսների, դրամաշնորհների, ապրանքների և ծառայությունների ձեռք բերման և այլնի վճարմանը կուղղվի ՀՆԱ-ի 22,1% - ը կամ 2 տրլն 322 մլրդ դրամ՝ ընթացիկ տարվա վերջին սպասվող 21,6% - ի փոխարեն:

 

Փաստաթղթի համաձայն, ընթացիկ ծախսերի աճին մեծապես կնպաստի սոցիալական և կենսաթոշակային վճարների գծով պետական բյուջեի ծախսերի ավելացումը (767,4 մլրդ դրամ), որոնք 2023 թվականի հաստատված բյուջեի համեմատ ավելացել են 16,3 տոկոսով կամ 107,6 մլրդ դրամով։

 

Մասնավորապես, պետական բյուջեից աշխատավարձերի գծով ծախսերը կկազմեն ավելի քան 236,7 մլրդ դրամ կամ 12% - ով (25,3 մլրդ) ավել այս տարվա հաստատված բյուջեից: 2024 թվականի պետական բյուջեից նախատեսվում է տրամադրել 288,1 մլրդ դրամի դրամաշնորհներ, ինչը 7,4% - ով կամ 19,8 մլրդ դրամով ավելի է այս տարվա հաստատված բյուջեից: Ծառայությունների, ապրանքների ձեռքբերման և այլ ծախսերի համար նախատեսված է 523,1 մլրդ դրամ, ինչը 9,1% - ով կամ կամ 43,8 մլրդ դրամ ավելի է 2023 թվականի հաստատված բյուջեից։

 

Հասարակական բնույթի ծառայությունները (երկրի պաշտպանության, ներքին անվտանգության ապահովման, իրավակարգի պահպանման հետ կապված ծառայություններ, ինչպես նաեւ տնտեսության պետական կարգավորման, սոցիալական քաղաքականության իրականացման գործառույթների իրականացումը պայմանավորող ծառայություններ) <կկլանեն> պետական գանձարանի ծախսերի 19,7 տոկոսը կամ մոտ 596 մլրդ դրամ: Այս գծով ծախսերը կաճեն 16% - ով։

 

Իսկ ահա պարտքի սպասարկման և մարման համար 2024 թվականին կառավարությունից կպահանջվի 805,2 մլրդ դրամ, որից պարտքի գծով մարումները կկազմեն 483 մլրդ դրամ, իսկ 322,2 մլրդ դրամ ՝ տոկոսադրույքների վճարումներ կամ ՀՆԱ - ի 3,1%-ը (2,9% ՝ 2022-ի համար, 2,3% ՝ 2022-ի համար) ։ Ֆինանսական իշխանությունների կանխատեսումների համաձայն ՝ պետական պարտք-ՀՆԱ հարաբերակցությունը 2024 թվականի արդյունքներով կկազմի 50,7% ՝ ս.թ. վերջին սպասվող 49,4% - ի և 2022 թվականի փաստացի 49,3% - ի դիմաց ։ Կառավարության պարտքը կկազմի 48,4 տոկոս ՝ 2023 թվականին սպասվող 47 տոկոսի և նախորդ տարվա փաստացի 46,7 տոկոսի փոխարեն։ Դոլարային արտահայտությամբ կառավարության պարտքը 2024-ի արդյունքներով կհասնի 11 մլրդ 891 մլն դոլարի ՝ ընթացիկ տարվա սպասվող 10 մլրդ 900 մլն դոլարի և 2022-ի ՝ 10 մլրդ 086 մլն դոլարի դիմաց։

 

Բոլոր ծախսերի մոտ 26% - ը կկազմեն պաշտպանության, հասարակական կարգի, անվտանգության և դատական գործունեության ծախսերը ՝ 777,8 մլրդ դրամ կամ ՀՆԱ-ի 7,4% - ը ։ Տարեվերջին, ինչպես սպասվում է, ցուցանիշը կկազմի 723,2 մլրդ դրամ կամ ՀՆԱ-ի 7,8% - ը (ծախսերի 27,9% - ը) ։ Այսպես, ՊՆ գծով ծախսերը կկազմեն 555 մլրդ դրամ կամ 37,7 մլրդ դրամով ավելի  2023 թվականի ցուցանիշից (7,3% - ով)։ Դրանցից 262,541,6 մլն դրամը կամ 47,3% - ը կկազմեն ընթացիկ ծախսերը, իսկ ոչ ֆինանսական ակտիվների վրա նախատեսվում է ծախսել 292 458,4 մլն դրամ կամ 52,7% - ը:

 

Ըստ նախագծի՝ սոցիալական ոլորտին կհատկացվի պետական գանձարանի բոլոր ծախսերի 41,7% - ը (կամ ՀՆԱ-ի 12% - ը) ՝ ս.թ. վերջին սպասվող 40,6% - ի դիմաց ՝ 1 տրլն 259 մլրդ դրամ ։ Դրանցից կրթության ոլորտին կհատկացվի շուրջ 293 մլրդ դրամ (ծախսերի 9,7% - ը կամ ՀՆԱ-ի 2,8% - ը) ՝ ընթացիկ տարվա 211,9 մլրդ դրամի դիմաց (բոլոր ծախսերի 8,2% - ը կամ ՀՆԱ-ի 2,3% - ը) ։ Սոցիալական պաշտպանության համար նախատեսված է 755,3 մլրդ դրամ (ծախսերի 25% - ը կամ ՀՆԱ-ի 7,2% - ը) ՝ 2023 թվականին սպասվող 653,5 մլրդ դրամի դիմաց (ծախսերի 25,2% - ը կամ ՀՆԱ-ի 7% - ը) ։ Առողջապահության ոլորտը կստանա 170,7 մլրդ դրամ ՝ ս. թ. 149 մլրդ դրամի դիմաց, իսկ հանգստի, մշակույթի և կրոնի գծով նախատեսվում է հատկացնել 40,5 մլրդ դրամ ՝ ս. թ. նախատեսված 36,4 մլրդ դրամի դիմաց: