Հինգշաբթի, 23 Նոյեմբերի 2023 17:13

Արմինֆո. Ռուսաստանցի գործարար Սվետլանա Երշովան դարձել է Հայաստանի խոշորագույն Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատի (ԶՊՄԿ) բաժնետոմսերի 47.6 տոկոսի սեփականատերը: Գործարքը տեղի է ունեցել ԱՄՆ ֆինանսների նախարարության՝ ի դեմս OFAC-ի (Office of Foreign Assets Control,  ֆինանսների նախարարության ստորաբաժանում, որը պատասխանատու է պատժամիջոցների ոլորտում իրավակիրառման համար)` ռուսաստանցի խոշոր գործարար Ռոման Տրոցենկոյի բիզնես-կառույցները պատժամիջոցների նոր ցուցակում ներառելու որոշումից մի քանի օր առաջ, մասնավորապես՝  "АЕОН" (AEON Corporation) ենթակառուցվածքային կորպորացիա" ՍՊԸ-ն: Խոսքը վերաբերում է նաեւ նրա որդու՝ Գլեբ Տրոցենկոյին, որը նախկինում ԶՊՄԿ-ում խոշոր բաժնեմասի անվանական շահառու սեփականատեր էր:

 

"Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատ" ՓԲԸ-ի այսօր տարածած պաշտոնական հայտարարության մեջ ասվում է, որ ոչ ընկերությունը, ոչ նրա բաժնետերերը կամ վերջնական շահառու սեփականատերերը այսօրվա դրությամբ չեն ընդգրկվել համապատասխան պատժամիջոցային մարմինների որևէ ցուցակում, և ընկերության նկատմամբ միջազգային որևէ պատժամիջոց չի կիրառվում:

 

Նշվում է, որ Գլեբ Տրոցենկոն, ով նախկինում զբաղեցրել է շահառու սեփականատիրոջ պաշտոն ընկերությունում, այլևս չունի նման կարգավիճակ՝ 2023թ. հոկտեմբերի 27-ին ընկերությունում նրան պատկանող բոլոր անուղղակի բաժնետոմսերի օտարման առնչությամբ: <Ներկայումս պարոն Տրոցենկոյի և ընկերության միջև որևէ հարաբերություն չկա>,- ասված է հայտարարության մեջ, որում հղում կա ՀՀ արդարադատության նախարարության իրավաբանական անձանց պետական ռեգիստրի պաշտոնական կայքին:

 

Նշենք, որ ԱՄՆ պատժամիջոցների ենթարկված AEON Corporation-ը բազմապրոֆիլ հոլդինգ է, որը ներդրումներ է կատարում բնակելի և արդյունաբերական օբյեկտների, գետային տրանսպորտի ձեռնարկությունների, ինչպես նաև Ռուսաստանի "Նովապորտ" խմբի հոլդինգի տարածաշրջանային օդանավակայանների կառուցման մեջ: Հենց "Նովապորտ" հոլդինգի առնչությամբ են փոխկապակցված Ռոման Տրոցենկոն եւ Սվետլանա Երշովան՝ անմիջական կապով, որը դեռեւս 2012 թվին եղել է AEON Corporation-ի փոխնախագահը, այսինքն, Տրոցենկոյի անմիջական տեղակալը: Վերջին տարիներին գործարար տիկինը ղեկավարում է իրեն պատկանող մոսկովյան "Պրոֆի" ՍՊԸ-ն։ Հենց նրա ընկերությունն է այսօր աշխատում "Նովապորտ" հոլդինգի հետ անմիջական կապով, որը "Պրոֆի" ընկերության կառավարմանն է հանձնել իր ակտիվների մի մասը՝ Վարոնեժի, Ուլան-Ուդի օդանավակայանները եւ այլն: Երշովան Մուրմանսկի և Պերմի օդանավակայանների տնօրենների խորհրդի անդամ է։

 

Անկախ տնտեսական դիտորդների կարծիքով՝ Տրոցենկոյից Սվետլանա Երշովային բաժնետոմսերի փաթեթի փոխանցումը, անշուշտ, անվանական բնույթ ունի և ուղղված է ամերիկյան պատժամիջոցներից ֆորմալ խուսափելուն։ Սա, ինչպես կարծում են փորձագետները, միանգամայն արդյունավետ լուծում է, որը հարցականի տակ չի դնի Զանգեզուրի կոմբինատի արդիականացման, առաջիկա 2-3 տարում հանքաքարի արդյունահանումը 22-ից մինչեւ 40 մլն տոննա ավելացնելու հաշվին դրա գործունեության ընդլայնման ծրագիրը, եւ, ամենակարեւորը, խոչընդոտ չի հանդիսանա եվրոպացի գնորդներին հումքի արտահանման համար։

 

Հիշեցնենք, որ ԶՊՄԿ-ի բաժնետոմսերի վերահսկիչ փաթեթի նոր անուղղակի սեփականատերը 2020 թվականին դարձել էր Ռոման Տրոցենկոն՝ "Արդյունաբերական ընկերություն" ԲԸ-ի միջոցով, որը "Գեոպրոմայնինգ" ընկերության 100% - ը գնել էր գործարար Սիման Պովարենկինից  Սեպտեմբերի 30-ին ՀՀ կառավարությունը հավանություն էր տվել "Արդյունաբերական ընկերություն" ԲԸ-ի բաժնետոմսերի 25% - ը որպես նվիրատվություն ընդունելու որոշմանը, որն, այսօրվա դրությամբ, կազմում է ԶՊՄԿ-ի ընդհանուր կապիտալի 21.8% - ը:

 

Գործարքի կարևոր բաղադրիչը ներդրումային ծրագիրն է, որի շրջանակներում նախատեսվում է ձուլարանի կառուցում, որը թույլ կտա Հայաստանին արտահանել ոչ թե խտանյութ, այլ՝ հենց մետաղ: Ինչպես հայտարարել էր Ռոման Տրոցենկոն, Հայաստանում պղնձաձուլական գործարանի (ձուլարանի), ԶՊՄԿ - ի երկրորդ քարհանքի, հարստացուցիչ ֆաբրիկայի եւ միջին հզորության նոր ատոմակայանի կառուցման ընդհանուր ներդրումների ծավալը գնահատվում է 3-3, 5 մլրդ դոլար: Դրանցից սեփական ներդրումների ծավալը կկազմի 2 մլրդ դոլար, ԱԷԿ-ի կառուցման համար ներդրումներ կպահանջվեն "Ռոսատոմի" կողմից ' մոտ 400 մլն դոլար, կներգրավվեն նաեւ փոխառություններ:

 

Այն ժամանակ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը նշում էր, որ կառավարության առջև խնդիր է դրված մինչև 2025 թվականի հունիս սկսել պղնձաձուլական կոմբինատի շինարարությունը և փորձել անել այնպես, որ դրան զուգընթաց մեկնարկեն ատոմակայանի շինարարական աշխատանքները։

 

Սակայն, ամենայն հավանականությամբ, այդ ժամկետները լրջորեն կսրբագրվեն, քանի որ ձուլարանի ստեղծումն առայժմ գտնվում է "գաղափարի մտորման" փուլում։ Ավելին, ձուլարանի հիմքը պետք է լինի հումքի բազայի, արդյունահանման զգալի աճը: Ինչպես ավելի վաղ ԱրմԻնֆո-ի հետ հարցազրույցում հայտարարել էր Ռոման Տրացենկոն՝ դեռևս 2021 թվականին, «ձուլարանի շինարարությունը բավականին բարդ նախագիծ է, ուստի անհրաժեշտ է այն անցնել փուլերով։ Որպես կանոն, նախագծի իրականացման սկզբից մինչև առաջին շինարարությունը տևում է 2-2.5 տարի, ուստի մենք այսօր ներկա ենք դրա քննարկման հենց սկզբին»:

 

Հարկ է ընդգծել, որ "ԳեոՊրոՄայնինգ" ընկերությունների խումբը Հայաստանում գործում է 2007 թվականից ' Սոթքի ոսկու հանքավայրը շահագործող ԳՊՄ Գոլդ ընկերության և Արարատի ոսկու կորզման ֆաբրիկայի ձեռքբերմամբ: Այնուհետև ընկերությունը ձեռք է բերել Ագարակի պղնձամոլիբդենային կոմբինատը։ Ընկերությունը Հայաստանի տնտեսության մեջ ներդրել է մոտ 400 մլն դոլար և դարձել Հայաստանի խոշորագույն մասնավոր արդյունաբերական ներդրողը:

 

"Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատ" ՓԲԸ-ն (ԶՊՄԿ) Հայաստանի խոշորագույն հանքարդյունաբերական ընկերությունն է: Ընթացիկ տարում ընկերությունը գլխավորել է երկրի խոշորագույն հարկատուների ցուցակը: Կոմբինատը շահագործում է Քաջարանի պղնձամոլիբդենային հանքավայրը։ Հանքաքարով կոմբինատի ապահովվածությունը կազմում է շուրջ 150 տարի։ Կոմբինատը թողարկում է մոլիբդենի և պղնձի խտանյութեր։ Մոլիբդենի խտանյութը պարունակում է 50% մոլիբդեն, պղնձի խտանյութում պղնձի պարունակությունը 15%-ից ցածր չէ