Փորձագետ. Երիտասարդ գիտնականները Հայաստանում իրենց ներուժն իրացնելու հնարավորություններ չեն տեսնում

Արմինֆո.Հայաստանն ունի մարդկային բարձր ներուժ գիտական մտքի համատեքստում, սակայն վերջին տարիներին ոլորտին այնքան էլ մեծ ուշադրություն չի դարձել, ինչն, անշուշտ, ազդում է գիտնականների վիճակի վատթարացման վրա՝ թե նյութական, թե մտավոր առումով։ Դեկտեմբերի 1-ին «Գիտության եւ գործարարության օրեր» համաժողովի շրջանակում «Գիտության ուժեղացում. Կամուրջ գիտության և գործարարության միջև" թեմայով պանելային քննարկման ժամանակ նման կարծիք է հայտնել Siemens ընկերության հայաստանյան մասնաճյուղի գլխավոր տնօրեն Իրինա Դումանյանը:

Այդ առնչությամբ նա նաև նշել է, որ ընդհանուր իրավիճակի պատճառով երիտասարդների հետաքրքրությունը գիտության նկատմամբ շատ ցածր է, ինչը շատ վատ է: Դումանյանը նկատել է, որ երիտասարդ գիտնականների մեծ մասը, որոնք ներգրավված են եղել ընկերության հետազոտական աշխատանքներում, մեր երկրում ներուժ չեն տեսել իրենց գիտելիքներն ու հետազոտություններն իրականացնելու համար: Վերջիններս, նրա խոսքով, մեկնում էին արտերկիր։ Փորձագետը նշել է, որ եղել է հենց գիտական կոնտինգենտի արտահոսքի շրջան, և այսօր պետությունը պետք է հնարավոր ամեն ինչ անի նրանց Հայաստան վերադարձնելու համար:

Որպես մեր երկրում գիտության և գործարարության միջև կապի ամրապնդմանը խոչընդոտող գործոններ նա նշեց նաև այն, որ բացակայում է տեղեկատվական բազան, որտեղ բիզնեսի ներկայացուցիչները կարող էին տեսնել Հայաստանի գիտական ներուժը ըստ մասնագիտացման, գործունեության տեսակի: "Գործարարների համար դժվար է հասկանալ, թե որտեղ ինչ ներուժ կա, հասկանալ, թե ուր գնալ , ում դիմել, որպեսզի իրենց ծրագրերն իրականացնեն։ Մենք արդեն 10 տարի համագործակցում ենք Ամերիկյան համալսարանի, Սլավոնական համալսարանի, Գիտությունների ակադեմիայի հետ, վերսկսում ենք համագործակցությունը ԵՊՀ-ի հետ: Ինժեներների, պրոֆեսորների և, որ պակաս կարևոր չէ, ուսանողների ներգրավմամբ մենք լուծում ենք մեր առջև դրված խնդիրները՝ վճարելով ներգրավված մասնագետների աշխատանքի դիմաց, ինչը մոտիվացիա է նրանց հետ հետագա համագործակցության համար", - ասել է ընկերության ղեկավարը։

Նա փաստել է, որ միասնական բազայի անհրաժեշտություն կա, որը չի սահմանափակվի մեկ, երկու ինստիտուտներով, որպեսզի յուրաքանչյուր ընկերություն, որը նախատեսում է հետազոտական աշխատանքներ իրականացնել, կարողանա նման բազայի հասանելիություն ունենալ ՝ համապատասխան մասնագետ գտնելու համար: "Նման տեղեկատվությունը պետք է համակարգված լինի", - ասել է Դումանյանը:

Միաժամանակ, փորձագետը դժգոհել է կադրերի պակասից, ինչը հատկապես զգացվում է բուհերի հետ աշխատանքի շրջանակներում, որոնց ընկերությունն անհրաժեշտ գործիքներ է տրամադրում իր հետազոտությունների արդյունավետ արդյունքներ ստանալու համար: "Լաբորատորիաներ են բացվում, գրասենյակներ են վերանորոգվում, բայց հետո հույսը նորից դրվում է գործարարության վրա , որ մենք այսուհետ ևս պետք է նպաստենք գործունեության շարունակմանը, բայց մենք նման ռեսուրս չունենք ։ Իսկ նման աշխատանքը պետք է լինի շարունակական։ Այսինքն, բուհերում կադրերի պակաս կա", - նշել է նա։ Նշենք, որ «Գիտության և գործարարության օրերը» Հայաստանում անցկացվում են դեկտեմբերի 1-2-ը ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանի նախաձեռնությամբ: Միջոցառման հատուկ հյուրն է լիբանանյան ծագում ունեցող ամերիկացի էսսեիստ, տնտեսագետ, ֆուտուրոլոգ և ռիսկի մենեջեր, փիլիսոփայության դոկտոր, "Սև կարապ" և "Հակափխրունություն" փիլիսոփայական-տնտեսական բեսթսելերների հեղինակ Նասիմ Նիկոլաս Թալեբը:

Համաժողովն այս տարի մեկ հարթակում է հավաքել ինովացիոն բիզնեսի ներկայացուցիչների, գիտնականների, պետական հատվածի ներկայացուցիչների, ովքեր միջոցառման շրջանակներում նպատակ ունեն վեր հանել գիտության առևտրայնացման, գիտության և գործարարության միջև կապի և փոխգործակցության ամրապնդման, միջազգային համագործակցության խթանման հնարավորությունները ՝ ի նպաստ Հայաստանի տնտեսության հետագա առաջընթացի:

Հիշեցնենք, որ "Գիտության և գործարարության օրեր" միջոցառումն առաջին անգամ տեղի է ունեցել 2022 թվականին ։ Միջոցառմանը մասնակցել են ավելի քան 1000 մասնակիցներ, որոնց թվում են Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր ամերիկահայ մոլեկուլային կենսաբան և նյարդակենսաբան Արդեմ Փաթափությանը, հայտնի աստղաֆիզիկոս Գարիկ Իսրայելյանը, Նյու Յորքի համալսարանի պրոֆեսոր Գեորգի Դերլուգյանը և այլոք:

Նշենք, որ 2024 թվականին, ըստ բյուջեի նախագծի, պետությունը գիտության զարգացմանը կհատկացնի շուրջ 32.5 մլրդ դրամ, ինչը 8 տոկոսով բարձր է մեկ տարվա վաղեմության ցուցանիշից ։