Հայաստանի խորհրդարանն ընդունել է 2024 թվականի պետական բյուջեն

Արմինֆո. Հայաստանի խորհրդարանը հաստատել է 2024 թվականի գլխավոր ֆինանսական փաստաթուղթը։ Դրա ընդունմանը «կողմ» է քվեարկել 71 պատգամավոր, դեմ ՝ 25 - ը:

Փաստաթղթի համաձայն ՝ 2024 թվականին ՀՆԱ-ի 7% աճի ապահովման պայմաններում Հայաստանի պետական գանձարանի եկամուտները կկազմեն 2 տրլն 723 մլրդ դրամ (ՀՆԱ - ի 25,9% - ը), իսկ ծախսերը ՝ 3 տրլն 206 մլրդ դրամ (ՀՆԱ-ի 30,5% - ը) ։

Պետական գանձարանի 2 տրլն 723 մլրդ դրամ եկամուտներից 2 տրլն 613 մլրդ դրամը կկազմեն հարկային եկամուտները և պետական տուրքը (ՀՆԱ-ի 24,9% - ը) ՝ ընթացիկ տարվա սպասվող 2 տրլն 277.8 մլրդ դրամի (ՀՆԱ-ի 24,1% - ը) և նախորդ տարվա 1 տրլն 962.5 մլրդ դրամի (ՀՆԱ-ի 23,1% - ը) դիմաց ։ 22 մլրդ 276 մլն դրամը կկազմեն պաշտոնական դրամաշնորհները, 87 մլրդ 676 մլն դրամը ՝ այլ եկամուտները։

ՀՆԱ-ի դեֆլյատորի աճը կկազմի 4 տոկոս, ը.տ. վերջին սպասվող 3,5 տոկոսի և  2022թ. փաստացի 8%-ի դեպքում:

Հանրապետությունում ՀՆԱ-ի աճը կապահովվի, հիմնականում, տնտեսության հիմնական ճյուղերում ավելացված արժեքի հավելաճով.  Արդյունաբերությունում՝ 4.7% - ով, գյուղատնտեսությունում' 3.5% - ով, շինարարությունում' 8.9% - ով, ծառայությունների ոլորտում' 7.9% - ով, զուտ հարկերը' 7.3% - ով: Պետբյուջեի համախմբված եկամուտները կկազմեն 2 տրլն 815,1 մլրդ դրամ (առանց միջբյուջետային փոխանցումների մուտքերի), համախմբված ծախսերը ՝ 3 տրլն 298 մլրդ դրամ (առանց միջբյուջետային մուտքերի): Համայնքների եկամուտները կանխատեսվում են 248.7 մլրդ դրամի չափով (այդ թվում ՝ պաշտոնական դրամաշնորհներ պետական բյուջեից):

Պետբյուջեի պակասուրդը նախնական նախագծի համեմատ ավելացել է շուրջ 142 մլրդ դրամով և կկազմի 482,9 մլրդ դրամ կամ ՀՆԱ-ի 4,6% - ը: Պակասուրդը կֆինանսավորվի ինչպես ներքին ռեսուրսների հաշվին՝ 351,1 մլրդ դրամի չափով, այնպես էլ արտաքին աղբյուրներից՝ 131,8 մլրդ դրամի չափով։

Միջին գնաճը կանխատեսվում է 3.2% ՝ 2023 թվականի վերջին սպասվող 2.2% - ի և 2022 թվականի փաստացի 8.6% - ի փոխարեն:

Ընթացիկ ծախսերը կհասնեն 2 տրլն 511.2 մլրդ դրամի (ՀՆԱ-ի 23,9% - ը) ՝ 2023 թվականի արդյունքներով ակնկալվող 2 տրլն 091.3 մլրդ դրամի (ՀՆԱ-ի 22,1% - ը) և 2022 թվականի փաստացի 1 տրլն 898.7 մլրդ դրամի (ՀՆԱ-ի 22,3% - ը) փոխարեն։

Կառավարության պահուստային ֆոնդը 2024 թվականի համար նախատեսված է աննախադեպ բարձր ծավալով՝ 156 մլրդ դրամ։ Նախնական տարբերակում պահուստային ֆոնդի չափը կազմել է 94 մլրդ դրամ, սակայն, հաշվի առնելով Լեռնային Ղարաբաղից տեղահանված անձանց կարիքները,  այդ գումարն ավելացվել է։ Ընդհանուր առմամբ, այս խնդրի լուծմանը կուղղվի 47 մլրդ դրամ։ Նոր ծրագրերը, որոնք կմշակվեն պետբյուջեի նախագծի իրականացման ընթացքում, կֆինանսավորվեն պահուստային ֆոնդի հաշվին։

Ոչ ֆինանսական ակտիվների գծով ծախսերը կկազմեն 695,3 մլրդ դրամ (ՀՆԱ-ի 6,6% - ը) ՝ 2023 թվականի արդյունքներով ակնկալվող 562,1 մլրդ դրամի (ՀՆԱ-ի 5,9% - ը), և 2022 թվականի 380,4 մլրդ դրամի (ՀՆԱ-ի 4,5% - ը) դիմաց։ Կապիտալ ծախսերը կկազմեն մոտ 695 մլրդ դրամ և 27% - ով կգերազանցեն այս տարվա ցուցանիշը (ՀՆԱ-ի 6,6% - ը) ։ Կապիտալ ծախսերի 42% - ը կուղղվի պաշտպանությանը։ Ինչպես նախօրեին պարզաբանել է ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյանը, նախնական տարբերակի համեմատ 0,3 տոկոսով կնվազեն պաշտպանական ոլորտի ծախսերը (554 մլրդ դրամ), ինչը պայմանավորված է բազմաթիվ հանգամանքներով, նաեւ այն հանգամանքով, որ պաշտպանական ոլորտի եկամուտներն ավելի արագ են աճում, քան ծախսերը:

Սոցապահովության ծրագրերի համար կհատկացվի 795 մլրդ դրամ կամ 22% - ով ավելի, քան 2023 թվականի ծրագրով։ Կրթության ծախսերը կկազմեն մոտ 287 մլրդ դրամ, կամ 30% - ով ավելի, քան 2023 թվականի ծրագրով, առողջապահությանը կուղղվի 170 մլրդ դրամ։

2024 թվականին կառավարության պարտքի մարման և սպասարկման համար կպահանջվի 805,2 մլրդ դրամ, որից 483,0 մլրդ դրամ կկազմի պարտքի մարումը, իսկ 322,2 մլրդ դրամ՝ տոկոսավճարները:

Հայաստանի պետական պարտքը կհասնի 5 տրլն 314 մլրդ դրամի (ՀՆԱ-ի 50,5% - ը)՝ 2023 թվականի վերջին սպասվող 4 տրլն 659 մլրդ դրամի (ՀՆԱ-ի 49,3% - ը) և 2022 թվականի փաստացի 4 տրլն 659 մլրդ դրամի (ՀՆԱ-ի 49,2% - ը) փոխարեն ։ Կառավարության պարտքը կկազմի 5 տրլն 082.9 մլրդ դրամ (ՀՆԱ-ի 48.3% - ը) կամ 11 մլրդ 892 մլն դոլար՝ 2023-ի արդյունքներով ակնկալվող 4 տրլն 446.1 մլրդ դրամի (ՀՆԱ-ի 47% - ը) կամ 10 մլրդ 910 մլն դոլարի և 2022 թվականի 3 տրլն 969.7 մլրդ դրամի կամ 10 մլրդ 086 մլն դոլարի դիմաց (ՀՆԱ-ի 46.7% - ը)։

"Հայաստանի Հանրապետության բյուջետային համակարգի մասին" ՀՀ օրենքի 21-րդ հոդվածի 8.1-ին մասի պահանջներին համապատասխան, ՀՀ 2024 թվականի պետական բյուջեի նախագծի հաշվարկներում կիրառվել են նոյեմբերի 1-ի դրությամբ ՀՀ արժութային շուկայում ձևավորված արտարժույթի փոխարժեքները: Մասնավորապես, ԱՄՆ դոլարի հաշվարկային փոխարժեքը գրանցվել է 1 դոլարի դիմաց 402.39 դրամի մակարդակում (նախնական տարբերակում ցուցանիշն արձանագրվել էր 1 դոլարի դիմաց 385.9 դրամի մակարդակում), եվրոյինը՝ 424.48 դրամ, ֆունտ ստերլինգինը՝  488.46 դրամ, չինական յուանինը՝ 54.98 դրամ, իսկ ռուսական ռուբլու փոխարժեքը՝ 4.33 դրամ: