Հայաստանը ստանձնում է Արցախի իշխանությունների և քաղաքացիների ֆինանսական պարտավորությունների մեծ մասը, ՀՀ կառավարական պարտքը կաճի 2,4 տ. կ.-ով՝ մինչեւ ՀՆԱ-ի 49,4%

Արմինֆո. Այն բանից հետո, երբ Հայաստանի կառավարությունը կստանձնի Լեռնային Ղարաբաղի կառավարության եւ քաղաքացիների ֆինանսական պարտավորությունների մեծ մասը, կառավարության պարտքը ՀՆԱ - ի նկատմամբ կաճի 2,4 տ.կ.-ով՝ մինչեւ 49,4 տոկոս: Այդ մասին հայտարարել է ասել է ՀՀ ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյանը՝ դեկտեմբերի 22-ին Ազգային ժողովում որոշման նախագիծը ներկայացնելիս։

Նախօրեին ԱրմԻնֆո-ն հաղորդել էր, որ Լեռնային Ղարաբաղի կառավարությանը և վերջինիս կողմից ստեղծված հիմնադրամներին, առանձին իրավաբանական և ֆիզիկական անձանց նկատմամբ ՀՀ առեւտրային բանկերի, վարկային և ապահովագրական ընկերությունների (ֆինանսական կազմակերպությունների) դրամական պահանջների (գույքային իրավունքների) զիջման դիմաց թողարկվելու են գանձապետական պարտատոմսեր' հօգուտ այդ ֆինանսական կազմակերպությունների' մինչև 225 մլրդ դրամ առավելագույն անվանական արժեքով, այդ կազմակերպությունների գծով Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանը զիջված դրամական պահանջների (գույքային իրավունքների) գումարի 70% - ի չափով:

2023 թվականի դեկտեմբերի 29-ի դրությամբ Լեռնային Ղարաբաղի կառավարության և նրա կողմից ստեղծված հիմնադրամների, Լեռնային Ղարաբաղի իրավաբանական և ֆիզիկական անձանց ՝ վերակառուցման ենթակա պարտավորությունները (պարտատոմսեր և վարկեր) կազմում են շուրջ 315 միլիարդ դրամ, որի մեծ մասի սպասարկումը Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ ստեղծված իրավիճակի պատճառով անհնարին է դարձել։ «Նշվածն առաջացնում է մի շարք բացասական ռիսկեր, այն է ՝ ՀՀ ֆինանսաբանկային համակարգի կապիտալի զգալի կորուստներ և ֆինանսական կայունության խախտում, բանկերի ֆինանսական ցուցանիշների և վարկանիշների զգալի վատթարացում, ինչպես նաև ստեղծված ծանր սոցիալական պայմաններում Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության առանձին խմբերի վարկունակության զգալի վատթարացում», - նշվում է փաստաթղթում:

Այդ պարտավորությունները ենթակա են վերջնական ճշգրտման' հաշվի առնելով որոշակի չափանիշներով ֆինանսական կազմակերպություններում կատարվող գույքագրման արդյունքները, ինչպես նաև վերակազմավորման պահին վերակազմավորման ենթակա ակտիվների հաշվարկված, բայց դեռ չվճարված տոկոսները: ՀՀ կառավարության և ֆինանսական կազմակերպությունների միջև նշված պարտավորությունների վերջնական գումարը նախատեսվում է վերակառուցվածքավորել, համապատասխանաբար, 70% և 30% համամասնությամբ: Միաժամանակ, ՀՀ կառավարությունը թողարկելու է ՀՀ կառավարության ստանձնած պարտավորությունների 70 տոկոսի չափով պետական գանձապետական պարտատոմսեր ՝ ձեռք բերելով վերակառուցվածքավորման ենթակա պարտավորությունների ամբողջ գումարի նկատմամբ պահանջի իրավունք: Չափորոշիչների վերջնական և ամբողջական ցանկը կսահմանվի ՀՀ կառավարության որոշմամբ: Ընդ որում, ՀՀ կառավարության մասնակցությունը կկազմի առավելագույնը 225 մլրդ դրամ ՝ ըստ նախկինում քննարկված և վերը նշված չափանիշների: Մնացած 30% - ը բանկերի կողմից դուրս կգրվի։

Միաժամանակ, առաջարկվում է սահմանել այնպիսի կանոններ, որոնց արդյունքում նշված գործարքը ՀՀ ֆինանսական համակարգի համար հարկային հետևանքներ (եկամուտների և շահույթի ավելացում և նվազում) չի առաջացնի:

«Արդյունքում ակնկալվում է ՀՀ ֆինանսական համակարգում առաջացող ռիսկերի և դրանցից առաջացող ռիսկերի էական մեղմացում տնտեսության համար, ինչը թույլ կտա պահպանել տնտեսության կայուն զարգացման համար կարևոր ֆինանսական կայունությունը: Բացի այդ, ակնկալվում է վերականգնել Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության առանձին խմբերի վարկունակությունը եւ ապագայում նրանց գործունեության զարգացման ընթացքում ֆինանսական համակարգի հետ հարաբերություններում խոչընդոտների չհանդիպելու հնարավորության ընձեռում», - ասվում է փաստաթղթում:

Նշենք, որ "2024 թվականի պետական բյուջեի մասին" հաստատված ՀՀ օրենքի համաձայն, եկող տարի Հայաստանի պետական պարտքը կհասնի 5 տրլն 314 մլրդ դրամի (ՀՆԱ-ի 50,5% - ը) ՝ 2023 թվականի վերջին սպասվող 4 տրլն 659 մլրդ դրամի (ՀՆԱ-ի 49,3%) և 2022 թվականի փաստացի 4 տրլն 659 մլրդ դրամի (ՀՆԱ-ի 49,2% - ը) փոխարեն։ Կառավարության պարտքը կկազմի 5 տրլն 082.9 մլրդ դրամ (ՀՆԱ-ի 48.3% - ը) կամ 11 մլրդ, 892 մլն դոլար՝ 2023թ. արդյունքներով ակնկալվող 4 տրլն 446.1 մլրդ դրամի (ՀՆԱ-ի 47% - ը) կամ 10 մլրդ 910 մլն դոլարի և 2022թ. 3 տրլն 969.7 մլրդ դրամի կամ 10 մլրդ 086 մլն դոլաարիի դիմաց (ՀՆԱ-ի 46.7% - ը) ։ Կառավարության պարտքի մարման և սպասարկման համար կպահանջվի 805,2 մլրդ դրամ, որից 483,0 մլրդ դրամը կկազմի պարտքի մարումը, իսկ 322,2 մլրդ դրամը՝ տոկոսավճարները: