Ուրբաթ, 24 Մայիսի 2024 16:10

Արմինֆո.ACSES վերլուծական կենտրոնի ղեկավար Հայկազ Ֆանյանը համոզված է, որ չնայած ANIF հիմնադրամի շուրջ ծավալված ոդիսականին, չարժեր լուծարել կառույցը, որն  ստեղծվել էր 2019 թվականի մայիսին՝ "ձեռնարկատեր + պետություն" գործընկերության շրջանակում  Հայաստանի տնտեսության իրական հատվածում ներդրումներ ներգրավելու նպատակով:

 

«Ինչպես մեր իրականությունում հաճախ պատահում է՝ թացն էլ չորի հետ այրվում է։ Ասել կուզեմ՝ ANIF-ի շուրջ ընթացող ոդիսականը՝ հնարավոր կոռուպցիայով, 8-նիշանոց ամսական աշխատավարձերով և 10-նիշանոց բոնուսներով, շոկի են ենթարկում լսարանը ու կասկածից վեր սարքում համոզմունքը, որ ANIF-ը պետք է լուծարվի։ Այնինչ մոռանում ենք բուն նպատակը ինչի համար ստեղծվել էր։ Իսկ ANIF-ը ստեղծվել էր 2019թ-ին խոշոր ներդրումներ ներգրավելու և այդ ներդրողներին ամբողջական աջակցություն տրամադրելու համար։

 

Արդյո՞ք մեզ պետք է այդպիսի նպատակով քվազի պետական կառույց - իմ խորին համոզմամբ, այո՛, պետք է։ Ավելին, եթե վատ execution է եղել, դրա պատճառով կառույց չեն փակում, նպատակից չեն հրաժարվում, այլ փոխում են management-ը, սահմանում են թափանցիկության նոր կանոններ, աշխատավարձի շեմեր և այլն․․․ու գիտեք վատը որն է, ANIF-ի լուծարումից հետո դեռ երկար ժամանակ պետական ֆոբիա է լինելու երկրորդ նման կառույցը բացելու համար․․․

 

Մեկ այլ հարց է «Ձեռնարկատեր + պետություն» ներդրումային ֆոնդը, որը ևս գործում էր ANIF-ի ներքո, ստեղծվել էր COVID-19-ի ժամանակ equity funding-ի միջոցով ակսելերացնելու տեղական ներդրումները տնտեսության իրական հատվածում։ Այս ֆոնդի գոյությունը, իհարկե, միանշանակ չի, եթե հաշվի առնենք, որ պետական համակարգում մի շարք այդպիսի կառույցներ կային (օրինակ, FREDA-ն), այդուհանդերձ, տվյալ ներդրումային ֆոնդը մի շարք ձեռնարկություններում ներդրումներ է կատարել ու ունի ակտիվներ, ի՞նչ է կատարվելու այս ֆոնդի հետ։ Այո՛, ես հասկանում եմ, որ իրավական առումով ANIF-ի լուծարումը ինքին չի ենթադրում, ֆոնդի կառավարիչի, առավել ևս ֆոնդի լուծարում, բայց ANIF-ը, տվյալ ֆոնդի կառավարիչը և ներդրումային ֆոնդը իրենցից մի միաձույլ կառույց են ներկայացնում և ANIF-ը լուծարելուց առաջ ճիշտ կլիներ նախ այդ ֆոնդի ակտիվները փոխանցել այլ նմանատիպ ֆոնդի (օրինակ, ԵՄ-Հայաստան ՓՄՁ ֆոնդին, որի կառավարիչը Ամբերն է), քանզի միամտություն կլինի այդ ֆոնդի միջնորդավորված կառավարում վերապահել ՊետԳույքԿոմին», - «Ֆեյսբուքի» իր էջում գրել է փորձագետը, հավելելով, որ սա հերթական պատմությունն է այն մասին, որ «ուզում էինք՝ ավելի լավ, իսկ ստացվեց՝ ինչպես միշտ»:

 

Հիշեցնենք, որ նախօրեին՝ մայիսի 23-ին, կառավարության նիստում որոշում է կայացվել լուծարել Հայաստանի պետական հետաքրքրությունների հիմնադրամը (ANIF): Մինչև լուծարման գործընթացի ավարտը հիմնադրամի կառավարումը կհանձնվի Պետական գույքի կառավարման կոմիտեին: Որոշմանը կից հիմնավորումներում նշված չեն հիմնադրամի լուծարման պատճառներն ու հիմքերը, ինչպես նաև պարզ չէ, թե ինչ է լինելու ANIF-ի և նրա դուստր ընկերությունների ներդրումների հետ: ANIF-ի խոշորագույն նախագծերից մեկն ազգային ավիափոխադրող Fly Arna-ի ստեղծումն էր։ Տարեսկզբին վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը խոստովանեց այս ծրագրի ձախողումը. ավիաընկերությունը դադարեցրեց թռիչքները, իսկ լիցենզիան հետ կանչվեց: Պետությունը Fly Arna-ում ներդրել է, առնվազն, 4,8 մլրդ դրամ (ավելի քան 12 մլն դոլար)։

 

ANIF-ի մեկ այլ խոշոր ներդրում էր արաբական "Մասդար" ընկերության հետ համատեղ արևային էլեկտրակայանի կառուցումը Թալինի Դաշտադեմ գյուղում։ Սակայն շինարարությունը չի սկսվել՝ չնայած նախատեսված ժամկետներին։

 

ANIF-ը նաեւ համաֆինանսավորում է տրամադրել Երեւանի կենտրոնում Hard Rock ռեստորանի բացման համար՝ դրա համար պետական միջոցներից ծախսելով առնվազն 500 հազար դոլար։ Թեեւ ռեստորանը գործում է, սակայն Արժույթի միջազգային հիմնադրամը կասկածներ է հայտնել նման ներդրումների նպատակահարմարության վերաբերյալ, ընդգծելով, որ ANIF-ը չպետք է ներդրումներ կատարի հանրային սննդի ոլորտում:

 

Հիմնադրամում կոռուպցիոն հանցագործությունների մասին գրել է "Հետքը"։ Ավելի վաղ ANIF-ի գործունեության ուսումնասիրությամբ զբաղվում էին միանգամից երեք մարմիններ՝ Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովը, Արժույթի միջազգային հիմնադրամը, Պետական վերահսկողական ծառայությունը: Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովը (ԿԿՀ) հետաքրքրվել է ANIF-ի գործունեությամբ ՝ Երևանի ներկայիս քաղաքապետ Տիգրան Ավինյանի նկատմամբ վարույթի շրջանակում, որը վերաբերում էր նրա կողմից մի քանի պաշտոնների համատեղմանը: Վարույթը նախաձեռնվել էր 2022 թվականի դեկտեմբերի: