Կարծիք. Չաբահար նավահանգստի շահագործման նախագիծը միջնաժամկետ հեռանկարում թույլ կտա մեծացնել Հայաստանի տարանցիկ հնարավորությունները

Արմինֆո.Չաբահար նավահանգստի շահագործման նախագծի իրականացումը, որը կոչված է դառնալու "Հյուսիս-Հարավ" ՄՏՄ-ի շրջանակներում տարանցիկ կապող հանգույց, բավականին հեռանկարային նախագիծ է, որն իրականացվում է հնդկական փողերով: Այդ մասին Ալմաթիում ԵԱԶԲ-ի տարեկան ժողովի և գործարար համաժողովի շրջանակներում ԱրմԻնֆո-ի հետ զրույցում ասել է Եվրասիական զարգացման բանկի (ԵԱԶԲ) Ինտեգրացիոն հետազոտությունների կենտրոնի ղեկավար Ալեքսանդր Զաբոևը: Նա ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ Իրանում այժմ բավական ակտիվորեն կառուցվում է դեպի այդ նավահանգիստ երկաթուղին, ավտոմոբիլային ճանապարհ արդեն կա:

"Ուստի, հեռանկարում, երկաթուղու շինարարության ավարտից հետո, այդ նավահանգստից բեռնահոսքերի ավելացման հնարավորություն կառաջանա, իսկ ավտոմոբիլային երթուղին կարելի է օգտագործել արդեն հիմա ։ Կարծում եմ, որ այդ նավահանգիստը Սևծովյան տարածաշրջանով տարանցման համար, այդ թվում նաև Հայաստանի տարածքով, օգտագործելու ներուժ ևս գոյություն ունի ։ Կարծում եմ ՝ սա միջնաժամկետ հեռանկարի նախագիծ է։ Այն արդյունք չի տա այստեղ և հիմա, բայց միջնաժամկետ հեռանկարում, դրանով զբաղվելու դեպքու, դա պոտենցիալ հետաքրքիր նախագիծ է, որը կնպաստի երկրի տարանցիկ ներուժի բարձրացմանը և Հայաստանի տրանսպորտային - լոգիստիկ հնարավորությունների իրացմանը",-հաամոզմունք է հայտնել Զաբոևը:

Հայաստանի կառավարության "Խաղաղության խաչմերուկ" նախագծի վերաբերյալ իր վերաբերմունքն արտահայտելու խնդրանքին ի պատասխան, որը շատ փորձագետների տեսանկյունից կարող է երկիրը վերածել ինչ-որ "միջանցիկ բակի",  փորձագետը նշել է, որ բեռների համար միջանցիկ բակ դառնալը վատ հեռանկար չէ, քանի որ դա տարանցում է: "Իսկ տարանցումը տրանսպորտային ծառայությունների արտահանում է, որը թույլ է տալիս ստեղծել աշխատատեղեր, զարգացնել լոգիստիկան։ Եթե կոնտեյներներ գնան, ապա ինչու չգնան Հայաստանի Հանրապետության ճանապարհներով և երկաթուղիներով։ Դրական պահեր կան նաև ուղևորափոխադրումների տեսանկյունից, քանի որ Հայաստանի ներուժը միջազգային զբոսաշրջիկների ներգրավման տեսանկյունից հսկայական է, իսկ զբոսաշրջային ենթակառուցվածքը նույնպես փող է, որը ստանում են երկրի բյուջեն և քաղաքացիները: Ուստի, այս առումով, ես "միջանցիկ բակ" արտահայտությունը կդիտարկեի բացառապես դրական իմաստով, քանի որ այն և աշխատանք, և գումար կտա քաղաքացիներին և, ընդհանուր առմամբ, ամբողջ երկրին", - եզրափակել է Զաբոևը։

Հիշեցնենք, որ Իրանը մտադիր է երկրի հարավում Օմանի ծոցում (Չաբահար նավահանգիստ) և Պարսից ծոցում (Բենդեր Աբբաս, Իմամ Խոմեյնի և Խորրամշահր նավահանգիստներ) տեղակայված նավահանգիստներին միացնել իրանական երկաթուղիների ցանցի միջոցով Սև և Կասպից ծովերում տեղակայված նավահանգիստներին: Ծոցի միացումը Սև ծովին կմիացնի չորս հիմնական ծովային ավազաններ, մասնավորապես ՝ Օմանի ծոցը, Կասպից ծովը (Իրան - Ադրբեջան), Սև ծովը (Վրաստան, Բուլղարիա) և Միջերկրական ծովը (Հունաստան): Հարավային Կովկասում Հայաստանը միակ երկիրն է, որը ԵԱՏՄ անդամ է և, հետևաբար, ծառայում է որպես ուղիղ կամուրջ Իրանի և դաշինքի միջև, ինչը հստակ ընդգծում Է Պարսից ծոց - Սև ծով միջազգային տրանսպորտային և տարանցիկ միջանցքի կարևորությունն Իրանի համար: Դեռևս 2021 թվականի մարտին Իրանում Հնդկաստանի դեսպանը հայտարարել էր, որ երկիրը պատրաստվում է Հայաստանը ներառել իրանական Չաբահար նավահանգստով ստեղծվող "Հյուսիս - Հարավ"տրանսպորտային միջանցքում ։ Նույն թվականի օգոստոսին ՀՀ-ում Հնդկաստանի դեսպանությունում ԱԳ նախարարի պաշտոնակատար Արմեն Գրիգորյանը հայտարարել էր, որ Երևանն ուշադրությամբ հետևում է "Հյուսիս-Հարավ" միջազգային տրանսպորտային միջանցքի նախագծում Հնդկաստանի ակտիվ ներգրավվածությանը և Չաբահար նավահանգստի զարգացման հարցում Հնդկաստանի շահագրգռվածությանը և պատրաստ է մասնակցել այդ ծրագրի իրականացման աշխատանքներին: 2023 թվականի մայիսին ՀՀ վարչապետի որոշմամբ ստեղծվել է միջգերատեսչական աշխատանքային խումբ, որը պետք է քննարկի միջազգային մուլտիմոդալ արագընթաց երթուղու գործարկման և Իրանի Չաբահար նավահանգստում օպերատորական գործունեության իրականացման հարցերը ։ Նույն թվականի հունիսին Էկոնոմիկայի այն ժամանակվա նախարար Վահան Քերոբյանը հայտնել էր, որ Հայաստանը կարող է օպերատոր դառնալ Իրանի Չաբահար նավահանգստում ։