Չորեքշաբթի, 31 Հուլիսի 2024 12:54

Արմինֆո. Հայաստանը մտադիր է Համաշխարհային բանկի խմբի մեջ մտնող Վերակառուցման և զարգացման միջազգային բանկից  40 մլն դոլար վարկ ներգրավել երեք էլեկտրական ենթակայանների վերակառուցման համար: Բանկի հետ համաձայնագրի ստորագրմանը հավանություն տալու մասին հարցն ընդգրկվել է ՀՀ կառավարության օգոստոսի 1-ի նիստի օրակարգում:

Ինչպես նշվում է որոշման հիմնավորման մեջ, նախագծի շրջանակներում նախատեսվում է վերակառուցել «Շահումյան-2» 220/110/10 կՎ, «Մարաշ» 220/110/10 կՎ և «Եղեգնաձոր» 220/110/35 կՎ ենթակայանները։

«Շահումյան-2» 220/110/10 կՎ ենթակայանը կառուցվել է 1964թ.։ Ենթակայանի դրվածքային հզորությունը՝ 250 ՄՎԱ է: «Մարաշ» 220/110/10 կՎ ենթակայանը կառուցվել է 1972թ.:  Ենթակայանի դրվածքային հզորությունը՝ 375 ՄՎԱ է: «Եղեգնաձոր» 220/110/35 կՎ ենթակայանը կառուցվել է 1966թ.: Ենթակայանի դրվածքային հզորությունը՝ 126 ՄՎԱ է: «Ենթակայաններում սարքավորումների զգալի մասը շահագործվում է ավելի քան 40 տարի։ Շահագործման մեջ գտնվող ռելեական պաշտպանության և ավտոմատիկայի սարքվածքները, բացի հին և մաշված լինելուց, չունեն ժամանակակից անհրաժեշտ միկրոպրոցեսորային սարքվածքներին բնորոշ ֆունկցիաներ, ենթակայանների երկաթբետոնյա կոնստրուկցիաները 40-ից ավելի տարիներ շահագործման մեջ գտնվելով քայքայվել են, իսկ մալուխային խրամուղիները, ծայրահեղ անմխիթար վիճակում  գտնվելով, չեն ապահովում մալուխների ջրամեկուսացումը, ինչն էլ իր հերթին հանգեցնում է մալուխների մեկուսիչ շերտի քայքայմանն ու վթարների առաջացմանը: Նշված ենթակայանները հանդիսանում են հանգուցային ընդհանուր ՀՀ էներգետիկ համակարգի անվտանգ և հուսալի էլեկտրամատակարարման ապահովման տեսանկյունից:

Ենթակայանների վերակառուցման իրականացման նպատակներն են՝

- էներգետիկ ենթակառուցվածքների վերազինում, արդիականացում և առաջատար տեխնոլոգիաներով հագեցման աշխատանքների իրականացում,

- սարքավորումների խափանման պատճառով վթարային անջատումների քանակի և վթարների վերացման տևողության նվազեցում՝ բարձրացնելով էներգահամակարգի հուսալիությունը և կայունությունը։

Ենթակայանների օգտակար ծառայության ժամկետի երկարացման և անխափան շահագործման ապահովման համար անհրաժեշտ է հնացած և ֆիզիկապես մաշված, շահագործման ռեսուրսները սպառած սարքավորումները փոխարինել նորերով, տեխնոլոգիապես հնացած ռելեական պաշտպանության սարքավորումները՝ միկրոպրոցեսորային ռելեներով, իրականացնել քայքայված երկաթբետոնյա կառույցների, խրամուղիների, հիմքերի, հողանցման կոնտուրների վերականգնողական, շինմոնտաժային աշխատանքներ և այլն:

Ենթակայանների վերազինումը և արդիականացումը կնպաստեն էլեկտրաէներգետիկական համակարգի վթարայնության նվազեցմանը, էլեկտրաէներգիայի մատակարարաման հուսալիության բարձրացմանը, ինչպես նաև կկրճատվեն ենթակայանների շահագործման և պահպանման ծախսերը։

Բացի այդ, ենթակայանների վերակառուցման անհրաժեշտությունը բխում է 2021 թվականի օգոստոսի 26-ի ԱԺՈ-002-Ն որոշմամբ հավանության արժանացած «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության ծրագրի (2021-2026թթ.)» 3.4 կետի «Էներգետիկա» բաժնից, «Հայաստանի վերափոխման ռազմավարություն մինչև 2050» փաստաթղթի 13 կետից, ՀՀ կառավարության 2021 թվականի հունվարի 14-ի N 48-Լ որոշմամբ հաստատված Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկայի բնագավառի զարգացման ռազմավարական ծրագրից (մինչև 2040 թվականը) և դրա իրագործումն ապահովող ծրագիր-ժամանակացույցից։

Միաժամանակ, Հայաստանի Հանրապետության ու Վերակառուցման և զարգացման միջազգային բանկի միջև «Հայաստանի էներգետիկ անցումն ապահովող ծրագիր» վարկային համաձայնագրի նախագիծը Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի համար առաջացնում է լրացուցիչ ֆինանսական պարտավորություններ», - ասվում է հիմնավորման տեքստում։

Հիշեցնենք, որ հուլիսի 3-ին Համաշխարհային բանկի գործադիր տնօրենների խորհուրդը հավանություն է տվել Հայաստանի համար Enabling the Energy Transition նախագծին աջակցելու համար 40 մլն դոլարի հատկացմանը, որը կնպաստի մինչև 2040թ. էներգետիկ ոլորտի զարգացման ռազմավարության իրականացմանը: Ներդրումներն ուղղվելու են ենթակայանների, էլեկտրահաղորդման գծերի վերականգնմանը, բարեփոխումների իրականացմանը, որոնք փոխանցող ընկերությանը հնարավորություն կտան մասնավոր ֆինանսավորման հասանելիություն ստանալ, ինչպես նաև նպաստել էներգետիկ հատվածի արդիականացմանը և Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանում զարգացող և զարգացող տնտեսություններ ունեցող երկրների միջև տարածաշրջանային էներգետիկ համագործակցությանը:

Հայաստանի էներգետիկ ոլորտը մեծապես կախված է ներկրվող վառելիքից, հատկապես՝ բնական գազից, ինչը էներգետիկ անվտանգության համար զգալի ռիսկեր է ստեղծում, որոնք սրվում են համաշխարհային էներգետիկ ճգնաժամով: Մասնավոր ներդրումների ներգրավումը կարևոր է ոլորտում անհրաժեշտ լայնածավալ նախագծերի ֆինանսավորման համար: 2021 թվականին Հայաստանում էներգիայի արտադրության ընդհանուր ծավալի 62% - ը բաժին է ընկել բնական գազին, որին հաջորդում են նավթը (16%), ատոմային էներգիան (14%) և հիդրոէներգետիկան (5%), մինչդեռ, ոչ ավանդական վերականգնվող էներգիայի (քամի և արև) մասնաբաժինը կազմել է ընդամենը 1%:

"Սպառողներին մատչելի, հուսալի և մաքուր էլեկտրամատակարարում ապահովելու համար Հայաստանին անհրաժեշտ են մշտական ներդրումներ էլեկտրահաղորդման ցանցի արդիականացման և "Հայաստանի բարձրավոլտ էլեկտրական ցանցեր" ՓԲԸ-ի առևտրային կենսունակության բարձրացման համար: Ավելին, մենք ակնկալում ենք, որ այս նախագիծը կօգնի նվազեցնել ջերմոցային գազերի արտանետումները, ինչը կարեւոր նշանակություն ունի կլիմայի փոփոխության հետեւանքների մեղմման համար", - ասել է Հայաստանում ՀԲ-ի տարածաշրջանային տնօրեն Կարոլին Գեգինատը: