Երեթշաբթի, 27 Օգոստոսի 2024 17:30

Արմինֆո. ՀՀ կենտրոնական բանկի խորհուրդն օգոստոսի 27-ի նիստում նախնական համաձայնություն է տվել «Էյչ-Էս-Բի-Սի Բանկ Հայաստան» ՓԲԸ-ի կանոնադրական հիմնադրամում «Արդշինբանկ» ՓԲԸ-ի կողմից 75 և ավելի տոկոս ուղղակի նշանակալից մասնակցության ձեռքբերմանը:

 

Հիշեցնենք, որ Արդշինբանկի և HSBC Europe B. V.-ի (HSBC Holdings plc դուստր ընկերություն) միջև Հայաստանում իր դուստր բանկային ընկերությունը (Էյչ-Էս-Բի-Սի Բանկ Հայաստան) ձեռք բերելու մասին համաձայնագիրը ստորագրվել է ս. թ. փետրվարի 6-ին:

 

Ինչպես ավելի վաղ նշել է AmRating ազգային վարկանիշային գործակալության ղեկավար Էմանուիլ Մկրտչյանը, Հայաստանից դուրս գալու ռազմավարական որոշումը HSBC միջազգային բանկային հոլդինգը կայացրել էր դեռ մի քանի տարի առաջ: Եվ դա վերաբերում էր ոչ միայն Հայաստանին, այլև համաշխարհային բիզնեսի համար "անհետաքրքիր" այլ երկրներին ։ Շուկայից դուրս գալու համար բանկային հոլդինգին անհրաժեշտ էր, նախ, գնել Վաչե Մանուկյանի 30% բաժնեմասը, և, երկրորդ, գտնել "արդար" գնորդ, որպիսին հանդես է եկել այսօրվա դրությամբ ակտիվների գծով Հայաստանի խոշորագույն բանկը՝ Արդշինբանկը։ Մկրտչյանը կարծում է. "Շուկայից HSBC-ի դուրս գալը, որը 90-ականների վերջին հայ բանկիրների շրջանում սերմանում էր բանկինգի միջազգային ստանդարտներ եւ ուսուցանում էր գրագիտություն, կարելի է անվանել Հայաստանի տնտեսության մեջ վերջին տարիներին տեղի ունեցած ամենավատ քեյսը։ Չէ որ HSBC-ից առաջ Հայաստանն աստիճանաբար լքում էին այլ ինստիտուցիոնալ բանկային ներդրողներ, որոնց թվում՝ գերմանական ProCredit Bank-ը, որը բավական հաջող շարունակում է գործել Վրաստանում, Մոլդովայում, Ուկրաինայում և Արևելյան Եվրոպայի երկրներում, ինչպես նաև Acba Bank-ի կապիտալից դուրս եկած Credit-Agricole Bank-ը։

 

Խիստ կրճատել կամ ընդհանրապես զրոյացրել են իրենց ներկայությունը բանկային կապիտալներում այնպիսի միջազգային ֆինանսական դոնորներ, ինչպիսիք են EBRD-ն, որը մնացել է միայն Ամերիաբանկի կապիտալում, ինչպես նաև IFC-ը, KfW-ն և այլ ավելի փոքրերը, ինչպես Incofin-ը:

 

Հատկանշական է, որ ավելի վաղ երկիրը լքել էր ռուսական Գազպրոմբանկը (ԳՊԲ), որի ակտիվները նույնպես ձեռք էր բերել Արդշինբանկը՝ դրանով իսկ ստանալով միաձուլման և կլանման (M&A) գործարքների առաջին փորձը:

 

Հիշեցնենք, որ մինչև 2022 թվականը HSBC Bank Armenia-ի բաժնետերերն էին HSBC Europe B. V.-ն ՝ 70% բաժնեմասով, և Wings Establishment ընկերությունը՝ 30% բաժնեմասով, որը պատկանում էր անգլիացի հայազգի գործարար Վաչե Մանուկյանին: Վերջինս իր բաժնեմասը վաճառել է 2022 թվականի առաջին եռամսյակում, և այդ պահից որպես միանձնյա բաժնետեր հանդես է եկել HSBC Europe B. V.-ն: Հիշեցնենք, որ HSBC-ն (Midland Bank) իր մասնաճյուղը Հայաստանում (Armenian branch) բացել է 1996 թվականին:

 

Իսկ որպես Արդշինբանկի մեծամասնական բաժնետեր՝ 98,67% բաժնեմասով, 2023 թվականից հանդես է գալիս "Արինս Գրուպ" ՍՊԸ-ն։ Սա վերանվանված "Բիզնես ներդրումների կենտրոն" ՍՊԸ-ն է, որին մինչև 2023թ.Արդշինբանկի կապիտալում պատկանել է 69,16%-ը, այն ժամանակ էլ 29,52% - ը պատկանել է "Ինդուստրիալ-ֆինանսական կորպորացիա Ռեգիոն" ՓԲԸ-ին (ՌԴ):

 

ԱրմԻնֆո-ի պատրաստած Հայաստանի բանկերի ֆինանսական վարկանիշի 30.06.2024 թ. տվյալների համաձայն, «Էյչ-Էս-Բի-Սի Բանկ Հայաստան»-ի ակտիվները կազմել են 715.5 մլն դոլար (13 - րդ տեղ), վարկային ներդրումների ծավալը ՝ 501.5 մլն դոլար (11-րդ տեղ): Բանկի ընդհանուր կապիտալը կազմել է 170.7 մլն դոլար (12-րդ տեղ), կանոնադրական կապիտալը' 47.5 մլն դոլար (17 - րդ տեղ): Բանկի ընդհանուր պարտավորությունները կազմել են 544.8 մլն դոլար (13-րդ տեղ), որից 461.1 մլն դոլարը հաճախորդների հանդեպ պարտավորություններն են: Էյչ-Էս-Բի-Սի Բանկ Հայաստանը 2024թ. առաջին կիսամյակն ավարտել է 14.1 մլն դոլար զուտ շահույթով (11-րդ տեղ)։

 

Իսկ Արդշինբանկն առաջատար է գրեթե բոլոր հիմնական հաշվեկշռային ցուցանիշներով. ակտիվներ' 4.6 մլրդ դոլար (1-ին տեղ), վարկային ներդրումներ' 2.4 մլրդ դոլար (2 - րդ տեղ), ընդհանուր կապիտալը' 619.3 մլն դոլար (1-ին տեղ), կանոնադրական կապիտալ' 263.9 մլն դոլար (2 - րդ տեղ), ընդհանուր պարտավորություններ' 3.97 մլրդ  դոլար (1-ին տեղ), որից հաճախորդների հանդեպ պարտավորությունները' 2.9 մլրդ դոլար (1 - ին տեղ): Արդշինբանկը պահպանում է առաջատարի դիրքը նաև զուտ շահույթի գծով, որի մակարդակը 2024թ. առաջին կիսամյակում հասել է 129 մլն դոլարի: Հատկանշական է, որ Էյչ-Էս-Բի-Սի Բանկ Հայաստանի ձեռքբերման նախաշեմին Արդշինբանկը հենց 2024 թվականի սկզբին գրեթե կրկնապատկել է կանոնադրական կապիտալը, ավելացնելով այն 96,2% - ով ՝ դրանով իսկ զգալիորեն ավելացնելով նաև ընդհանուր կապիտալը։