Երկուշաբթի, 2 Սեպտեմբերի 2024 17:18

Արմինֆո.2025 թվականին Հայաստանը պետք է մարի 2015 թվականին թողարկված 500 մլն դոլարից աավելի քան 300 մլն դոլար գումար։ Կարծում եմ ՝ դրա հետ կապված խնդիրներ չենք ունենա։ Այդ մասին սեպտեմբերի 2-ին ԱԺ ֆինանսաբյուջետային հարցերի հանձնաժողովի նիստում հայտարարել է ՀՀ ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյանը՝ ներկայացնելով ս. թ. հունվար-հունիս ամիսների պետբյուջեի կատարողականը։

 

Մասնավորապես, Հովհաննիսյանի ասելով, հաշվետու ժամանակահատվածում բյուջեի պակասուրդը ֆինանսավորվել է, հիմնականում, ներքին աղբյուրների հաշվին, արտաքին ռեսուրսներն ուղղվել են մարումներին:

 

2024 թվականի հունվար-հունիս ամիսներին զուտ փոխառությունների հաշվին բյուջեի պակասուրդի ֆինանսավորման ծավալը կազմել է 76,2 մլրդ դրամ (287 մլրդ դրամ ողջ 2023 թվականի համար, իսկ 2024 թվականի տարեկան ծրագիրը կազմում է 490.8 մլրդ դրամ)։ 128,4 մլրդ դրամ ներգրավվել է ներքին աղբյուրներից (պետական գանձապետական պարտատոմսերի տեղաբաշխումից զուտ մուտքեր), 52,2 մլրդ դրամ արտաքին աղբյուրներից, համապատասխանաբար, 350,8 մլրդ դրամ և 140 մլրդ դրամ տարեկան ծրագրով: Կառավարության պարտքի սպասարկմանը (տոկոսադրույքների վճարմանը) ուղղվել է 153,5 մլրդ դրամ ՝ ամբողջ 2024 թվականի համար նախատեսված 345 մլրդ դրամից (256.4 մլրդ դրամ ՝ 2023 թվականին)։

 

Արդյունքում՝ ս.թ. հունիսի վերջին ներքին պարտքի տեսակարար կշիռը պետական պարտքի կառուցվածքում աճել է մինչև 50,7%՝ 2023թ. 47,3% - ից (դոլարային արտահայտությամբ), իսկ դրամային համարժեքով՝ 45,9% - ից մինչև 49,4% դրամային պարտքը ՝ նախորդ տարվա վերջին 45,9% - ից աճել է մինչև 49,4% ։ Ընդ որում, պետական պարտքը դոլարային արտահայտությամբ հատել է 12 մլրդ 157,2 մլն դոլար հերթական հոգեբանական նիշը (2023 թվականի վերջի 11 մլրդ 845,4 մլն դոլարից) ։ Իսկ դրամային համարժեքով ցուցանիշը նվազել է 4 տրիլիոն 794,9 մլրդ-ից մինչև 4 տրիլիոն 718,9 մլրդ։

 

Վահե Հովհաննիսյանի հավաստմամբ, ընդհանուր առմամբ, Հայաստանի պետական պարտքը շարունակում է մնալ կառավարելի: Մասնավորապես, ս.թ. հունիսի վերջին ներքին պարտքի տեսակարար կշիռը պետական պարտքի կառուցվածքում 2023թ. 47.3% - ից (դոլարային արտահայտությամբ) աճել է մինչև 50.7%, իսկ դրամային համարժեքով՝ 45.9%-ից մինչև 49.4% դրամային պարտքի նկատմամբ ՝ նախորդ տարվա վերջին 45.9% - ից աճել է մինչև 49.4%:

 

Նախարարը նշել է, որ առաջիկա տարիներին Հայաստանը պետք է սպասարկի բավական մեծ վարկային բեռ։ "2025 թվականին նախատեսվում է եվրապարտատոմսերի մարում, ինչն, իր հերթին, մեր առջեւ խնդիր է դնում իրավիճակն ավելի գրագետ կառավարել", - նշել է նա:

 

Առաջիկա մարման հետ կապված իրավիճակը, ինչպես ընդգծել Է նախարարը, մեղմացնում է այն, որ Հայաստանի կառավարությունը 2023 թվականին հետ է գնել 2015 թվականին թողարկված եվրապարտատոմսերի մի մասը՝ մարելով 2025 թվականին։ Այդ կապակցությամբ ֆինանսական իշխանությունները խնդիր չեն տեսնում 500 մլն դոլարի սուվերեն պարտատոմսերի երկրորդ տրանշի ամբողջական մարման առնչությամբ (Հայաստանի թողարկումն իրականացվել է 2015թ. մարտի 19-ին 10 տարի ժամկետով եւ 7,5% տարեկան եկամտաբերությամբ-խմբ.), նշել է Վահե Հովհաննիսյանը։

 

Նշենք, որ Ֆինանսների նախարարության տվյալներով՝ 2023 թվականին Հայաստանը 11,4% - ով կամ 1 մլրդ 207.6 մլն դոլարով ավելացրել է պետական պարտքը՝ մինչև 11 մլրդ 845.3 մլն դոլար: Հաշվետու ժամանակահատվածում ամերիկյան արժույթով պետական պարտքն աճել է 1 մլրդ 208.3 մլն դոլարով կամ 12% - ով՝ 2022 թվականի վերջի 10 մլրդ 086.4 մլն դոլարից մինչև 11 մլրդ 294.6 մլն դոլար, իսկ դրամով՝ 602.3 մլրդ դրամով կամ 15.2% - ով ՝ մինչև 4 տրլն 571.9 մլրդ դրամ:

 

Հիշեցնենք, որ ՀՀ կառավարության 2021 թվականի հուլիսի 12-ի որոշմամբ հավանության արժանացած կառավարության պարտքի կառավարման 2022-2024 թվականների ռազմավարական ծրագրում ասվում էր, որ 2024 թվականին Հայաստանը նախատեսում է իրականացնել եվրապարտատոմսերի հերթական և արդեն հինգերորդ տրանշը միջազգային շուկայում։ "Եվրապարտատոմսերի թողարկումից ստացված միջոցները կուղղվեն 2025 թվականի մարման պարտատոմսերի հետգնմանը", - նշվում էր փաստաթղթում։