Երեթշաբթի, 3 Սեպտեմբերի 2024 14:28

Արմինֆո. Հայաստանի բանկային հատվածին հաջողվել է պահպանել շաահույթի երկնիշ աճը՝ տնտեսության վարկավորման ակտիվացման շնորհիվ։ Սակայն երկարաժամկետ միտումը քիչ հավանական է տնտեսության աճի նախանշվող արգելակման պայմաններում:

 

ԱրմԻնֆո ԼԸ պատրաստած Հայաստանի բանկերի ֆինանսական ռեյթինգի 30.06.2024 թ. տվյալներով, զուտ շահույթի տարեկան աճը առաջին կիսամյակի արդյունքներով աննշան դանդաղել է՝ 25% - ից մինչև 21%, կորպորատիվ վարկավորման աճի  3% - ից մինչև 21%  կտրուկ արագացման արդյունքում, որն առաջ է անցել մանրածախ վարկավորման մինչև 20% աճից:

 

 Դա, իր հերթին, թույլ է տվել արագացնել ընդհանուր վարկային պորտֆելի երկնիշ աճը մինչև 20% ՝ դրանով իսկ ապահովելով վարկավորումից ստացված եկամուտների ավելի բարձր՝ 23% աճ ։ Արդյունքում՝ վարկային ներդրումների ծավալը 2024թ. հուլիսի 1-ի դրությամբ գերազանցել է 6 տրլն դրամը (15.5 մլրդ դոլար), մասնավորապես, կորպորատիվ վարկավորումը հասել է 3.1 տրլն դրամի (7.9 մլրդ դոլար), և մանրածախ վարկավորումը՝ 2.5 տրլն դրամի (6.5 մլրդ դոլար), իսկ զուտ շահույթը առաջին կիսամյակի արդյունքներով կազմել է 172.1 մլրդ դրամ (443.5 մլն դոլար): Վարկային պորտֆելում մի փոքր ավելի բարձր աճ են գրանցել միջբանկային վարկերը՝ 29%-ով, մինչև 200.2 մլրդ դրամ (515.8 մլն դոլար), ինչը վկայում է կարճաժամկետ ռեսուրսների պակասի հարցում բանկերի միջև ավելի ակտիվ փոխօգնության մասին։

 

Սակայն վարկավորման ակտիվությանն աջակցելու առումով հատկապես կարեւոր դեր է հատկացվում ֆոնդավորման այնպիսի աղբյուրներին, ինչպիսիք են երկարաժամկետ ռեսուրսները, մասնավորապես, միջազգային ծրագրերով ներգրավված միջոցները, որոնց ծավալը տարվա ընթացքում աճել է 27 տոկոսով՝ մինչեւ 1.5 տրլն դրամ (3.9 մլրդ դոլար) ՝ ընդհանուր պարտավորություններում մասնաբաժնի ավելացմամբ ՝ 17 տոկոսից մինչեւ 19 տոկոս։ Ընդ որում, ներքին շուկայից ներգրավումները ՝ ցպահանջ պարտավորությունները եւ ժամկետային ավանդները գումարային աճել են 12 տոկոսով ՝ մինչեւ 5.8 տրլն դրամ (14.9 մլրդ դոլար), որոնց կառուցվածքում արդեն երկրորդ տարին գերիշխող դիրք են զբաղեցնում ցպահանջ ավանդները, մինչդեռ նախկինում ավանդաբար առաջատար են եղել ժամկետային ավանդները: Սակայն, գործակալության վերլուծաբանների կարծիքով, մեծ է հավանականությունը, որ արդեն կարճաժամկետ կտրվածքով ժամկետային ավանդներին կհաջողվի վերադարձնել առաջնությունը, ինչի մասին վկայում է ցպահանջ պարտավորությունների տարեկան աճի ուժեղ արգելակումը՝ 46 տոկոսից մինչեւ 13 տոկոս: Վերջինս պայմանավորված է ֆիզիկական անձանց միջոցների աճի ավելի արտահայտված դանդաղմամբ՝ 56%-ից մինչեւ 11%, քան իրավաբանական անձանց միջոցներինը՝ 33% - ից մինչեւ 21%, մինչդեռ ժամկետային ավանդներում խիստ դանդաղել իրավաբանական անձանց միջոցների աճը՝ 17% - ից մինչեւ 2%՝ ֆիզիկական անձանց միջոցների աննկատ արգելակման պայմաններում՝ 15% - ից մինչեւ 12%: