Երեթշաբթի, 10 Սեպտեմբերի 2024 18:48
Կարինա Մելիքյան

ՀՀ ԿԲ. Գործազրկության աճը և թույլ գնաճային միջավայրի պահպանումը տնտեսությունում ձևավորում են  թույլ միագումար պահանջարկ

ՀՀ ԿԲ. Գործազրկության աճը և թույլ գնաճային միջավայրի պահպանումը տնտեսությունում ձևավորում են  թույլ միագումար պահանջարկ

Արմինֆո. ՀՀ Կենտրոնական բանկի խորհուրդը գտնում է, որ վերաֆինանսավորման ավելի ցածր տոկոսադրույքն անհրաժեշտ է միջնաժամկետ հեռանկարում գնաճի 4% նպատակային շեմին հասնելու և գների կայունությունն ապահովելու համար: Այս համատեքստում ԿԲ-ն սեպտեմբերի 10 - ին հերթական անգամ նվազեցրել է առանցքային տոկոսադրույքը 0,25 տոկոսային կետով ՝ 7,75% - ից մինչև 7,5%: Այդ որոշման հիմնավորումն այսօր ասուլիսում ներկայացրել է ՀՀ ԿԲ նախագահ Մարտին Գալստյանը:

 

Գալստյանը նշել է. "Մենք կարողացանք ժամանակից շուտ հաղթահարել բարձր գնաճը, ինչը հնարավորություն տվեց ավելի շուտ սկսել դրամավարկային պայմանների մեղմացումը ։ Մեր հարցումները ցույց են տվել, որ նվազել են բարձր գնաճի սպասումները, և բարձրացել են ցածր գնաճի սպասումները, բայց, միաժամանակ, բարձր է պահպանվում անորոշության բաղադրիչը: Ինչ վերաբերում է ՀՆԱ-ի աճին, ապա ԿԲ-ի գնահատմամբ ՝ պոտենցիալի հետ խզումը նեղանում է, քանի դեռ գտնվում է դրական մակարդակում" ։ Նա ուշադրություն է հրավիրել, որ 2024 թվականի 3-րդ եռամսյակում տարեկան գնաճը շարունակել է մնալ նպատակային շեմից ցածր ՝ օգոստոսին կազմելով 1,3 տոկոս ։ Հիմնական տարեկան գնաճը նույնպես մնացել է ցածր մակարդակի վրա ՝ հուլիսին կազմելով 0,3 տոկոս։

 

Միևնույն ժամանակ, նա նշել է, որ 2024թ.երրորդ եռամսյակում պահպանվում են տնտեսական աճի դանդաղման ռիսկերը աշխարհում և Հայաստանի հիմնական գործընկեր երկրներում ։ «Համաշխարհային գնաճը շարունակում է դանդաղել, սակայն գործընկեր երկրներում կոշտ գներով բնութագրվող ապրանքների և ծառայությունների գները դեռևս մնում են հարաբերականորեն բարձր: Տարեսկզբից Մերձավոր Արևելքում ստեղծված աշխարհաքաղաքական խնդիրները, ինչպես նաև միջազգային առևտրային հարաբերություններում աճող լարվածությունը որոշակի ռիսկեր են առաջացրել առաջարկի արժեշղթաների հնարավոր խաթարման և միջազգային ապրանքահումքային շուկայում գների տատանողականության ավելացման տեսանկյունից: Միաժամանակ գործընկեր երկրներում աշխատաշուկայի պայմանների որոշակի թուլացումը վկայում է պահանջարկի միջավայրի կայունացման միտումների մասին: Այս համատեքստում հավանական է, որ գործընկեր երկրների կենտրոնական բանկերն առաջիկայում կդիտարկեն դրամավարկային պայմանների աստիճանական թուլացում՝ դեռևս պահպանելով զսպող դիրքը», - պարզաբանել է Գաաալստյանը, հավելելով, որ արդյունքում՝ արտաքին հատվածից թույլ գնանկումային ազդեցությունները ՀՀ տնտեսության վրա կպահպանվեն:

 

2024 թ-ի երրորդ եռամսյակում Հայաստանում պահպանվել է բարձր տնտեսական ակտիվություն, որին մեծապես նպաստել է շինարարության և առևտրի ճյուղերի զգալի աճը: Վերջինս շարունակում է կրել որոշ կարճաժամկետ գործոնների ազդեցությունը՝ պարունակելով էական անորոշություններ տնտեսական աճի կայունության, երկարաժամկետ հեռանկարի, ինչպես նաև ներքին պահանջարկի և սպառման հետագա միտումների վերաբերյալ: Ծառայությունների նկատմամբ արտաքին պահանջարկը 2023 թ-ի համեմատությամբ դանդաղում է, իսկ հարկաբյուջետային քաղաքականության կողմից պահանջարկի լրացուցիչ խթանման ռիսկերը շարունակում են մնալ առարկայական։ Միաժամանակ, աշխատաշուկայի պայմանները որոշակիորեն մեղմվում են՝ արտահայտվելով աշխատավարձերի և կոշտ գներով բնութագրվող ծառայությունների գնաճի որոշակի կայունացմամբ:

 

 

Բարձր անորոշության պայմաններում, հաշվի առնելով գների կայունության նպատակին հասնելու իր հանձնառությունը,ԿԲ  խորհուրդն իր քննարկումների ընթացքում դիտարկում է բազմաթիվ սցենարներ: Մի կողմից, Խորհուրդը քննարկել է սցենարներ, որոնց հիմքում ընկած զարգացումները, այդ թվում՝ երկրի ռիսկի հավելավճարի և չեզոք տոկոսադրույքի հետ կապված անորոշությունները պահանջում են քաղաքականության՝ շուկայական սպասումների համեմատությամբ ավելի կոշտ արձագանք՝ գների կայունության նպատակի ապահովման նպատակով։ Մյուս կողմից, Խորհուրդը քննարկել է սցենարներ, որտեղ հնարավոր տնտեսական զարգացումները, այդ թվում՝ աշխատաշուկայի պայմանների հնարավոր թուլացմամբ ուղեկցվող թույլ պահանջարկի միջավայրի ձևավորման ռիսկերը կարող են հանգեցնել գնաճի՝ ցածր մակարդակում երկար պահպանմանը: Վերջինս ենթադրում է քաղաքականության տոկոսադրույքի՝ շուկայի սպասումների համեմատությամբ ավելի արագ և մեծ չափով նվազման ուղի՝ միջնաժամկետ հորիզոնում գնաճը նպատակային ցուցանիշի շուրջ կայունացնելու համար:

 

Արդյունքում՝ հավասարակշռելով վերը նշված երկու ուղղությամբ ռիսկերը՝ ՀՀ ԿԲ խորհուրդը որոշել է շարունակել տոկոսադրույքների՝ դանդաղ տեմպերով աստիճանական նվազեցումը։ Խորհուրդը կշարունակի մշտադիտարկել տնտեսության զարգացման սցենարները և պատրաստ է ձեռնարկելու համարժեք գործողություններ՝ միջնաժամկետ հորիզոնում գնաճի 4% մակարդակի և գների կայունության նպատակի ապահովման համար:

 

Տնտեսական իրավիճակի ամփոփագիր 

 

Համաշխարհային տնտեսություն

 

2024 թ. 3-րդ եռամսյակում, չնայած գործընկեր երկրներում արձանագրված ոչ միանման տնտեսական զարգացումներին, համաշխարհային տնտեսությունում, ընդհանուր առմամբ, պահպանվել են ակտիվության դանդաղման ռիսկերը: ԱՄՆ-ում տնտեսության հիմնարարների շուրջ անորոշությունը պահպանվում է: Այսպես՝ մի կողմից, չնայած վերջին եռամսյակների ընթացքում ԱՄՆ-ում քաղաքականության տոկոսադրույքի բարձր մակարդակներում պահպանմանը, հիմնականում ներքին պահանջարկի գործոններով պայմանավորված տնտեսական աճը մնում է բարձր:

 

Զուգահեռաբար, թեև գնաճը դանդաղում է, հիմնարար գնաճը բնութագրող ցուցանիշները, այդ թվում՝ կոշտ գներով բնութագրվող ապրանքների գնաճը և աշխատավարձերի աճը դեռևս պահպանվում են թիրախային մակարդակներից բարձր: Վերջինս որոշակի մարտահրավեր է դրամավարկային մարմինների համար՝ գնաճը վերջնականապես թիրախին մոտեցնելու և գների կայունության ապահովման հանձնառության տեսանկյունից: Մյուս կողմից՝ ԱՄՆ-ում պահպանվող ֆինանսական խիստ պայմանները և ավելցուկային խնայողությունների նվազումը սպառման կտրուկ դանդաղման ռիսկեր են պարունակում: Ավելին, առավելագույն զբաղվածության ապահովման հանձնառության համատեքստում, աշխատաշուկայի պայմանների թուլացումը կարող է ենթադրել ԱՄՆ-ի ԴՊՀ ավելի մեծ պատրաստակամություն քաղաքականության դիրքի թուլացման տեսանկյունից: Այս պարագայում, հաշվի առնելով տնտեսության ֆինանսական հատվածի խոցելիության և մյուս կողմից՝ դեռևս բարձր սպառման և պահանջարկի պայմանների պահպանման ռիսկերը՝ առաջիկայում  հիմնական անորոշությունը վերաբերում է քաղաքականության դիրքի թուլացման չափերին և ոչ թե ուղղությանը: Միևնույն ժամանակ, ԱՄՆ-ում պահպանվում են միջնաժամկետ չեզոք տոկոսադրույքի հետ կապված անորոշությունները, ինչն իր ազդեցությունը կարող է ունենալ ինչպես ԱՄՆ-ի ԴՊՀ քաղաքականության ապագա ուղեգծի, այնպես էլ երկարաժամկետ տոկոսադրույքների ու զարգացող երկրներում կապիտալի հոսքերի վրա: 

 

Եվրոպական կենտրոնական բանկը  2024 թ. հունիսին որոշեց նվազեցնել քաղաքականության տոկոսադրույքը 25 բազիսային կետով, իսկ հուլիսին՝ թողնել անփոփոխ: Այնուամենայնիվ, Եվրոգոտում գնաճային միջավայրի լիարժեք թուլացման հստակ նշանները բացակայում են։ Եվրոգոտում ծառայությունների ոլորտի աճը նպաստել է տնտեսական ակտիվության վերականգնմանը, սակայն տնտեսական աճի դանդաղման ռիսկերը դեռևս պահպանվում են՝ հաշվի առնելով Եվրոգոտու առանցքային երկրներում արդյունաբերության, հատկապես մշակող արդյունաբերության ոլորտներում հիմնարարների հետ կապված կառուցվածքային խնդիրները: Եվրոգոտում տնտեսական աճի դանդաղման հետ կապված ռիսկերը, ինչպես նաև Չինաստանում անշարժ գույքի շուկայի և ֆինանսական համակարգի կայունության վերաբերյալ մտահոգությունները շարունակում են մնալ համաշխարհային տնտեսության ավելի թույլ հեռանկարների վերաբերյալ հիմնական անորոշության աղբյուրները: 

 

ՌԴ տնտեսությունում տնտեսական աճը և ներքին պահանջարկը շարունակում են պահպանվել բարձր մակարդակներում՝ նպաստելով գնաճային բարձր միջավայրի ձևավորմանը: Այս համատեքստում 2024 թ. հուլիսին Ռուսաստանի ԿԲ-ն բարձրացրեց քաղաքականության տոկոսադրույքը 200 բազիսային կետով։ Միևնույն ժամանակ, ավելի խիստ և թիրախավորված արևմտյան պատժամիջոցները շարունակում են որոշակի ռիսկեր պարունակել ՌԴ տնտեսության միջնաժամկետ հեռանկարի տեսանկյունից:

 

Համաշխարհային ապրանքահումքային շուկաներում թույլ համաշխարհային պահանջարկի պայմաններում ցածր գնաճային միջավայրը պահպանվում է՝ չնայած առկա են ընդլայնման ուղղությամբ ռիսկեր: Մերձավոր Արևելքում աշխարհաքաղաքական լարվածության պահպանումը շարունակում է նավթի համաշխարհային գների հնարավոր աճի և տատանողականության ավելացման, ինչպես նաև համաշխարհային արժեշղթաների հնարավոր խաթարման ռիսկեր պարունակել: Միաժամանակ, պարենային ապրանքների համաշխարհային գները պահպանվում են նախորդ տարիների համեմատությամբ ցածր մակարդակներում:

 

Ներքին պահանջարկի պայմաններ

 

2024 թ. 2-րդ եռամսյակում Հայաստանում տնտեսական աճը պահպանվել է երկարաժամկետ կայուն աճի գնահատականից (5%-ի շրջանում) բարձր մակարդակում՝ կազմելով տ/տ 6.4%: Աճին շարունակել են մեծ նպաստում ունենալ շինարարության, առևտրի և ֆինանսական ծառայությունների ճյուղերը:

 

Միաժամանակ, նախորդ եռամսյակների տնտեսական աճը էականորեն վերանայվել է դանդաղման ուղղությամբ՝ հիմնականում պայմանավորված մշակող արդյունաբերության ճյուղում ավելացված արժեքի վերագնահատմամբ: Դեռևս ներուժային մակարդակից բարձր, ինչպես նաև որոշակիորեն կենտրոնացված տնտեսական աճը անորոշություններ է պարունակում տնտեսությունում համախառն առաջարկի և պահանջարկի հարաբերական դիրքի վերաբերյալ: 

 

2022 թ-ից դիտարկվող բարձր արտաքին պահանջարկը 2024 թ-ին աստիճանաբար թուլանում է, ինչն արտահայտվում է մեկ զբոսաշրջիկի հաշվով իրական ծախսերի նվազմամբ և զբոսաշրջային հոսքերի կայունացմամբ: Համաշխարհային պահանջարկի թուլացման ֆոնին ՏՏ ծառայությունների արտահանումը և թողարկումը  շարունակել են նվազել՝ բարձր արտադրողական օտարերկրյա աշխատուժի որոշակի արտահոսքի պայմաններում։ Մյուս կողմից՝ «ավանդական» ապրանքատեսակների արտահանումը, այդ թվում՝ կոնյակ, ծխախոտ, հանքային ջուր և այլն, պահպանվում է կայուն մակարդակում։ Միաժամանակ, ներքին պահանջարկի պայմանների վերաբերյալ անորոշությունը պահպանվում է: Մի կողմից՝ մանրածախ առևտրի, սպառողական վարկերի, ներքին զբոսաշրջության և ծառայությունների բարձր աճերը վկայում են ուժեղ ներքին պահանջարկի մասին: Այս համատեքստում սպառողական վարկերի տոկոսադրույքները պահպանվում են համեմատաբար բարձր մակարդակում՝ արտահայտելով վերջինիս նկատմամբ բարձր պահանջարկը: Մյուս կողմից՝ դեռևս որոշակիորեն կենտրոնացված տնտեսական աճը, դրամական փոխանցումների շարունակական նվազումը, աշխատաշուկայի պայմանների որոշակի թուլացումը և ընդհանուր թույլ գնաճային միջավայրը կարող են վկայել համեմատաբար թույլ պահանջարկի միջավայրի մասին: Անորոշություններ կան նաև ներքին պահանջարկի հեռանկարի տեսանկյունից. մի կողմից՝ կապված նախորդ տարիներին մասնավոր հատվածում եկամուտների համեմատությամբ պարտքի բեռի նվազման, կուտակված խնայողությունների օգտագործման ուղղությունների, մյուս կողմից՝ մասնավոր աշխատավարձերի աճի դանդաղման, աշխարհաքաղաքական և տարածաշրջանային գործոններով պայմանավորված անորոշության մեծացման հետ: Այս իրավիճակում խնայողությունների օգտագործման ուղղությունից և վարկավորման զարգացումներից կախված՝ համախառն առաջարկի և պահանջարկի վրա ազդեցությունը կարող է տարբեր լինել: Հարկաբյուջետային քաղաքականության կողմից պահանջարկի լրացուցիչ խթանման հնարավոր ռիսկերը ևս մնում են առարկայական: Դա հիմնականում պայմանավորված է հարկային եկամուտների ծրագրի թերակատարման և, դրան զուգահեռ, սոցիալական աջակցության ծրագրերի իրականացման համար անհրաժեշտ ընթացիկ ծախսերի հնարավոր ավելացման ռիսկերով:

 

Աշխատանքի շուկա և գնաճ

 

Վերջին ամիսների ընթացքում աշխատանքի շուկայի պայմանները շարունակել են թուլանալ: Ըստ տնային տնտեսությունների աշխատուժի վերաբերյալ 2024 թ. 1-ին եռամսյակում անցկացված հետազոտության արդյունքների` գործազրկության մակարդակն աճել է՝ կազմելով 15.5%: Հաշվի առնելով գործազրկության մակարդակի շուրջ առկա անորոշությունները՝ կարևոր է մշտադիտարկել վերջինից բխող հնարավոր սցենարային հետևանքները։ Մի կողմից՝ վերջինս կարող է մեկնաբանվել որպես տնտեսությունում պահանջարկի պայմանների թուլացման և ճշգրտման գործոն՝ հաշվի առնելով, որ գործազրկության մակարդակի մեծացումը տեղի է  ունեցել ոչ թե աշխատուժի առաջարկի էական ավելացման, այլ զբաղվածների նվազման հաշվին: Մյուս կողմից՝ պաշտոնապես գրանցված աշխատողների թիվը (ըստ ՊԵԿ տվյալների բազայի) շարունակել է աճել: Սա կարող է վկայել տնտեսությունում աշխատանքի շուկայի ավելի խիստ պայմանների առկայության մասին՝ տնային տնտեսությունների աշխատուժի հետազոտության արդյունքների համեմատությամբ: Այս համատեքստում, որպես այլընտրանքային մեկնաբանություն, գրանցված աշխատողների թվի աճը կարող է ենթադրել աշխատանքի շուկայի ստվերային հատվածի աստիճանական նվազում և ֆորմալ զբաղվածության աճ: 

 

Վերջին ամիսներին մասնավոր աշխատավարձերի աճի շարունակական դանդաղումը ևս տնտեսությունում աշխատանքի շուկայի պայմանների թուլացման կարևոր ազդակ է: Այսպես, 2024 թ. հուլիսին մասնավոր աշխատավարձերի աճը շարունակել է դանդաղել՝ կազմելով տ/տ 4.1%, ինչը վկայում է աշխատաշուկայից եկող ճնշումների էական թուլացման կամ չեզոքացման մասին: Միջնաժամկետում ու երկարաժամկետում աշխատաշուկայի պայմանների և շուկայից բխող գնաճային ճնշումների հետագա թուլացման աղբյուր կարող է լինել նաև աշխատուժի առաջարկի հնարավոր լրացուցիչ ավելացումը: Այստեղ հիմնական անորոշությունը կապված է ՀՀ աշխատաշուկային ԼՂ-ից բռնի տեղահանված բնակչության ինտեգրման արագության, ինչպես նաև դեպի ՌԴ ՀՀ աշխատանքային միգրանտների հոսքի նվազման և ներքին տնտեսությունում աշխատանքի շուկային մասնակցության հնարավորության հետ: Մյուս կողմից՝ վերջին ամիսներին նկատվում է ՀՀ աշխատաշուկայում ոչ ռեզիդենտ զբաղվածների թվի որոշակի նվազում: Նմանատիպ միտումների պահպանումը կամ արագացումը կարող է բացասական հետևանքներ ունենալ ինչպես տնտեսությունում աշխատուժի առաջարկի, այնպես էլ ներուժային ՀՆԱ-ի վրա:

 

2024 թ. երկրորդ եռամսյակում տնտեսությունում թույլ գնաճային միջավայրը պահպանվել է՝ պայմանավորված համաշխարհային տնտեսությունից փոխանցվող թույլ գնանկումային ազդեցու-թյուններով, ինչպես նաև համախառն պահանջարկի կայունացմամբ: Այս իրավիճակում 2023 թվականի ապրիլից 12-ամսյա գնաճը պահպանվել է թիրախից ցածր մակարդակում՝ 2024 թվականի օգոստոսին կազմելով 1.3%: Հարաբերականորեն կոշտ գներով բնութագրվող ոչ արտահանելի ապրանքների գնաճը, որը հիմնականում բնութագրում է ներքին պահանջարկով պայմանավորված գների վարքագիծը, պահպանվել է համեմատաբար կայուն մակարդակում՝ հուլիսին կազմելով տ/տ 2.4%: Զուգահեռաբար, արտաքին պահանջարկի հետ կապված ծառայությունների գնաճը շարունակել է նվազել՝ արտահայտելով պահանջարկի աճի դանդաղման միտումները: Այնուամենայնիվ, տնային տնտեսությունների գնաճային սպասումների հետ կապված բարձր անորոշությունները դեռևս պահպանվում են:

 

Դրամավարկային քաղաքականություն

 

ՀՀ ԿԲ վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի վերաբերյալ շուկայի մասնակիցների սպասումները, նախորդ հարցումների համեմատությամբ, որոշակիորեն ճշգրտվել են ներքևի ուղղությամբ և արտահայտում են առաջիկա 8 որոշումների ընթացքում վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի աստիճանական նվազման ուղեգիծը:

 

Եկամտաբերության կորի կարճ հատվածը քաղաքականության տոկոսադրույքի նախորդ որոշումներից հետո որոշակիորեն տեղաշարժվել է ներքև, իսկ երկարաժամկետ հատվածը մնացել է կայուն։ Միաժամանակ, ըստ ԿԲ գնահատման, եկամտաբերության կորի ընթացիկ ցուցանիշներում, բացի տոկոսադրույքի վերաբերյալ շուկայի սպասումներից, գնանշված են ռիսկի տարբեր գործոններ: 

Ի տարբերություն այլ զարգացող երկրներում արձանագրվող երկրի ռիսկի հավելավճարի էական նվազումներին՝ Հայաստանում երկրի ռիսկի հավելավճարը տարվա սկզբից պահպանվում է համեմատաբար կայուն, ցածր մակարդակում՝ վերջին շաբաթների ընթացքում դրսևորելով աճի միտումներ։ Վերջինս արտացոլում է ՀՀ-ին և տարածաշրջանին բնորոշ առանձնահատկությունները, այդ թվում՝ սահմանային լարվածության, տարածաշրջանային աշխարհաքաղաքական զարգացումների և այլ գործոնների վերաբերյալ անորոշությունները։ Այս համատեքստում երկրի ռիսկի հավելավճարի՝ վերևի ուղղությամբ հնարավոր վերագնահատումը ռիսկեր է պարունակում չեզոք տոկոսադրույքի դեպի վերև վերանայման տեսանկյունից, ինչը, այլ հավասար պայմաններում, առավել խթանող ԴՎՔ դիրքի պայմաններում պարունակում է առավելապես գնաճային ռիսկեր:

 

Միևնույն ժամանակ, ՀՀ մակրոտնտեսական կայունությունը և բարձր տնտեսական աճը որոշակի դրական նախադրյալներ են երկրի ռիսկայնության հնարավոր վերագնահատման և չեզոք տոկոսադրույքի նվազման տեսանկյունից: 

 

ՀՀ ԿԲ-ն, առկա անորոշություններից բխող հնարավոր ռիսկերը կառավարելու նպատակով, կառուցում և դիտարկում է տնտեսական իրավիճակի զարգացման տարբեր սցենարներ: Սույն զեկույցում ներկայացված տիպային Ա սցենարի (որը պահանջում է քաղաքականության տոկոսադրույքի՝ շուկայի սպասումների համեմատությամբ ավելի բարձր ուղեգիծ) հիմքում այն դատողություններն են, որ ՀՀ երկրի ռիսկի հավելավճարը որոշակիորեն զսպված է իր հիմնարար արժեքից, և հնարավոր են դեպի երկարաժամկետ կայուն մակարդակ արագ ճշգրտման ռիսկեր՝ պայմանավորված տարածաշրջանային լարվածության և աշխարհաքաղաքական զարգացումների հետ կապված անորոշությունների պահպանմամբ: Ռիսկի հավելավճարի արագորեն ճշգրտման պարագայում դեռևս խոցելի մակրոտնտեսական միջավայրում հնարավոր են ֆինանսական շուկաներում տատանողականության ավելացման և գնաճային սպասումների ապախարսխման դրսևորումներ: Այս պարագայում ՀՀ ԿԲ դրամավարկային քաղաքականության ուղին կարող է ունենալ շուկայի սպասումների համեմատությամբ ավելի խիստ դիրք՝ հաշվի առնելով ՀՀ ռիսկի հավելավճարի և չեզոք տոկոսադրույքի դեպի վերև ճշգրտումները:

 

Սույն զեկույցում ներկայացված տիպային Բ սցենարի (որը պահանջում է քաղաքականության տոկոսադրույքի՝ շուկայի սպասումների համեմատությամբ ավելի ցածր ուղեգիծ) հիմքում ընկած են ներքին տնտեսությունում բացասական պահանջարկի միջավայրի զարգացման հետ կապված հնարավոր ռիսկերը:

 

Մասնավորապես՝ վերջին ամիսների ընթացքում արձանագրվող գործազրկության մակարդակի աճը, մասնավոր աշխատավարձերի աճի դանդաղումը և թույլ գնաճային միջավայրի պահպանումը համախառն պահանջարկի թույլ պայմանների ձևավորման ու շարունակման ռիսկեր են պարունակում: Վերոնշյալ զարգացումները միջնաժամկետում կարող են պարունակել գնանկումային էական ազդեցությունների ձևավորման ու պահպանման հավելյալ ռիսկեր: Նման իրավիճակում ԿԲ-ն կնախընտրի շուկայի սպասումների համեմատությամբ քաղաքականության տոկոսադրույքի առավել կտրուկ նվազման ուղի՝ միջնաժամկետում պահանջարկը խթանելու և գնաճը թիրախին մոտեցնելու նպատակով:

 

Ընթացիկ ժամանակահատվածին բնորոշ հիմնարար ռիսկերի և անորոշությունների պայմաններում, հնարավոր ռիսկերի խելամիտ կառավարման նպատակով, ՀՀ ԿԲ-ն կառուցում և դիտարկում է բազմաթիվ սցենարներ: Քաղաքականությանը վերաբերող քննարկումների, ինչպես նաև սցենարների նկարագրված ռիսկերի հաղորդակցման նպատակով առավել մանրամասն դիտարկվել են տիպային երկու սցենարներ:

 

Տիպային այս սցենարները չեն ներկայացնում ամենահավանական ապագան, չեն կարևորում և որոշակի հավանականություն վերագրում հիմնական արդյունքներին, ինչպես նաև ամբողջությամբ չեն ամփոփում տնտեսությանը բնորոշ բոլոր ռիսկերն ու անորոշությունները:

ԱՎԵԼԱՑՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Ներմուծեք թվանշաններն     


Նորություններ
Հայաստանի ապահովագրական շուկայում ԱՊՊԱ գծով վնասաբերության գործակիցը շարունակում է աճելՀայաստանի ապահովագրական շուկայում ԱՊՊԱ գծով վնասաբերության գործակիցը շարունակում է աճել
Google-ի պատվիրակությունն առաջին անգամ աշխատանքային այցով ժամանել է ՀայաստանGoogle-ի պատվիրակությունն առաջին անգամ աշխատանքային այցով ժամանել է Հայաստան
Փաշինյանը պատրաստ է գազ գնել ԱլիևիցՓաշինյանը պատրաստ է գազ գնել Ալիևից
Փաշինյանը հայտարարել է նոր ԱԷԿ-ի վերաբերյալ ռազմավարական որոշման մասինՓաշինյանը հայտարարել է նոր ԱԷԿ-ի վերաբերյալ ռազմավարական որոշման մասին
Բիզնեսի թվայնացում՝ ի՞նչպես և ի՞նչ ակնկալելԲիզնեսի թվայնացում՝ ի՞նչպես և ի՞նչ ակնկալել
Փաշինյանի մոտ քննարկել են 2025թ. պետբյուջեի նախագծի մակրոտնտեսական և բյուջետային շրջանակներըՓաշինյանի մոտ քննարկել են 2025թ. պետբյուջեի նախագծի մակրոտնտեսական և բյուջետային շրջանակները
Հին Երևան․ IDBank-ի նոր մասնաճյուղը՝ բացառիկ ձևաչափովՀին Երևան․ IDBank-ի նոր մասնաճյուղը՝ բացառիկ ձևաչափով
Ձիթապտղի յուղով կարտոֆիլը Հայաստանում դելիկատես է դառնումՁիթապտղի յուղով կարտոֆիլը Հայաստանում դելիկատես է դառնում
"Ռոսատոմը" կուսումնասիրի Հայկական ԱԷԿ-ի ռադիոակտիվ թափոնների պահեստարանը. Աշխատանքներն իրականացվում են կայանի թիվ 2 էներգաբլոկի շահագործման ժամկետի երկարաձգման նախապատրաստման շրջանակում
Սևակ Միքայելյան. Էկոնոմիկայի նախարարության օրակարգում են ենթակառուցվածքային բարեփոխումներըՍևակ Միքայելյան. Էկոնոմիկայի նախարարության օրակարգում են ենթակառուցվածքային բարեփոխումները
ԱրարատԲանկ և SIA. շարունակական գործընկերություն հանուն սոցիալական ձեռներեցությանԱրարատԲանկ և SIA. շարունակական գործընկերություն հանուն սոցիալական ձեռներեցության
Արմսվիսբանկն երրորդ անգամ արժանացել է ԱԶԲ-ի կողմից առեվտրի ֆինանսավորման ոլորտում « Առաջատար գործընկեր բանկ Հայաստանում » մրցանակինԱրմսվիսբանկն երրորդ անգամ արժանացել է ԱԶԲ-ի կողմից առեվտրի ֆինանսավորման ոլորտում « Առաջատար գործընկեր բանկ Հայաստանում » մրցանակին
«ԴիջիԹեք» ցուցահանդեսի շրջանակում հայկական սթարթափները իրենց ներուժը կներկայացնեն Startup Alley-ում«ԴիջիԹեք» ցուցահանդեսի շրջանակում հայկական սթարթափները իրենց ներուժը կներկայացնեն Startup Alley-ում
Քաղաքացիները դեռ կարող են Հայաստան ներմուծել 876 էլեկտրամոբիլ՝ արտոնյալ հիմունքովՔաղաքացիները դեռ կարող են Հայաստան ներմուծել 876 էլեկտրամոբիլ՝ արտոնյալ հիմունքով
Ֆրանսիայի ԱԳ նախարարը ծանոթացել է Վեդիի ջրամբարի կառուցման ընթացքինՖրանսիայի ԱԳ նախարարը ծանոթացել է Վեդիի ջրամբարի կառուցման ընթացքին
Մոսկվայի Մոսկվայի "Դոմոդեդովո" օդանավակայանը FLYONE ARMENIA-ն ճանաչել է ճշտապահ փոխադրող
ՊԵԿ-ը բացահայտել է շինանյութի առևտրի ոլորտում իրացման շրջանառության թերհայտարարագրման դեպք. պետությանը պատճառվել է շուրջ 155 մլն դրամի վնասՊԵԿ-ը բացահայտել է շինանյութի առևտրի ոլորտում իրացման շրջանառության թերհայտարարագրման դեպք. պետությանը պատճառվել է շուրջ 155 մլն դրամի վնաս
ՄԱԿ ԶՀԿ գլխավոր քարտուղար. Մենք Հայաստանն ավելացնում ենք գինու տուրիզմի քարտեզի վրաՄԱԿ ԶՀԿ գլխավոր քարտուղար. Մենք Հայաստանն ավելացնում ենք գինու տուրիզմի քարտեզի վրա
 Արմսվիսբանկը դարձել Է Visa International-ի հիմնական անդամ Արմսվիսբանկը դարձել Է Visa International-ի հիմնական անդամ
Փորձագետ. Առաջիկա 2-3 տարում Հայաստանում անշարժ գույքի գները կբարձրանանՓորձագետ. Առաջիկա 2-3 տարում Հայաստանում անշարժ գույքի գները կբարձրանան
Նախկին վարչապետ. Հայաստանը չի կարող առանց ատոմային էներգետիկայիՆախկին վարչապետ. Հայաստանը չի կարող առանց ատոմային էներգետիկայի
Ֆինանսների նախարարությունն առաջարկում է 2025 թվականից էլ ավելի նեղացնել շրջանառության հարկի և միկրոձեռնարկատիրության համակարգի շահառուների շրջանակըՖինանսների նախարարությունն առաջարկում է 2025 թվականից էլ ավելի նեղացնել շրջանառության հարկի և միկրոձեռնարկատիրության համակարգի շահառուների շրջանակը
Հայաստանը ՄԱԿ ԶՀԿ հետ համագործակցությամբ մշակել է  ՀՀ զբոսաշրջային ներդրումային ուղեցույցՀայաստանը ՄԱԿ ԶՀԿ հետ համագործակցությամբ մշակել է  ՀՀ զբոսաշրջային ներդրումային ուղեցույց
էկոնոմիկայի նախարար. Հայաստանում դիտվում է խաղողի մթերման գների աճի միտումէկոնոմիկայի նախարար. Հայաստանում դիտվում է խաղողի մթերման գների աճի միտում
Գևորգ Պապոյան. Հայաստանում արտադրվող գինիների մեծ մասն ավելի քան համապատասխանում են եվրոպական չափանիշներինԳևորգ Պապոյան. Հայաստանում արտադրվող գինիների մեծ մասն ավելի քան համապատասխանում են եվրոպական չափանիշներին
ՄԱԿ գինու զբոսաշրջության համաշխարհային համաժողովը պաշտոնապես բացվել է. Հայաստանը ներկայացրել է գինեգործության ներուժն ու դրա բազմադարյա պատմությունըՄԱԿ գինու զբոսաշրջության համաշխարհային համաժողովը պաշտոնապես բացվել է. Հայաստանը ներկայացրել է գինեգործության ներուժն ու դրա բազմադարյա պատմությունը
Հայաստանը կհրաժարվի ռազմարդյունաբերական համալիրի ձեռնարկությունների համար շահույթի առավելագույն թույլատրելի սահմանաչափի կիրառումիցՀայաստանը կհրաժարվի ռազմարդյունաբերական համալիրի ձեռնարկությունների համար շահույթի առավելագույն թույլատրելի սահմանաչափի կիրառումից
«Յանդեքս դենգի»-ն արգելափակում է հաճախորդների հաշիվները՝ օտար պետությունների պահանջով«Յանդեքս դենգի»-ն արգելափակում է հաճախորդների հաշիվները՝ օտար պետությունների պահանջով
ՎԶՄԲ-ի վարկը թույլ կտա վերակառուցել Հայաստանի երեք էլեկտրաենթակայաններըՎԶՄԲ-ի վարկը թույլ կտա վերակառուցել Հայաստանի երեք էլեկտրաենթակայանները
Արդշինբանկ ՓԲԸ-ի և ML Mining ընկերության համագործակցության արդյունքում կխաղարկվի 400 բնակարան բացառիկ արժեքովԱրդշինբանկ ՓԲԸ-ի և ML Mining ընկերության համագործակցության արդյունքում կխաղարկվի 400 բնակարան բացառիկ արժեքով
Գևորգ Պապոյան. Դիվերսիֆիկացիան ընտրություն չէ, այլ կենսական անհրաժեշտություն էԳևորգ Պապոյան. Դիվերսիֆիկացիան ընտրություն չէ, այլ կենսական անհրաժեշտություն է
2025թվի հունվարի 1-ից Հայաստանում կբարձրացվի հարկերի վճարումն ուշացնելու համար տուգանքը2025թվի հունվարի 1-ից Հայաստանում կբարձրացվի հարկերի վճարումն ուշացնելու համար տուգանքը
Արմսվիսբանկը կնքել է հուշագիր Վաղարշապատի համայնքապետարանի հետ՝ նպատակ ունենալով աջակցել քաղաքի շրջակա միջավայրի բարելավմանըԱրմսվիսբանկը կնքել է հուշագիր Վաղարշապատի համայնքապետարանի հետ՝ նպատակ ունենալով աջակցել քաղաքի շրջակա միջավայրի բարելավմանը
Բաբկեն Թունյան. Խրախուսական նորմերը չեղարկելու և ավելի խիստ քրեական պատասխանատվություն սահմանելու վերաբերյալ ՊԵԿ-ի նախագիծն առաջարկված տեսքով չի ընդունվիԲաբկեն Թունյան. Խրախուսական նորմերը չեղարկելու և ավելի խիստ քրեական պատասխանատվություն սահմանելու վերաբերյալ ՊԵԿ-ի նախագիծն առաջարկված տեսքով չի ընդունվի
Հայաստանում կտուգանեն հարկային հաշվարկներում ոչ հավաստի տեղեկություններ ներառելու համարՀայաստանում կտուգանեն հարկային հաշվարկներում ոչ հավաստի տեղեկություններ ներառելու համար
Առանց թույլտվության ՀՀ տարածքից ԵԱՏՄ անդամ պետություն զգայուն ապրանքատեսակներ արտահանելու դեպքում կսահմանվի պատասխանատվությունԱռանց թույլտվության ՀՀ տարածքից ԵԱՏՄ անդամ պետություն զգայուն ապրանքատեսակներ արտահանելու դեպքում կսահմանվի պատասխանատվություն
Հայաստանն ու Հունգարիան ակտիվ քաղաքական երկխոսությանը զուգահեռ մտադիր են զարգացնել համագործակցությունը ոլորտային ուղղություններովՀայաստանն ու Հունգարիան ակտիվ քաղաքական երկխոսությանը զուգահեռ մտադիր են զարգացնել համագործակցությունը ոլորտային ուղղություններով
ԱՄՆ կառավարությունը կրկնապատկում է Հայաստանին տրամադրվող ֆինանսավորման շեմըԱՄՆ կառավարությունը կրկնապատկում է Հայաստանին տրամադրվող ֆինանսավորման շեմը
ՀՀ ԿԲ. Գործազրկության աճը և թույլ գնաճային միջավայրի պահպանումը տնտեսությունում ձևավորում են  թույլ միագումար պահանջարկՀՀ ԿԲ. Գործազրկության աճը և թույլ գնաճային միջավայրի պահպանումը տնտեսությունում ձևավորում են  թույլ միագումար պահանջարկ
Հայաստանը կվավերացնի ԵԱՏՄ-ից արտահանվող ապրանքների ծագումը որոշելու և գյուղատնտեսական արտադրանքի պահեստային վկայագրերի մասին համաձայնագրերըՀայաստանը կվավերացնի ԵԱՏՄ-ից արտահանվող ապրանքների ծագումը որոշելու և գյուղատնտեսական արտադրանքի պահեստային վկայագրերի մասին համաձայնագրերը
Հայաստանում սահմանվել են անապահովության նպաստի վճարումը մերժելու նոր հիմքերՀայաստանում սահմանվել են անապահովության նպաստի վճարումը մերժելու նոր հիմքեր
Հայաստանը կվավերացնի ծառայությունների ազատ առևտրի, հիմնադրման, գործունեության և ներդրումների իրականացման մասին ԱՊՀ համաձայնագիրըՀայաստանը կվավերացնի ծառայությունների ազատ առևտրի, հիմնադրման, գործունեության և ներդրումների իրականացման մասին ԱՊՀ համաձայնագիրը
Հայաստանը կդառնա Միջազգային արևային դաշինքի մասՀայաստանը կդառնա Միջազգային արևային դաշինքի մաս
Հայաստանի Կենտրոնական բանկը շարունակում է իջեցնել վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը՝ այս անգամ 7,75%-ից մինչեւ 7,5%Հայաստանի Կենտրոնական բանկը շարունակում է իջեցնել վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը՝ այս անգամ 7,75%-ից մինչեւ 7,5%
Իդրամը՝ ենթակառուցվածք ֆինանսական կազմակերպությունների համար․ Իդրամը բոլորի համար էԻդրամը՝ ենթակառուցվածք ֆինանսական կազմակերպությունների համար․ Իդրամը բոլորի համար է
Տեղեկատվական ոլորտի աշխատողները, հանքարդյունաբերողներն ու ֆինանսիստները 5 անգամ ավելի շատ են ստանում՝ քան ուսուցիչներն ու բժիշկներըՏեղեկատվական ոլորտի աշխատողները, հանքարդյունաբերողներն ու ֆինանսիստները 5 անգամ ավելի շատ են ստանում՝ քան ուսուցիչներն ու բժիշկները
«Չեմ հավատում», հայտարարել է փոխնախարարը տեղական փոխադրողներին, որոնք դժգոհում են թուրքական եւ վրացական փոխադրողների հետ անհավասար մրցակցային պայմաններից«Չեմ հավատում», հայտարարել է փոխնախարարը տեղական փոխադրողներին, որոնք դժգոհում են թուրքական եւ վրացական փոխադրողների հետ անհավասար մրցակցային պայմաններից
ԱԺ պատգամավորն առաջարկում է արմատախիլ անել պետական գույքի ապօրինի սեփականաշնորհման, ապա նաեւ վաճառքի պրակտիկանԱԺ պատգամավորն առաջարկում է արմատախիլ անել պետական գույքի ապօրինի սեփականաշնորհման, ապա նաեւ վաճառքի պրակտիկան
Հայաստանի արտաքին առևտրաշրջանառությունն աճել է 95% - ով՝ Ռուսաստան - Հայաստան-ԱՄԷ Հայաստանի արտաքին առևտրաշրջանառությունն աճել է 95% - ով՝ Ռուսաստան - Հայաստան-ԱՄԷ "թանկարժեք երթուղու" հաշվին
Հայաստանը ԱՊՀ երկրների հետ ծառայությունների ազատ առևտրի և ներդրումների իրականացման մասին համաձայնագրի վավերացման վերջնագծում էՀայաստանը ԱՊՀ երկրների հետ ծառայությունների ազատ առևտրի և ներդրումների իրականացման մասին համաձայնագրի վավերացման վերջնագծում է
2023 թվականին մասնավորեցվել են երկու պետական ընկերությունների բաժնետոմսերը, պետական և համայնքային բյուջե է մուտքագրվել 3,7 մլրդ դրամ. Պետական գույքի կոմիտեի պետ2023 թվականին մասնավորեցվել են երկու պետական ընկերությունների բաժնետոմսերը, պետական և համայնքային բյուջե է մուտքագրվել 3,7 մլրդ դրամ. Պետական գույքի կոմիտեի պետ
Հայաստանի արտաքին առևտրում թանկարժեք մետաղների և քարերի մասնաբաժինը մեկ տարում 14% - ից ավելացել է մինչեւ 61%Հայաստանի արտաքին առևտրում թանկարժեք մետաղների և քարերի մասնաբաժինը մեկ տարում 14% - ից ավելացել է մինչեւ 61%
Nokia-ն և Team Telecom Armenia-ն 25G PON տեխնոլոգիայով ծառայությունները հասանելի են դարձնում ամբողջ ՀայաստանումNokia-ն և Team Telecom Armenia-ն 25G PON տեխնոլոգիայով ծառայությունները հասանելի են դարձնում ամբողջ Հայաստանում
Մինչև 2024 թվականի վերջը արտոնյալ սակագնով ՀՀ կարող է ներկրվել 1115 էլեկտրամոբիլՄինչև 2024 թվականի վերջը արտոնյալ սակագնով ՀՀ կարող է ներկրվել 1115 էլեկտրամոբիլ
Հայաստանը մտադիր է կիրառել լատվիական փորձը՝ փակ ցիկլի տնտեսության զարգացման գործումՀայաստանը մտադիր է կիրառել լատվիական փորձը՝ փակ ցիկլի տնտեսության զարգացման գործում
Փոխնախարար. թվային համագործակցությունն ուղղակի ընտրություն չէ, այն օրվա հրամայական էՓոխնախարար. թվային համագործակցությունն ուղղակի ընտրություն չէ, այն օրվա հրամայական է
Հայաստանն ու Լատվիան մտադիր են ամրապնդել և ընդլայնել գործարար կապերըՀայաստանն ու Լատվիան մտադիր են ամրապնդել և ընդլայնել գործարար կապերը
Խաղա Junius, մասնակցիր Koreez-ի մրցույթին և շահիր iPhone 15Խաղա Junius, մասնակցիր Koreez-ի մրցույթին և շահիր iPhone 15
Այսօր բարեգործության միջազգային օրն է․ Idram&IDBankԱյսօր բարեգործության միջազգային օրն է․ Idram&IDBank
Մի դրամի ուժը՝ «Մունք» տեխնոդպրոցինՄի դրամի ուժը՝ «Մունք» տեխնոդպրոցին
Կարդալ ավելին
Արտ. փոխարժեքները
18.09.2024
RUB4.21-0.03
USD387.09-0.52
EUR430.83-0.70
GBP511.38-0.69
CAD284.90-0.23
JPY27.33-0.22
CNY54.650.04
CHF459.070.25