Երեթշաբթի, 10 Սեպտեմբերի 2024 18:48
Կարինա Մելիքյան

ՀՀ ԿԲ. Գործազրկության աճը և թույլ գնաճային միջավայրի պահպանումը տնտեսությունում ձևավորում են  թույլ միագումար պահանջարկ

ՀՀ ԿԲ. Գործազրկության աճը և թույլ գնաճային միջավայրի պահպանումը տնտեսությունում ձևավորում են  թույլ միագումար պահանջարկ

Արմինֆո. ՀՀ Կենտրոնական բանկի խորհուրդը գտնում է, որ վերաֆինանսավորման ավելի ցածր տոկոսադրույքն անհրաժեշտ է միջնաժամկետ հեռանկարում գնաճի 4% նպատակային շեմին հասնելու և գների կայունությունն ապահովելու համար: Այս համատեքստում ԿԲ-ն սեպտեմբերի 10 - ին հերթական անգամ նվազեցրել է առանցքային տոկոսադրույքը 0,25 տոկոսային կետով ՝ 7,75% - ից մինչև 7,5%: Այդ որոշման հիմնավորումն այսօր ասուլիսում ներկայացրել է ՀՀ ԿԲ նախագահ Մարտին Գալստյանը:

 

Գալստյանը նշել է. "Մենք կարողացանք ժամանակից շուտ հաղթահարել բարձր գնաճը, ինչը հնարավորություն տվեց ավելի շուտ սկսել դրամավարկային պայմանների մեղմացումը ։ Մեր հարցումները ցույց են տվել, որ նվազել են բարձր գնաճի սպասումները, և բարձրացել են ցածր գնաճի սպասումները, բայց, միաժամանակ, բարձր է պահպանվում անորոշության բաղադրիչը: Ինչ վերաբերում է ՀՆԱ-ի աճին, ապա ԿԲ-ի գնահատմամբ ՝ պոտենցիալի հետ խզումը նեղանում է, քանի դեռ գտնվում է դրական մակարդակում" ։ Նա ուշադրություն է հրավիրել, որ 2024 թվականի 3-րդ եռամսյակում տարեկան գնաճը շարունակել է մնալ նպատակային շեմից ցածր ՝ օգոստոսին կազմելով 1,3 տոկոս ։ Հիմնական տարեկան գնաճը նույնպես մնացել է ցածր մակարդակի վրա ՝ հուլիսին կազմելով 0,3 տոկոս։

 

Միևնույն ժամանակ, նա նշել է, որ 2024թ.երրորդ եռամսյակում պահպանվում են տնտեսական աճի դանդաղման ռիսկերը աշխարհում և Հայաստանի հիմնական գործընկեր երկրներում ։ «Համաշխարհային գնաճը շարունակում է դանդաղել, սակայն գործընկեր երկրներում կոշտ գներով բնութագրվող ապրանքների և ծառայությունների գները դեռևս մնում են հարաբերականորեն բարձր: Տարեսկզբից Մերձավոր Արևելքում ստեղծված աշխարհաքաղաքական խնդիրները, ինչպես նաև միջազգային առևտրային հարաբերություններում աճող լարվածությունը որոշակի ռիսկեր են առաջացրել առաջարկի արժեշղթաների հնարավոր խաթարման և միջազգային ապրանքահումքային շուկայում գների տատանողականության ավելացման տեսանկյունից: Միաժամանակ գործընկեր երկրներում աշխատաշուկայի պայմանների որոշակի թուլացումը վկայում է պահանջարկի միջավայրի կայունացման միտումների մասին: Այս համատեքստում հավանական է, որ գործընկեր երկրների կենտրոնական բանկերն առաջիկայում կդիտարկեն դրամավարկային պայմանների աստիճանական թուլացում՝ դեռևս պահպանելով զսպող դիրքը», - պարզաբանել է Գաաալստյանը, հավելելով, որ արդյունքում՝ արտաքին հատվածից թույլ գնանկումային ազդեցությունները ՀՀ տնտեսության վրա կպահպանվեն:

 

2024 թ-ի երրորդ եռամսյակում Հայաստանում պահպանվել է բարձր տնտեսական ակտիվություն, որին մեծապես նպաստել է շինարարության և առևտրի ճյուղերի զգալի աճը: Վերջինս շարունակում է կրել որոշ կարճաժամկետ գործոնների ազդեցությունը՝ պարունակելով էական անորոշություններ տնտեսական աճի կայունության, երկարաժամկետ հեռանկարի, ինչպես նաև ներքին պահանջարկի և սպառման հետագա միտումների վերաբերյալ: Ծառայությունների նկատմամբ արտաքին պահանջարկը 2023 թ-ի համեմատությամբ դանդաղում է, իսկ հարկաբյուջետային քաղաքականության կողմից պահանջարկի լրացուցիչ խթանման ռիսկերը շարունակում են մնալ առարկայական։ Միաժամանակ, աշխատաշուկայի պայմանները որոշակիորեն մեղմվում են՝ արտահայտվելով աշխատավարձերի և կոշտ գներով բնութագրվող ծառայությունների գնաճի որոշակի կայունացմամբ:

 

 

Բարձր անորոշության պայմաններում, հաշվի առնելով գների կայունության նպատակին հասնելու իր հանձնառությունը,ԿԲ  խորհուրդն իր քննարկումների ընթացքում դիտարկում է բազմաթիվ սցենարներ: Մի կողմից, Խորհուրդը քննարկել է սցենարներ, որոնց հիմքում ընկած զարգացումները, այդ թվում՝ երկրի ռիսկի հավելավճարի և չեզոք տոկոսադրույքի հետ կապված անորոշությունները պահանջում են քաղաքականության՝ շուկայական սպասումների համեմատությամբ ավելի կոշտ արձագանք՝ գների կայունության նպատակի ապահովման նպատակով։ Մյուս կողմից, Խորհուրդը քննարկել է սցենարներ, որտեղ հնարավոր տնտեսական զարգացումները, այդ թվում՝ աշխատաշուկայի պայմանների հնարավոր թուլացմամբ ուղեկցվող թույլ պահանջարկի միջավայրի ձևավորման ռիսկերը կարող են հանգեցնել գնաճի՝ ցածր մակարդակում երկար պահպանմանը: Վերջինս ենթադրում է քաղաքականության տոկոսադրույքի՝ շուկայի սպասումների համեմատությամբ ավելի արագ և մեծ չափով նվազման ուղի՝ միջնաժամկետ հորիզոնում գնաճը նպատակային ցուցանիշի շուրջ կայունացնելու համար:

 

Արդյունքում՝ հավասարակշռելով վերը նշված երկու ուղղությամբ ռիսկերը՝ ՀՀ ԿԲ խորհուրդը որոշել է շարունակել տոկոսադրույքների՝ դանդաղ տեմպերով աստիճանական նվազեցումը։ Խորհուրդը կշարունակի մշտադիտարկել տնտեսության զարգացման սցենարները և պատրաստ է ձեռնարկելու համարժեք գործողություններ՝ միջնաժամկետ հորիզոնում գնաճի 4% մակարդակի և գների կայունության նպատակի ապահովման համար:

 

Տնտեսական իրավիճակի ամփոփագիր 

 

Համաշխարհային տնտեսություն

 

2024 թ. 3-րդ եռամսյակում, չնայած գործընկեր երկրներում արձանագրված ոչ միանման տնտեսական զարգացումներին, համաշխարհային տնտեսությունում, ընդհանուր առմամբ, պահպանվել են ակտիվության դանդաղման ռիսկերը: ԱՄՆ-ում տնտեսության հիմնարարների շուրջ անորոշությունը պահպանվում է: Այսպես՝ մի կողմից, չնայած վերջին եռամսյակների ընթացքում ԱՄՆ-ում քաղաքականության տոկոսադրույքի բարձր մակարդակներում պահպանմանը, հիմնականում ներքին պահանջարկի գործոններով պայմանավորված տնտեսական աճը մնում է բարձր:

 

Զուգահեռաբար, թեև գնաճը դանդաղում է, հիմնարար գնաճը բնութագրող ցուցանիշները, այդ թվում՝ կոշտ գներով բնութագրվող ապրանքների գնաճը և աշխատավարձերի աճը դեռևս պահպանվում են թիրախային մակարդակներից բարձր: Վերջինս որոշակի մարտահրավեր է դրամավարկային մարմինների համար՝ գնաճը վերջնականապես թիրախին մոտեցնելու և գների կայունության ապահովման հանձնառության տեսանկյունից: Մյուս կողմից՝ ԱՄՆ-ում պահպանվող ֆինանսական խիստ պայմանները և ավելցուկային խնայողությունների նվազումը սպառման կտրուկ դանդաղման ռիսկեր են պարունակում: Ավելին, առավելագույն զբաղվածության ապահովման հանձնառության համատեքստում, աշխատաշուկայի պայմանների թուլացումը կարող է ենթադրել ԱՄՆ-ի ԴՊՀ ավելի մեծ պատրաստակամություն քաղաքականության դիրքի թուլացման տեսանկյունից: Այս պարագայում, հաշվի առնելով տնտեսության ֆինանսական հատվածի խոցելիության և մյուս կողմից՝ դեռևս բարձր սպառման և պահանջարկի պայմանների պահպանման ռիսկերը՝ առաջիկայում  հիմնական անորոշությունը վերաբերում է քաղաքականության դիրքի թուլացման չափերին և ոչ թե ուղղությանը: Միևնույն ժամանակ, ԱՄՆ-ում պահպանվում են միջնաժամկետ չեզոք տոկոսադրույքի հետ կապված անորոշությունները, ինչն իր ազդեցությունը կարող է ունենալ ինչպես ԱՄՆ-ի ԴՊՀ քաղաքականության ապագա ուղեգծի, այնպես էլ երկարաժամկետ տոկոսադրույքների ու զարգացող երկրներում կապիտալի հոսքերի վրա: 

 

Եվրոպական կենտրոնական բանկը  2024 թ. հունիսին որոշեց նվազեցնել քաղաքականության տոկոսադրույքը 25 բազիսային կետով, իսկ հուլիսին՝ թողնել անփոփոխ: Այնուամենայնիվ, Եվրոգոտում գնաճային միջավայրի լիարժեք թուլացման հստակ նշանները բացակայում են։ Եվրոգոտում ծառայությունների ոլորտի աճը նպաստել է տնտեսական ակտիվության վերականգնմանը, սակայն տնտեսական աճի դանդաղման ռիսկերը դեռևս պահպանվում են՝ հաշվի առնելով Եվրոգոտու առանցքային երկրներում արդյունաբերության, հատկապես մշակող արդյունաբերության ոլորտներում հիմնարարների հետ կապված կառուցվածքային խնդիրները: Եվրոգոտում տնտեսական աճի դանդաղման հետ կապված ռիսկերը, ինչպես նաև Չինաստանում անշարժ գույքի շուկայի և ֆինանսական համակարգի կայունության վերաբերյալ մտահոգությունները շարունակում են մնալ համաշխարհային տնտեսության ավելի թույլ հեռանկարների վերաբերյալ հիմնական անորոշության աղբյուրները: 

 

ՌԴ տնտեսությունում տնտեսական աճը և ներքին պահանջարկը շարունակում են պահպանվել բարձր մակարդակներում՝ նպաստելով գնաճային բարձր միջավայրի ձևավորմանը: Այս համատեքստում 2024 թ. հուլիսին Ռուսաստանի ԿԲ-ն բարձրացրեց քաղաքականության տոկոսադրույքը 200 բազիսային կետով։ Միևնույն ժամանակ, ավելի խիստ և թիրախավորված արևմտյան պատժամիջոցները շարունակում են որոշակի ռիսկեր պարունակել ՌԴ տնտեսության միջնաժամկետ հեռանկարի տեսանկյունից:

 

Համաշխարհային ապրանքահումքային շուկաներում թույլ համաշխարհային պահանջարկի պայմաններում ցածր գնաճային միջավայրը պահպանվում է՝ չնայած առկա են ընդլայնման ուղղությամբ ռիսկեր: Մերձավոր Արևելքում աշխարհաքաղաքական լարվածության պահպանումը շարունակում է նավթի համաշխարհային գների հնարավոր աճի և տատանողականության ավելացման, ինչպես նաև համաշխարհային արժեշղթաների հնարավոր խաթարման ռիսկեր պարունակել: Միաժամանակ, պարենային ապրանքների համաշխարհային գները պահպանվում են նախորդ տարիների համեմատությամբ ցածր մակարդակներում:

 

Ներքին պահանջարկի պայմաններ

 

2024 թ. 2-րդ եռամսյակում Հայաստանում տնտեսական աճը պահպանվել է երկարաժամկետ կայուն աճի գնահատականից (5%-ի շրջանում) բարձր մակարդակում՝ կազմելով տ/տ 6.4%: Աճին շարունակել են մեծ նպաստում ունենալ շինարարության, առևտրի և ֆինանսական ծառայությունների ճյուղերը:

 

Միաժամանակ, նախորդ եռամսյակների տնտեսական աճը էականորեն վերանայվել է դանդաղման ուղղությամբ՝ հիմնականում պայմանավորված մշակող արդյունաբերության ճյուղում ավելացված արժեքի վերագնահատմամբ: Դեռևս ներուժային մակարդակից բարձր, ինչպես նաև որոշակիորեն կենտրոնացված տնտեսական աճը անորոշություններ է պարունակում տնտեսությունում համախառն առաջարկի և պահանջարկի հարաբերական դիրքի վերաբերյալ: 

 

2022 թ-ից դիտարկվող բարձր արտաքին պահանջարկը 2024 թ-ին աստիճանաբար թուլանում է, ինչն արտահայտվում է մեկ զբոսաշրջիկի հաշվով իրական ծախսերի նվազմամբ և զբոսաշրջային հոսքերի կայունացմամբ: Համաշխարհային պահանջարկի թուլացման ֆոնին ՏՏ ծառայությունների արտահանումը և թողարկումը  շարունակել են նվազել՝ բարձր արտադրողական օտարերկրյա աշխատուժի որոշակի արտահոսքի պայմաններում։ Մյուս կողմից՝ «ավանդական» ապրանքատեսակների արտահանումը, այդ թվում՝ կոնյակ, ծխախոտ, հանքային ջուր և այլն, պահպանվում է կայուն մակարդակում։ Միաժամանակ, ներքին պահանջարկի պայմանների վերաբերյալ անորոշությունը պահպանվում է: Մի կողմից՝ մանրածախ առևտրի, սպառողական վարկերի, ներքին զբոսաշրջության և ծառայությունների բարձր աճերը վկայում են ուժեղ ներքին պահանջարկի մասին: Այս համատեքստում սպառողական վարկերի տոկոսադրույքները պահպանվում են համեմատաբար բարձր մակարդակում՝ արտահայտելով վերջինիս նկատմամբ բարձր պահանջարկը: Մյուս կողմից՝ դեռևս որոշակիորեն կենտրոնացված տնտեսական աճը, դրամական փոխանցումների շարունակական նվազումը, աշխատաշուկայի պայմանների որոշակի թուլացումը և ընդհանուր թույլ գնաճային միջավայրը կարող են վկայել համեմատաբար թույլ պահանջարկի միջավայրի մասին: Անորոշություններ կան նաև ներքին պահանջարկի հեռանկարի տեսանկյունից. մի կողմից՝ կապված նախորդ տարիներին մասնավոր հատվածում եկամուտների համեմատությամբ պարտքի բեռի նվազման, կուտակված խնայողությունների օգտագործման ուղղությունների, մյուս կողմից՝ մասնավոր աշխատավարձերի աճի դանդաղման, աշխարհաքաղաքական և տարածաշրջանային գործոններով պայմանավորված անորոշության մեծացման հետ: Այս իրավիճակում խնայողությունների օգտագործման ուղղությունից և վարկավորման զարգացումներից կախված՝ համախառն առաջարկի և պահանջարկի վրա ազդեցությունը կարող է տարբեր լինել: Հարկաբյուջետային քաղաքականության կողմից պահանջարկի լրացուցիչ խթանման հնարավոր ռիսկերը ևս մնում են առարկայական: Դա հիմնականում պայմանավորված է հարկային եկամուտների ծրագրի թերակատարման և, դրան զուգահեռ, սոցիալական աջակցության ծրագրերի իրականացման համար անհրաժեշտ ընթացիկ ծախսերի հնարավոր ավելացման ռիսկերով:

 

Աշխատանքի շուկա և գնաճ

 

Վերջին ամիսների ընթացքում աշխատանքի շուկայի պայմանները շարունակել են թուլանալ: Ըստ տնային տնտեսությունների աշխատուժի վերաբերյալ 2024 թ. 1-ին եռամսյակում անցկացված հետազոտության արդյունքների` գործազրկության մակարդակն աճել է՝ կազմելով 15.5%: Հաշվի առնելով գործազրկության մակարդակի շուրջ առկա անորոշությունները՝ կարևոր է մշտադիտարկել վերջինից բխող հնարավոր սցենարային հետևանքները։ Մի կողմից՝ վերջինս կարող է մեկնաբանվել որպես տնտեսությունում պահանջարկի պայմանների թուլացման և ճշգրտման գործոն՝ հաշվի առնելով, որ գործազրկության մակարդակի մեծացումը տեղի է  ունեցել ոչ թե աշխատուժի առաջարկի էական ավելացման, այլ զբաղվածների նվազման հաշվին: Մյուս կողմից՝ պաշտոնապես գրանցված աշխատողների թիվը (ըստ ՊԵԿ տվյալների բազայի) շարունակել է աճել: Սա կարող է վկայել տնտեսությունում աշխատանքի շուկայի ավելի խիստ պայմանների առկայության մասին՝ տնային տնտեսությունների աշխատուժի հետազոտության արդյունքների համեմատությամբ: Այս համատեքստում, որպես այլընտրանքային մեկնաբանություն, գրանցված աշխատողների թվի աճը կարող է ենթադրել աշխատանքի շուկայի ստվերային հատվածի աստիճանական նվազում և ֆորմալ զբաղվածության աճ: 

 

Վերջին ամիսներին մասնավոր աշխատավարձերի աճի շարունակական դանդաղումը ևս տնտեսությունում աշխատանքի շուկայի պայմանների թուլացման կարևոր ազդակ է: Այսպես, 2024 թ. հուլիսին մասնավոր աշխատավարձերի աճը շարունակել է դանդաղել՝ կազմելով տ/տ 4.1%, ինչը վկայում է աշխատաշուկայից եկող ճնշումների էական թուլացման կամ չեզոքացման մասին: Միջնաժամկետում ու երկարաժամկետում աշխատաշուկայի պայմանների և շուկայից բխող գնաճային ճնշումների հետագա թուլացման աղբյուր կարող է լինել նաև աշխատուժի առաջարկի հնարավոր լրացուցիչ ավելացումը: Այստեղ հիմնական անորոշությունը կապված է ՀՀ աշխատաշուկային ԼՂ-ից բռնի տեղահանված բնակչության ինտեգրման արագության, ինչպես նաև դեպի ՌԴ ՀՀ աշխատանքային միգրանտների հոսքի նվազման և ներքին տնտեսությունում աշխատանքի շուկային մասնակցության հնարավորության հետ: Մյուս կողմից՝ վերջին ամիսներին նկատվում է ՀՀ աշխատաշուկայում ոչ ռեզիդենտ զբաղվածների թվի որոշակի նվազում: Նմանատիպ միտումների պահպանումը կամ արագացումը կարող է բացասական հետևանքներ ունենալ ինչպես տնտեսությունում աշխատուժի առաջարկի, այնպես էլ ներուժային ՀՆԱ-ի վրա:

 

2024 թ. երկրորդ եռամսյակում տնտեսությունում թույլ գնաճային միջավայրը պահպանվել է՝ պայմանավորված համաշխարհային տնտեսությունից փոխանցվող թույլ գնանկումային ազդեցու-թյուններով, ինչպես նաև համախառն պահանջարկի կայունացմամբ: Այս իրավիճակում 2023 թվականի ապրիլից 12-ամսյա գնաճը պահպանվել է թիրախից ցածր մակարդակում՝ 2024 թվականի օգոստոսին կազմելով 1.3%: Հարաբերականորեն կոշտ գներով բնութագրվող ոչ արտահանելի ապրանքների գնաճը, որը հիմնականում բնութագրում է ներքին պահանջարկով պայմանավորված գների վարքագիծը, պահպանվել է համեմատաբար կայուն մակարդակում՝ հուլիսին կազմելով տ/տ 2.4%: Զուգահեռաբար, արտաքին պահանջարկի հետ կապված ծառայությունների գնաճը շարունակել է նվազել՝ արտահայտելով պահանջարկի աճի դանդաղման միտումները: Այնուամենայնիվ, տնային տնտեսությունների գնաճային սպասումների հետ կապված բարձր անորոշությունները դեռևս պահպանվում են:

 

Դրամավարկային քաղաքականություն

 

ՀՀ ԿԲ վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի վերաբերյալ շուկայի մասնակիցների սպասումները, նախորդ հարցումների համեմատությամբ, որոշակիորեն ճշգրտվել են ներքևի ուղղությամբ և արտահայտում են առաջիկա 8 որոշումների ընթացքում վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի աստիճանական նվազման ուղեգիծը:

 

Եկամտաբերության կորի կարճ հատվածը քաղաքականության տոկոսադրույքի նախորդ որոշումներից հետո որոշակիորեն տեղաշարժվել է ներքև, իսկ երկարաժամկետ հատվածը մնացել է կայուն։ Միաժամանակ, ըստ ԿԲ գնահատման, եկամտաբերության կորի ընթացիկ ցուցանիշներում, բացի տոկոսադրույքի վերաբերյալ շուկայի սպասումներից, գնանշված են ռիսկի տարբեր գործոններ: 

Ի տարբերություն այլ զարգացող երկրներում արձանագրվող երկրի ռիսկի հավելավճարի էական նվազումներին՝ Հայաստանում երկրի ռիսկի հավելավճարը տարվա սկզբից պահպանվում է համեմատաբար կայուն, ցածր մակարդակում՝ վերջին շաբաթների ընթացքում դրսևորելով աճի միտումներ։ Վերջինս արտացոլում է ՀՀ-ին և տարածաշրջանին բնորոշ առանձնահատկությունները, այդ թվում՝ սահմանային լարվածության, տարածաշրջանային աշխարհաքաղաքական զարգացումների և այլ գործոնների վերաբերյալ անորոշությունները։ Այս համատեքստում երկրի ռիսկի հավելավճարի՝ վերևի ուղղությամբ հնարավոր վերագնահատումը ռիսկեր է պարունակում չեզոք տոկոսադրույքի դեպի վերև վերանայման տեսանկյունից, ինչը, այլ հավասար պայմաններում, առավել խթանող ԴՎՔ դիրքի պայմաններում պարունակում է առավելապես գնաճային ռիսկեր:

 

Միևնույն ժամանակ, ՀՀ մակրոտնտեսական կայունությունը և բարձր տնտեսական աճը որոշակի դրական նախադրյալներ են երկրի ռիսկայնության հնարավոր վերագնահատման և չեզոք տոկոսադրույքի նվազման տեսանկյունից: 

 

ՀՀ ԿԲ-ն, առկա անորոշություններից բխող հնարավոր ռիսկերը կառավարելու նպատակով, կառուցում և դիտարկում է տնտեսական իրավիճակի զարգացման տարբեր սցենարներ: Սույն զեկույցում ներկայացված տիպային Ա սցենարի (որը պահանջում է քաղաքականության տոկոսադրույքի՝ շուկայի սպասումների համեմատությամբ ավելի բարձր ուղեգիծ) հիմքում այն դատողություններն են, որ ՀՀ երկրի ռիսկի հավելավճարը որոշակիորեն զսպված է իր հիմնարար արժեքից, և հնարավոր են դեպի երկարաժամկետ կայուն մակարդակ արագ ճշգրտման ռիսկեր՝ պայմանավորված տարածաշրջանային լարվածության և աշխարհաքաղաքական զարգացումների հետ կապված անորոշությունների պահպանմամբ: Ռիսկի հավելավճարի արագորեն ճշգրտման պարագայում դեռևս խոցելի մակրոտնտեսական միջավայրում հնարավոր են ֆինանսական շուկաներում տատանողականության ավելացման և գնաճային սպասումների ապախարսխման դրսևորումներ: Այս պարագայում ՀՀ ԿԲ դրամավարկային քաղաքականության ուղին կարող է ունենալ շուկայի սպասումների համեմատությամբ ավելի խիստ դիրք՝ հաշվի առնելով ՀՀ ռիսկի հավելավճարի և չեզոք տոկոսադրույքի դեպի վերև ճշգրտումները:

 

Սույն զեկույցում ներկայացված տիպային Բ սցենարի (որը պահանջում է քաղաքականության տոկոսադրույքի՝ շուկայի սպասումների համեմատությամբ ավելի ցածր ուղեգիծ) հիմքում ընկած են ներքին տնտեսությունում բացասական պահանջարկի միջավայրի զարգացման հետ կապված հնարավոր ռիսկերը:

 

Մասնավորապես՝ վերջին ամիսների ընթացքում արձանագրվող գործազրկության մակարդակի աճը, մասնավոր աշխատավարձերի աճի դանդաղումը և թույլ գնաճային միջավայրի պահպանումը համախառն պահանջարկի թույլ պայմանների ձևավորման ու շարունակման ռիսկեր են պարունակում: Վերոնշյալ զարգացումները միջնաժամկետում կարող են պարունակել գնանկումային էական ազդեցությունների ձևավորման ու պահպանման հավելյալ ռիսկեր: Նման իրավիճակում ԿԲ-ն կնախընտրի շուկայի սպասումների համեմատությամբ քաղաքականության տոկոսադրույքի առավել կտրուկ նվազման ուղի՝ միջնաժամկետում պահանջարկը խթանելու և գնաճը թիրախին մոտեցնելու նպատակով:

 

Ընթացիկ ժամանակահատվածին բնորոշ հիմնարար ռիսկերի և անորոշությունների պայմաններում, հնարավոր ռիսկերի խելամիտ կառավարման նպատակով, ՀՀ ԿԲ-ն կառուցում և դիտարկում է բազմաթիվ սցենարներ: Քաղաքականությանը վերաբերող քննարկումների, ինչպես նաև սցենարների նկարագրված ռիսկերի հաղորդակցման նպատակով առավել մանրամասն դիտարկվել են տիպային երկու սցենարներ:

 

Տիպային այս սցենարները չեն ներկայացնում ամենահավանական ապագան, չեն կարևորում և որոշակի հավանականություն վերագրում հիմնական արդյունքներին, ինչպես նաև ամբողջությամբ չեն ամփոփում տնտեսությանը բնորոշ բոլոր ռիսկերն ու անորոշությունները:

ԱՎԵԼԱՑՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Ներմուծեք թվանշաններն     


Նորություններ
Արդշինբանկը UBPay համակարգի միջոցով իրականացնում է միջազգային դրամական փոխանցումներԱրդշինբանկը UBPay համակարգի միջոցով իրականացնում է միջազգային դրամական փոխանցումներ
ԱրարատԲանկն ընդլայնում է միջազգային փոխանցումների հնարավորությունները Golden Money համակարգի միջոցովԱրարատԲանկն ընդլայնում է միջազգային փոխանցումների հնարավորությունները Golden Money համակարգի միջոցով
10% idcoin IDBank-ի Mastercard քարտերով10% idcoin IDBank-ի Mastercard քարտերով
Հայաստանն ակնկալում է ֆրանսիական ընկերությունների մասնակցությունը միջուկային և վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտներում ծրագրերի իրականացմանը երկրում. ՓաշինյանՀայաստանն ակնկալում է ֆրանսիական ընկերությունների մասնակցությունը միջուկային և վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտներում ծրագրերի իրականացմանը երկրում. Փաշինյան
ԴիջիԹեք2024-ը պաշտոնապես բացվեց. 200-ից ավելի ընկերություններ ներկայացրել են իրենց նորարարական լուծումներըԴիջիԹեք2024-ը պաշտոնապես բացվեց. 200-ից ավելի ընկերություններ ներկայացրել են իրենց նորարարական լուծումները
ACE-ն հետաքրքրված է Հայաստանի հետ համագործակցությամբ՝ գինեգործության ոլորտումACE-ն հետաքրքրված է Հայաստանի հետ համագործակցությամբ՝ գինեգործության ոլորտում
Իլոն Մասկը, հնարավոր է, բացի WCIT-2024-ը՝ ՀայաստանումԻլոն Մասկը, հնարավոր է, բացի WCIT-2024-ը՝ Հայաստանում
Հայաստանում տարեկան գնաճը սեպտեմբերին կազմել է 0,6 տոկոսՀայաստանում տարեկան գնաճը սեպտեմբերին կազմել է 0,6 տոկոս
Հայկական ստարտափները հնարավորություն կունենան ներդրումներ ստանալ արգենտինացի լեգենդար ֆուտբոլիստ Լիոնել Մեսիի հիմնադրամիցՀայկական ստարտափները հնարավորություն կունենան ներդրումներ ստանալ արգենտինացի լեգենդար ֆուտբոլիստ Լիոնել Մեսիի հիմնադրամից
Կընդլայնվեն կենսաթոշակային ֆոնդերի կողմից իրականացվող ներդրումների և եկամուտների ստացման հնարավորություններըԿընդլայնվեն կենսաթոշակային ֆոնդերի կողմից իրականացվող ներդրումների և եկամուտների ստացման հնարավորությունները
Հայաստանում ավելի ու ավելի շատ երիտասարդներ են երազում «ատոմագետի» մասնագիտության մասինՀայաստանում ավելի ու ավելի շատ երիտասարդներ են երազում «ատոմագետի» մասնագիտության մասին
Հայաստանը բարելավել է իր դիրքերը Global Innovation Index-2024-ումՀայաստանը բարելավել է իր դիրքերը Global Innovation Index-2024-ում
Ամերիաբանկի հատուկ առաջարկը Mastercard նոր քարտապաններին. 1% քեշբեք և մեծաքանակ նվերներԱմերիաբանկի հատուկ առաջարկը Mastercard նոր քարտապաններին. 1% քեշբեք և մեծաքանակ նվերներ
Qatar Airways-ն անորոշ ժամանակով չեղարկել է չվերթները դեպի Հայաստան և մի շարք այլ երկրներQatar Airways-ն անորոշ ժամանակով չեղարկել է չվերթները դեպի Հայաստան և մի շարք այլ երկրներ
Հայաստանի արտաքին առևտրում դիտվում է ներմուծման գների երկնիշ աճՀայաստանի արտաքին առևտրում դիտվում է ներմուծման գների երկնիշ աճ
Երևանում մեկնարկել է Երևանում մեկնարկել է "Ճարտարագիտական շաբաթը"
2024 թվականի հունվար-սեպտեմբեր ամիսներին Հայաստանում իրականացվել է 9 տրիլիոն 782,7 մլրդ դրամի 532,5 մլն գործարք. ՊԵԿ2024 թվականի հունվար-սեպտեմբեր ամիսներին Հայաստանում իրականացվել է 9 տրիլիոն 782,7 մլրդ դրամի 532,5 մլն գործարք. ՊԵԿ
Մենք պահպանողական ենք մեր կանխատեսումներում. ԱԶԲ վերլուծաբանՄենք պահպանողական ենք մեր կանխատեսումներում. ԱԶԲ վերլուծաբան
Հայաստանը ստանձնել Է ԱՊՀ պետությունների ֆինանսական վերահսկողության մարմինների ղեկավարների համակարգող խորհրդի նախագահությունըՀայաստանը ստանձնել Է ԱՊՀ պետությունների ֆինանսական վերահսկողության մարմինների ղեկավարների համակարգող խորհրդի նախագահությունը
Միշուստին. Կարևոր է ստեղծել միասնական տրանսպորտային տարածություն, զարգացնել միջազգային լոգիստիկ միջանցքները և ձևավորել համապատասխան ենթակառուցվածքՄիշուստին. Կարևոր է ստեղծել միասնական տրանսպորտային տարածություն, զարգացնել միջազգային լոգիստիկ միջանցքները և ձևավորել համապատասխան ենթակառուցվածք
ԵՏՀ-ը կստորագրի Ուզբեկստանի հետ 2024-2026 թթ. համատեղ գործունեության ծրագիրԵՏՀ-ը կստորագրի Ուզբեկստանի հետ 2024-2026 թթ. համատեղ գործունեության ծրագիր
Կառավարությունն առաջարկում է Ռազմարդյունաբերական կոմիտեին օժտել նոր գործառույթներովԿառավարությունն առաջարկում է Ռազմարդյունաբերական կոմիտեին օժտել նոր գործառույթներով
OVIO-ն գործարկեց նոր «All in» փաթեթը 3 ամիս 50% զեղչով՝ 4950 դրամովOVIO-ն գործարկեց նոր «All in» փաթեթը 3 ամիս 50% զեղչով՝ 4950 դրամով
2025թվականի Հայաստանի պետական բյուջեի նախագիծը «գերհավակնոտ» է. Հայկազ Ֆանյան2025թվականի Հայաստանի պետական բյուջեի նախագիծը «գերհավակնոտ» է. Հայկազ Ֆանյան
ԵՏՀ ղեկավարը ներկայացրել է Digital Union գաղափարի հայեցակարգըԵՏՀ ղեկավարը ներկայացրել է Digital Union գաղափարի հայեցակարգը
Եվրասիական տնտեսական 3-րդ համաժողովում Սերգեյ Իգնատովը խոսել է ԵԱԶԲ-ի դերի մասին՝ եվրասիական տարածաշրջանի երկրների տրանսպորտային կապի բարձրացման գործումԵվրասիական տնտեսական 3-րդ համաժողովում Սերգեյ Իգնատովը խոսել է ԵԱԶԲ-ի դերի մասին՝ եվրասիական տարածաշրջանի երկրների տրանսպորտային կապի բարձրացման գործում
Նիկոլ Փաշինյան. Տվյալների վստահելի պահպանման հայեցակարգն առանցքային տեղ է գրավում Հայաստանում թվային փոխակերպման փիլիսոփայության մեջ: Նիկոլ Փաշինյան. Տվյալների վստահելի պահպանման հայեցակարգն առանցքային տեղ է գրավում Հայաստանում թվային փոխակերպման փիլիսոփայության մեջ: 
ԵՏՀ նախարարը Երևանում վիճակագրական ծառայությունների ղեկավարների հետ քննարկել Է ԵԱՏՄ երկրների համագործակցության հարցեր եւ հաջորդ հնգամյա ժամանակահատվածի վիճակագրության զարգացման ուղղություններըԵՏՀ նախարարը Երևանում վիճակագրական ծառայությունների ղեկավարների հետ քննարկել Է ԵԱՏՄ երկրների համագործակցության հարցեր եւ հաջորդ հնգամյա ժամանակահատվածի վիճակագրության զարգացման ուղղությունները
Հակոբ Վարդանյանը՝ Վրաստանի հետ էլեկտրահաղորդման գծի մասին. առավելագույնը 4 տարի հետո ողջ ենթակառուցվածքը պատրաստ կլինիՀակոբ Վարդանյանը՝ Վրաստանի հետ էլեկտրահաղորդման գծի մասին. առավելագույնը 4 տարի հետո ողջ ենթակառուցվածքը պատրաստ կլինի
Idram Junior-ը և Koreez-ն ամփոփում են Junius ֆինանսական կրթության մրցույթի արդյունքներըIdram Junior-ը և Koreez-ն ամփոփում են Junius ֆինանսական կրթության մրցույթի արդյունքները
Վարդան Ջանյան. Մենք թեւակոխում ենք երկրորդ պղնձի-բրոնզի դարՎարդան Ջանյան. Մենք թեւակոխում ենք երկրորդ պղնձի-բրոնզի դար
Վարդան Ջանյան. Էական ներդրում ունենալով տնտեսական զարգացման գործում և հարկային բազայում ՝ Հայաստանի հանքարդյունաբերության ճյուղը 2014-2015 թվականներից  լճացած էՎարդան Ջանյան. Էական ներդրում ունենալով տնտեսական զարգացման գործում և հարկային բազայում ՝ Հայաստանի հանքարդյունաբերության ճյուղը 2014-2015 թվականներից  լճացած է
ԶՊՄԿ ղեկավար. Անցումային մետաղները նոր գազ եւ նավթ են Հայաստանի նման երկրների համարԶՊՄԿ ղեկավար. Անցումային մետաղները նոր գազ եւ նավթ են Հայաստանի նման երկրների համար
Կոնվերս Բանկը DigiTech-ին ներկայանալու է մի քանի հետաքրքիր պրոդուկտովԿոնվերս Բանկը DigiTech-ին ներկայանալու է մի քանի հետաքրքիր պրոդուկտով
Հայաստանի միջազգային պահուստները մինչեւ 2024թ. սեպտեմբեր կրճատվել են տարեկան 14,6% - ով՝ հասնելով 3,605 մլրդ դոլարիՀայաստանի միջազգային պահուստները մինչեւ 2024թ. սեպտեմբեր կրճատվել են տարեկան 14,6% - ով՝ հասնելով 3,605 մլրդ դոլարի
Հայտնի են Armenia Digital Awards 2024 մրցանակաբաշխության հաղթողներըՀայտնի են Armenia Digital Awards 2024 մրցանակաբաշխության հաղթողները
ԵՏՀ նախարար. Միջկառավարական խորհրդի նիստում կքննարկվի պարենային անվտանգության վերաբերյալ երկու կարևոր փաստաթուղթԵՏՀ նախարար. Միջկառավարական խորհրդի նիստում կքննարկվի պարենային անվտանգության վերաբերյալ երկու կարևոր փաստաթուղթ
Երևանում տեղի է ունեցել Իրանի առևտրի կենտրոնի բացման արարողությունըԵրևանում տեղի է ունեցել Իրանի առևտրի կենտրոնի բացման արարողությունը
2025 թվին Հայաստանը կավելացնի ուժայինների բյուջեն2025 թվին Հայաստանը կավելացնի ուժայինների բյուջեն
Հայաստանում մեկնարկել է «Ամերիկյան երկրների մրցունակության փոխանակում» (ACE Armenia) ծրագիրըՀայաստանում մեկնարկել է «Ամերիկյան երկրների մրցունակության փոխանակում» (ACE Armenia) ծրագիրը
2025 թվականին Հայաստանի պետական գանձարանից շուրջ 1,2 մլրդ դրամ կուղղվի Արցախից բռնի տեղահանված անձանց աջակցության ծրագրերին2025 թվականին Հայաստանի պետական գանձարանից շուրջ 1,2 մլրդ դրամ կուղղվի Արցախից բռնի տեղահանված անձանց աջակցության ծրագրերին
ԵՏՀ նախարար. Թվային շուկաների համար շուկայական իշխանության գնահատման ստանդարտ մեխանիզմները չեն աշխատումԵՏՀ նախարար. Թվային շուկաների համար շուկայական իշխանության գնահատման ստանդարտ մեխանիզմները չեն աշխատում
2025 թվականին Հայաստանի պաշտպանական բյուջեն 20 տոկոսով կավելանա2025 թվականին Հայաստանի պաշտպանական բյուջեն 20 տոկոսով կավելանա
Իրանը հանդես է եկել Հայաստանից Իսլամական Հանրապետություն փոխադրամիջոցների մուտքը դյուրացնելու նախաձեռնությամբԻրանը հանդես է եկել Հայաստանից Իսլամական Հանրապետություն փոխադրամիջոցների մուտքը դյուրացնելու նախաձեռնությամբ
Բախիտ Սուլթանով. ԵԱՏՄ-ում փոխադարձ առեւտրի 90 տոկոսն իրականացվում է ազգային արժույթովԲախիտ Սուլթանով. ԵԱՏՄ-ում փոխադարձ առեւտրի 90 տոկոսն իրականացվում է ազգային արժույթով
ԵՏՀ-ում հույս ունեն, որ ընդհանուր բորսային շուկան կգործի մինչև 2030 թվականըԵՏՀ-ում հույս ունեն, որ ընդհանուր բորսային շուկան կգործի մինչև 2030 թվականը
Արման Խոջոյան. ԵԱՏՄ երկրների հետ Հայաստանի ագրոարտադրանքի ապրանքաշրջանառությունն աճել է 7,3% - ովԱրման Խոջոյան. ԵԱՏՄ երկրների հետ Հայաստանի ագրոարտադրանքի ապրանքաշրջանառությունն աճել է 7,3% - ով
Հոկտեմբերին Երևանում կկայանա ԵԱՏՄ երկրների գյուղատնտեսության նախարարների հանդիպումՀոկտեմբերին Երևանում կկայանա ԵԱՏՄ երկրների գյուղատնտեսության նախարարների հանդիպում
Հայ-իրանական Հայ-իրանական "Նորավան" ենթակայանի տեխնիկական հագեցվածությունը կապահովվի 2025 թվականի ընթացքում
Սեպտեմբերի 23-27-ը Հայաստանի արտարժույթի միջբանկային շուկայում դոլարով եւ եվրոյով գործարքների էական աճն ուղեկցվել է ռուբլով գործարքների անկմամբՍեպտեմբերի 23-27-ը Հայաստանի արտարժույթի միջբանկային շուկայում դոլարով եւ եվրոյով գործարքների էական աճն ուղեկցվել է ռուբլով գործարքների անկմամբ
Նախարար. հանքարդյունաբերության ոլորտը հանրապետությունում ունի զարգացման և տնտեսական աճի խթանման էական հեռանկարներՆախարար. հանքարդյունաբերության ոլորտը հանրապետությունում ունի զարգացման և տնտեսական աճի խթանման էական հեռանկարներ
Երևանում քննարկվել է ՀԲ աջակցությամբ իրականացվող ծրագրերի շրջանակում զբոսաշրջային կլաստերների ընդլայնման հնարավորությունըԵրևանում քննարկվել է ՀԲ աջակցությամբ իրականացվող ծրագրերի շրջանակում զբոսաշրջային կլաստերների ընդլայնման հնարավորությունը
Կոմիտասի թանգարան-ինստիտուտը ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության և Արդշինբանկի աջակցությամբ բացել է «Փարիզյան հանդիպումներ» ցուցադրությունը   Կոմիտասի թանգարան-ինստիտուտը ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության և Արդշինբանկի աջակցությամբ բացել է «Փարիզյան հանդիպումներ» ցուցադրությունը  
Հայաստանի տնտեսության աճի բարձր տեմպեր ապահովող գործոնները, գործնականում, լիովին չեզոքացվել են.  «Լույս» հիմնադրամՀայաստանի տնտեսության աճի բարձր տեմպեր ապահովող գործոնները, գործնականում, լիովին չեզոքացվել են.  «Լույս» հիմնադրամ
ՊԵԿ. սեպտեմբերի 27-ի դրությամբ էլեկտրոմոբիլների ներմուծման սակագնային քվոտայի մնացորդը կազմում է 454 հատՊԵԿ. սեպտեմբերի 27-ի դրությամբ էլեկտրոմոբիլների ներմուծման սակագնային քվոտայի մնացորդը կազմում է 454 հատ
Հայաստանի ՀՆԱ-ում կապիտալ ծախսերի բաժինը 2025 թվականին կհասնի 6,6 տոկոսի․պետբյուջեի նախագիծՀայաստանի ՀՆԱ-ում կապիտալ ծախսերի բաժինը 2025 թվականին կհասնի 6,6 տոկոսի․պետբյուջեի նախագիծ
ԱՄՀ հայաստանյան առաքելության ղեկավարը բարձր է գնահատել երկրում կանխիկի կրճատման ուղղությամբ իրականացված աշխատանքներըԱՄՀ հայաստանյան առաքելության ղեկավարը բարձր է գնահատել երկրում կանխիկի կրճատման ուղղությամբ իրականացված աշխատանքները
Էկոնոմիկայի նախարարությունում Ամունդի-ԱԿԲԱ-ի հետ քննարկել են կապիտալի շուկայի զարգացման հարցերԷկոնոմիկայի նախարարությունում Ամունդի-ԱԿԲԱ-ի հետ քննարկել են կապիտալի շուկայի զարգացման հարցեր
Երեք ամսում ՊԵԿ-ը բացահայտել է շուրջ 17.2 մլրդ դրամի ստվերային շրջանառություն
«Վերին Լարս» անցակետում կկառուցվի ծանրաքաշ տրանսպորտի 700 տեղանոց կայանատեղի«Վերին Լարս» անցակետում կկառուցվի ծանրաքաշ տրանսպորտի 700 տեղանոց կայանատեղի
Կարդալ ավելին
Արտ. փոխարժեքները
04.10.2024
RUB4.070.00
USD386.99-0.06
EUR426.85-0.61
GBP509.551.82
CAD285.54-0.49
JPY26.420.06
CNY55.14-0.01
CHF454.37-0.88