Երկուշաբթի, 30 Սեպտեմբերի 2024 13:04

Արմինֆո. 2025 թվականին Արցախի ավելի քան 100 հազար բռնի տեղահանված քաղաքացիների աջակցության տարբեր ծրագրերին Հայաստանի պետական գանձարանից կուղղվի շուրջ 1,2 մլրդ դրամ ։ Այդ մասին ասվում է գալիք տարվա պետական բյուջեի նախագծին կից ուղերձում։

 

Փաստաթղթի համաձայն, կրթության գծով կհատկացվի 1 մլրդ 133 մլն դրամ, որից 930,6 մլն դրամը՝ ՀՀ - ում կրթություն ստացող ուսանողների ուսման վարձի փոխհատուցման, 202,8 մլն դրամը՝ ուսուցիչների աջակցության ծրագրի համար:

 

Աշխատանքի և սոցիալական պաշտպանության ոլորտի համար նախատեսված է 42 մլն դրամից մի փոքր ավելի գումար, այդ թվում. "Սոցիալական աջակցություն Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված անձանց կեցության և այլ ծախսերը ծածկկելու համար" ծրագրին' 35 մլն դրամ, "Լեռնային Ղարաբաղի առանձին շրջաններից բռնի տեղահանված ընտանիքների համար բնակարանների մատչելիության ապահովման համար պետական աջակցություն" ծրագրի համար նախատեսված է ավելի քան 7 մլն դրամ:

 

Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանվածներն ընդգրկված են նաև "Կենսաթոշակային ապահովում", "ժողովրդագրական վիճակի բարելավում", "Սոցիալական աջակցություն անաշխատունակության դեպքում", "Աջակցություն խոցելի սոցիալական խմբերին", "Զբաղվածություն" և մի շարք այլ ծրագրերում:

 

Ավելի վաղ՝ 2023 թվականի նոյեմբերին, ՀՀ Ֆինանսների նախարարությունից ԱրմԻնֆո-ին հաղորդել էին, որ 1993-2023 թվականներին Հայաստանի Հանրապետության կողմից Արցախի Հանրապետությանը տրամադրված միջպետական վարկերի ընդհանուր գումարը կազմել է 1 տրլն 155 մլրդ 973 մլն դրամ կամ, ընթացիկ փոխարժեքով, մոտ 2.9 մլրդ դոլար: Այն ժամանակ, ընդհանուր առմամբ, Արցախի Հանրապետությանը տրամադրված վարկերի չափը կազմում էր հենց Հայաստանի Հանրապետության պետական պարտքի մոտ 25 տոկոսը (11,3 մլրդ դոլար)։

 

Այսպես, 1993-2000թթ. Հայաստանն Արցախին արտոնյալ պայմաններով (տարեկան 0,01% տոկոսադրույքով) շուրջ 43,4 մլրդ դրամի վարկեր է տրամադրել, 2001-2003թթ.՝ տարեկան 9-9, 5 մլրդ դրամ, 2004 - 2018թթ. ցուցանիշն աճել է շուրջ 11 մլրդ դրամով (տարեկան)՝ հասնելով 51,4 մլրդ դրամի։ 2019 թվականին կառավարությունը Ստեփանակերտին հատկացրել է 57,8 մլրդ դրամի միջպետական վարկ, 2020 թվականին ՝ 75,1 մլրդ դրամ, մինչև 2021 թվականը կտրուկ ավելացնելով գումարը գրեթե կրկնակի՝ մինչեւ 128,7 մլրդ դրամ։ Նախորդ տարի վարկերի փաստացի ծավալը հասել է 176 մլրդ դրամի ("2022թ. ՀՀ պետական բյուջեի մասին" օրենքով հաստատված 144 մլրդ դրամի դիմաց)։ 2023 թվականին, չնայած ՀՀ պետական բյուջեով ցուցանիշն արձանագրվել է 136 մլրդ դրամի մակարդակում, այնուհետև ճշգրտվել է մինչև 156,4 մլրդ դրամ, ըստ ֆինանսների նախարարության, 2023 թվականի հոկտեմբերի 1-ի դրությամբ փաստացի հատկացված միջոցների չափը կազմել է շուրջ 145 մլրդ 175 մլն դրամ։

 

1993-2021թթ. տրամադրված վարկերի մարման ժամկետը սահմանվել է 2025թ. հունվարի 1-ը, 2022թ. տրամադրված վարկերի մարման ժամկետը՝ 2026թ. հունվարի 1-ը, իսկ 2023թ. տրամադրված վարկերի մարման ժամկետը՝ 2027թ. հունվարի 1 - ը: Մինչև մարման ժամկետը հաշվեգրված տոկոսները կազմում են 1 մլրդ դրամից մի փոքր ավելի, նշել էին Ֆինանսների նախարարությունում։

 

Համապատասխան ծախսային հոդվածը 2024 թվականի ՀՀ պետական բյուջե մուտքագրելն այլևս իմաստ չուներ, քանի որ 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին Բաքուն լայնածավալ ռազմական գործողություններ սկսեց Արցախի դեմ։ Սեպտեմբերի 20-ին ԼՂՀ իշխանությունները համաձայնելցին զինաթափել ԼՂՀ պաշտպանության բանակը և բանակցել: Սեպտեմբերի 24-ին սկսվեց հայերի արտագաղթը Լեռնային Ղարաբաղից (Արցախի Հանրապետություն), իսկ սեպտեմբերի 28-ին ԼՂՀ նախագահ Սամվել Շահրամանյանը հրամանագիր ստորագրեց 2024 թվականի հունվարի 1-ից Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության գոյությունը դադարեցնելու և բոլոր պետական հաստատությունները լուծարելու մասին ։