Վարդան Ջանյան. Էական ներդրում ունենալով տնտեսական զարգացման գործում և հարկային բազայում ՝ Հայաստանի հանքարդյունաբերության ճյուղը 2014-2015 թվականներից  լճացած է

Արմինֆո. Ունենալով էական ներդրում երկրի տնտեսական զարգացման գործում և զգալի հարկային բազա, ցավոք, Հայաստանի հանքարդյունաբերության ճյուղը, միջազգային չափորոշիչների համաձայն,  չի օգտագործում առկա ողջ ներուժը: Այդ մասին Mining Armenia Forum-ի զեկույցի ժամանակ նշել է Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատի (ԶՊՄԿ) գլխավոր տնօրենի առաջին տեղակալ, Հայաստանի հանքագործների և մետալուրգների միության նախագահ Վարդան Ջանյանը։

Մասնավորապես, նա պատմել է, որ 2014-2015թթ. սկսած լեռնահանքային ոլորտը լճացած է և որևէ կերպ չի կարող նկատելի աճի հասնել, եթե հաշվի առնենք հանքաքարի վերամշակման ընդհանուր ծավալները: Ջանյանը նշել է, որ 2015-17թթ. ընթացքում աճ է գրանցվել միայն մեկ ընկերության մոտ, սակայն հետո այն կրկին վերադարձել է 2013-2014թթ.ցուցանիշներին:

<Մենք տեսնում ենք, որ հանքարդյունաբերության հատվածի ներդրումը ՀՆԱ-ում կազմում է 2% - 5%: Բայց եթե գումարենք անուղղակի ազդեցությունը, ապա ՀՆԱ-ի 11-12% - ը ձևավորվում է հենց մեր ոլորտում>, - ընդգծել է նա։

Միության ղեկավարը նաև պատմել է, որ հանքարդյունաբերության հատվածին բաժին է ընկնում երկրում հավաքվող հարկերի ընդհանուր ծավալի 5-15% - ը, և դա՝ չհաշված բուն ոլորտի մուլտիպլիկատիվ էֆեկտը: Նա նշել է, որ ճճյուղն այսօր ավելի շատ հարկեր է վճարում, քան 2000-ականների սկզբից Հայաստանի բոլոր գործող ձեռնարկություններն ու ֆիզիկական անձինք:

"Մեր մասին ասում են, որ մենք հանքարդյունաբերական երկիր ենք, բայց մեզ մոտ գործում է ընդամենը 8-9 մետաղական հանքավայր, որոնցից միայն 1-2 - ն են աշխատում միջազգային չափորոշիչներով", - նշել է Ջանյանը:

Չնայած վիթխարի ներուժին և լավ հումքային բազային, նրա կարծիքով, Հայաստանը դեռ շատ անելիք ունի ոլորտի առաջխաղացման և էական տնտեսական աճի համար:

Որպես տարբերակներ նա նշել է պատրաստի նոր հանքավայրերի շահագործման մեկնարկը, մասնավորապես ՝ Լիճքի, Ամուլսարի: գործող հանքավայրերի (Ագարակ, Կապան, Քաջարան, Թեղուտ) արտադրողականության բարձրացումը; նոր հանքավայրերի գործարկումը, որն իրենից ներկայացնում է ավելի երկար գործընթաց, բայց կարևոր ուղղություն է, որին արժե ուշադրություն դարձնել:

Նշենք, որ Mining Armenia Forum-ն անցկացվել է սեպտեմբերի 27-28-ը Ծաղկաձորում: Որպես կազմակերպիչ հանդես է եկել Հանքագործների և մետալուրգների միությունը, գլխավոր հովանավորը Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատն էր։ Համաժողովի շրջանակներում տեղի է ունեցել եռակողմ հուշագրի ստորագրում Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարության, Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատի և Երևանի պետական համալսարանի միջև: Փաստաթղթի համաձայն, կողմերը պարտավորվում են միավորել իրենց ջանքերը օգտակար հանածոների արդյունահանման, հիդրոերկրաբանական և այլ գիտահետազոտական աշխատանքների ոլորտում ՝ համատեղ նախագծերի իրականացման նպատակով:

Համաժողովի ծրագիրը բաղկացած էր զեկույցներից, պանելային քննարկումներից, հարցազրույցներից, Հայաստանի հանքարդյունաբերության պատմության մասին ինտերակտիվ ֆիլմերի դիտումներից:

"Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատ" ՓԲԸ-ն (Zangezur Copper Molybdenum Combine CJSC) Հայաստանի խոշորագույն հանքարդյունաբերական ընկերությունն է: Կոմբինատը շահագործում է Քաջարանի պղնձամոլիբդենային հանքավայրը։ Կոմբինատի հանքաքարով ապահովվածությունը կազմում է շուրջ 150 տարի ։ Կոմբինատը թողարկում է մոլիբդենի և պղնձի խտանյութեր։ Կոմբինատը վերամշակում է մինչև 25 մլն տոննա պղինձ-մոլիբդենային հանքաքար և մշակում է ներդրումային ծրագիր ՝ արտադրությունը մինչև 40 մլն ավելացնելու համար։

ԶՊՄԿ-ն երրորդ տարին անընդմեջ գլխավորում է Հայաստանի խոշոր հարկատուների ցանկը ։ Մասնավորապես, 2024թ. առաջին կիսամյակում ձեռնարկությունը պետական գանձարան է ուղարկել ավելի քան 64 մլրդ դրամ, ինչը 83,9% - ով գերազանցում է մեկ տարվա վաղեմության ցուցանիշը։ Ընկերությունն առաջինն է երկրում, որը մշակել և հանրությանը ներկայացրել է լիարժեք ESG զեկույց ՝ կայուն զարգացման և սոցիալական պատասխանատվության ռազմավարության շրջանակներում:

Նշենք, որ Հայաստանի վիճակագրական կոմիտեի տվյալներով ՝ հունվար-հուլիս ամիսներին հանքարդյունաբերության ոլորտը գրանցել է 8,6% անկում ՝ ապահովելով 265,7 մլրդ դրամի ծավալ ։