2025թվականի Հայաստանի պետական բյուջեի նախագիծը «գերհավակնոտ» է. Հայկազ Ֆանյան

Արմինֆո. Եթե պահանջվի մեկ բառով նկարագրել 2025 թվականի պետական բյուջեի նախագիծը, ապա՝ այն «գերհավակնոտ» է, ընդ որում, դա վերաբերում է և՛ եկամուտներին, և՛ ծախսերին։ Այդ կարծիքին է ACSES վերլուծական կենտրոնի ղեկավար Հայկազ Ֆանյանը։

«Այն դեպքում, երբ 2024թ-ին ծախսեր/ՀՆԱ հարաբերությունը սպավում է 30.4%, կառավարությունը 2025թ-ին նպատակ է դրել այդ ցուցանիշը հասցնելու 31.5%-ի՝ 2024թ-ի համեմատ ծախսելով մոտ 406 մլրդ դրամով ավել։

Նմանապես, նույնիսկ 5.6% տնտեսական աճի և 3.5% դեֆլյատորի դեպքում, շուրջ 304 մլրդ դրամ ավել հարկային եկամուտ գեներացնելու համար, այլ հավասար պայմաններում, կպահանջվի «հարկային ամրագոտիները» ձգելու, այսինքն հարկային վարչարարության խստացման և քաղաքականության փոփոխություն հաշվին, հավաքագրելու 75.8 մլրդ դրամ, ինչը ևս դժվար է իրատեսական համարել։

Հիմա կհարցնեք բա ի՞նչ ենք անելու - թերակատարելու ենք։ Այն թույլ է տալիս հարկաբյուջետային հավասարակշռությունը պահել, ինչն իհարկե լավ է, բայց միաժամանակ վատ ավանդույթ է ձևավորվում` չէ որ բյուջեն նաև «խոստում» է՝ կառավարության խոստումը ռեզիդենտներին, օտարերկրյա մասնավոր ներդրողներին և միջազգային ֆինանսական հաստատություններին, եթե այդ խոստումը շարունակաբար չի կատարվում, մեծանում է անորոշությունը…», - գրել է Ֆանյանը՝ «Ֆեյսբուքի» իր էջում:

2025 թվականի բյուջեի նախագծին կից ուղերձի համաձայն, ՀՆԱ-ի 5,6% հավելաճի, ՀՆԱ - ի 3,5% դեֆլյատորի և 3,6% միջին գնաճի ապահովման պայմաններում Հայաստանի պետբյուջեի եկամուտները 2025 թվականին կաճեն 279,5 մլրդ դրամով՝ մինչև 2 տրլն 873.1 մլրդ դրամ (մոտ 7,4 մլրդ դոլար), ինչը 11% - ով գերազանցում է սպասվելիք ցուցանիշը, և 22% - ով ՝ 2023 թվականի փաստացի ցուցանիշը։

Պետական գանձարանի ծախսերը նախատեսված են 3 տրլն 482.4 մլրդ (7.8 մլրդ դոլար) կամ ՀՆԱ-ի 31.5%։ Ցուցանիշը 13% - ով գերազանցում է 2024 թվականի սպասումները (30,4%), եւ 37% - ով ՝ 2023 թվականի փաստացի ծախսերը (27,5%) ։ Հաջորդ տարվա համար նախատեսված ծախսերից 2 տրիլիոն 749.2 մլրդ դրամը կկազմեն ընթացիկ ծախսերը (ՀՆԱ-ի 24,9% - ը) ։ 733,2 մլրդ դրամը (1,88 մլրդ դոլար) կամ ՀՆԱ - ի 6,6% - ը կկազմեն ոչ ֆինանսական գործառնությունների (կապիտալ ներդրումների) ծախսերը, ինչը բարձր է 2024 թվականի պլանային ցուցանիշից  695 մլրդ դրամով (1,79 մլրդ դոլար), և այս նախագծով ակնկալվող ծախսերից՝ 639,3 մլրդ դրամ (1,65 մլրդ դոլար)՝ ՀՆԱ-ի 6,3%։ Նախորդ տարվա արդյունքներով կապիտալ ծախսերը կազմել են 472,6 մլրդ դրամ կամ ՀՆԱ-ի 5% - ը։

Պակասուրդը 2025 թվականին կկազմի 609.4 մլրդ դրամ կամ ՀՆԱ - ի 5.5% - ը ՝ ս.թ. հաստատված բյուջեի 482.9 մլրդ դրամի կամ ՀՆԱ-ի 4.6% - ի և տվյալ փաստաթղթի համաձայն ՝ 4.8% - ի դիմաց։