Մարզերը Երևանից ավելի ու ավելի են հետ մնում. փորձագետը կոչ է արել որոշակի արտոնություններ տրամադրել մարզերում աշխատել ցանկացող ընկերություններին

Արմինֆո.Վերջին 6 տարիների ընթացքում մասնավոր հատվածում աշխատատեղերն աճում են, հիմնականում, Երևանում։ tvyal.com վերլուծական պորտալի կանխատեսման համաձայն 2024 թվականի դեկտեմբերին Հայաստանի մայրաքաղաքում կկենտրոնացվի մասնավոր հատվածի աշխատատեղերի 79% - ը, 2024 թվականի առաջին կիսամյակի դրությամբ ՝ 77,7% - ից եւ 2019 թվականի 73,5%-ից։ Դա, ինչպես կարծում է "Ամբերդ" հետազոտական կենտրոնի փորձագետ, tvyal.com վերլուծական պորտալի հիմնադիր Աղասի Թավադյանը, մտահոգիչ միտում է. Հայաստանի մարզերը, որտեղ եկամուտները, հիմնականում, ապահովում են <բյուջետային աշխատողները>, անհամաչափ են զարգանում Երևանի համեմատ:

Այսպես, 2024 թվականի հունիսի դրությամբ գրանցվել է 759 հազար վարձու աշխատող, ինչը 4,6 տոկոսով ավելի է նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ։

Ընդ որում, ըստ տնտեսագետի, դեռեւս 2002 թվականից հանրապետությունում նկատվում է պետական հատվածի աշխատատեղերի թվի նվազում.  այն ժամանակ գրանցված աշխատատեղերի մոտ 70% - ը բաժին էր ընկնում բյուջետային ոլորտին։ Մինչդեռ, 2024 թվականի հունիսի դրությամբ պետական աշխատողները կազմում էին ընդհանուր թվի 28,1% - ը ։ <Կրճատումը պայմանավորված է ոչ թե պետական հատվածում աշխատատեղերի կրճատմամբ, այլ ոչ պետական հատվածում գրանցված աշխատատեղերի աճով: Այսպես, այն դեպքում, երբ 2020 թվականի վերջից պետական հատվածի աշխատողների թիվն աճել է 4,1% - ով, ոչ պետական հատվածում աշխատատեղերն աճել են 26,2% - ով>, - նշել է նա։

 2024 թվականի առաջին կիսամյակում ոչ պետական հատվածում աշխատատեղերի 51,9% - ը բաժին է ընկել Երևանին, որտեղ կենտրոնացված է աշխատանքի վարձատրության ընդհանուր ֆոնդի 79,3% - ը, 2018 թվականին այդ ցուցանիշը կազմել է 73,5%: Ստացվում է, որ իրական գրանցված տնտեսության գրեթե 80 տոկոսը կենտրոնացած է Երեւանում, նշել է Թավադյանը ։ 2024 թվականի առաջին կիսամյակի դրությամբ աշխատավարձի ընդհանուր ֆոնդը կազմում է 208 մլրդ դրամ, որը նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ աճել է 10.4% - ով։

<Այս տվյալները ցույց են տալիս, որ Հայաստանի տնտեսական զարգացումը չափազանց անհավասարաչափ է ։ Մարզերը ավելի ու ավելի են հետ մնում Երեւանից՝ լուրջ խնդիրներ ստեղծելով երկրի հավասարակշռված զարգացման համար", - նշել է փորձագետը։

Չնայած ՀՀ-ում աշխատողների կայուն աճին՝ միջին աշխատավարձի աճի դանդաղման միտում է նկատվում ։ Տնտեսագետը նշել է, որ միջին աշխատավարձի հիմնական աճը դիտվել է 2022 թվականից մինչև 2023 թվականի առաջին կիսամյակը: 2024 թվականի հունիսի դրությամբ միջին ճշգրտված աշխատավարձը կազմում է 250 հազար դրամ, ինչը 3.8% - ով ավելի է նախորդ տարվա ցուցանիշից։ Աշխատավարձերն ու աշխատատեղերն ավելացել են, հիմնականում, Երևանում ՝ մասնավոր հատվածում։ Աշխատավարձերի ամենաէական աճը նկատվում է ՏՏ և ֆինանսական ոլորտներում։

Ընդ որում, Թավադյանը սխալ է համարում կողմնորոշվել միայն այնպիսի ցուցանիշով, ինչպիսին միջին աշխատավարձի բարձրացումն է։ Այս ցուցանիշի վրա էական ազդեցություն է ունենում համեմատաբար բարձր եկամուտներ ունեցող անձանց աշխատավարձերի բարձրացումը ։ Վերջին տարիներին միջին աշխատավարձի աճ է նկատվում,  հիմնականում, բարձր վարձատրվող աշխատողների ազդեցության հաշվին, ընդգծել է փորձագետը։ Կարևոր է նաև հաշվի առնել միջին աշխատավարձը, քանի որ այն արտացոլում է միջին վիճակագրական մարդու եկամուտը:

<Հայաստանի աշխատաշուկայի ներկա վիճակը ցույց է տալիս էական անհավասարակշռություն Երևանի և մարզերի միջև: Այս իրավիճակը պահանջում է համակարգային եւ երկարաժամկետ լուծումներ, որոնք ուղղված կլինեն ոչ միայն ընդհանուր տնտեսական աճին, այլեւ այդ աճի արդարացի բաշխմանը երկրի բոլոր շրջաններում", - կարծում է Թավադյանը։

Այս առումով նա, մասնավորապես, կոչ է արել որոշակի արտոնություններ տրամադրել այն կազմակերպություններին, որոնք ցանկանում են աշխատել մարզերում, որտեղ պետծառայողների թիվը գերազանցում է մասնավոր աշխատատեղերի թիվը:

"Այս քաղաքականությունը պետք է ուղեկցվի կրթական, ենթակառուցվածքային և այլ սոցիալական նախաձեռնություններով ՝ մարզերի համակողմանի զարգացումն ապահովելու համար", - եզրափակել է Աղասի Թավադյանը: