Հայաստանում համընդհանուր բժշկական ապահովագրությունը հերթական անգամ հետաձգվում է. ներդրման նոր ժամկետները հայտնի չեն

Արմինֆո. 2025 թվականին Հայաստանում համընդհանուր բժշկական ապահովագրության (ՀԲԱ) ներդրում չի նախատեսվում։ Համենայնդեպս, ինչպես նոյեմբերի 1-ին խորհրդարանում հայտարարել է ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյանը, հաջորդ տարվա բյուջեի նախագծում համապատասխան ծախսային հոդված չկա։

Այսպես, ըստ փաստաթղթի, ՀՀ առողջապահության նախարարության 2025 թվականի հատկացումները կկազմեն 162 մլրդ 996.5 մլն դրամ (ներառյալ վարչական ապարատի պահման ծախսերը) ։ Ընդ որում, ընթացիկ ծախսերի համար նախատեսված է 5,3 մլրդ դրամով կամ 3,1 տոկոսով պակաս, քան ս.թ.: "Ցավոք, ՀՀ ֆիսկալ հնարավորություններն այս փուլում թույլ չեն տալիս բավարարել մեր ներկայացրած հայտի ողջ ծավալը", - հայտարարել է առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյանը:

Հատկանշական է, որ 2024 թվականի բյուջետային ուղերձում համընդհանուր բժշկական ապահովագրության ներդրման համար հատկացվել է մի քանի պարբերություն, որտեղ, մասնավորապես, ասվում է, որ ապագայում, այսինքն, ընթացիկ տարում այդ նպատակով նախատեսված է ավելի քան 26 մլրդ դրամ, որից 18 մլրդ դրամը՝ ՀԲԱ ներդրման միջոցառումների իրականացման համար։ Ներկա ուղերձում ֆինանսական իշխանությունները բաաավարարվել են մեկ նախադասությամբ. "Առաջիկայում նախատեսվում է առողջապահության համակարգը նախապատրաստել համընդհանուր բժշկական ապահովագրության ներդրմանը ' առողջապահության ոլորտի որակի բարձրացմանն ուղղված մի շարք միջոցառումների իրականացման միջոցով":

Խորհրդարանում ֆինանսների նախարարից հետաքրքրվել են ծախսերի համապատասխան հոդվածի բացակայության պատճառներով։ Ֆինանսների նախարարն ասել է, որ միջոցները նախատեսված են եղել 2024 թվականին, սակայն չեն ծախսվել այդ նպատակի համար, քանի որ համակարգի ներդրումը հետաձգվել է: Այնուհետև միջոցների մի մասը վերաբաշխվել է այլ ծրագրերի։ Հաջորդ տարվա պետական բյուջեով ծրագրի համար հատկացումներ նախատեսված չեն, այդ թվում ՝ երկրի ֆիսկալ հնարավորությունների առումով։

ԱԺ կառավարող խմբակցության պատգամավորները հակադարձել են, թե արդյոք կարելի է հետաձգել ՀԲԱ ներդրումը, եթե գործող կառավարության ծրագրով համակարգի ամբողջական ներդրումը նախատեսված է մինչև 2027 թվականը: Բացի այդ, պարտադիր բժշկական ապահովագրության առկայությունը Եվրամիության հետ վիզային ռեժիմի ազատականացման պայմաններից մեկն է։

Ֆինանսների նախարարը, իր հերթին, հիշեցրել է, որ 2025 թվականի բյուջեի նախագծով առանց այդ էլ նախատեսված է պակասուրդի շատ բարձր մակարդակ՝ 5,5 տոկոսի մակարդակում, իսկ նոր ծախսերը պակասուրդի, պետական պարտքի չափի մեծացում են, կամ էլ նոր հարկեր եւ բյուջետային ծախսերի հոդվածների կրճատում։ Այսպիսով, նա կոչ է արել հարցը դիտարկել հենց այդ տեսանկյունից, հայտարարելով, որ իշխանությունները ծրագրին կվերադառնան այն պահին, երբ զգան, որ պատրաստ են դրան:

Հիշեցնենք, որ 2023 թվականի փետրվարի 2-ին Հայաստանի կառավարությունը հավանություն էր տվել Առողջապահության նախարարության առաջարկած համընդհանուր բժշկական ապահովագրության (ՀԲԱ) ներդրման հայեցակարգին, որի համաձայն համակարգի ներդրումը նախատեսվում էր առաջիկա 4 տարիների ընթացքում։ 2023թ. դիտարկվել է որպես <նախապատրաստական>, իսկ 2024-2026թթ.:. անվանվել է < փորձարկման փուլ> ՝ 2027 թվականին ՀԲԱ ամբողջական ներդրմամբ։ Ըստ ծրագրի ՝ համակարգի իրականացման փուլը պետք է սկսվի ս.թ. հուլիսից, ինչի կապակցությամբ 2024 թվականի պետական բյուջեով նախատեսված են շուրջ 18 մլրդ դրամի հատկացումներ: Հուլիսի սկզբին Համաշխարհային բանկը հայտարարեց, որ պատրաստ է Հայաստանին 110 մլն դոլարի վարկ տրամադրել "Առողջապահական ծառայությունների համընդհանուր ծածկույթի ապահովում" ծրագրին աջակցելու համար:

Մինչդեռ, ս.թ. մայիսի վերջին Հայաստանի առողջապահության նախարարի խորհրդական, համընդհանուր բժշկական ապահովագրության (ՀԲԱ) ներդրման հայեցակարգի համահեղինակ Սամվել Խարազյանն ԱրմԻնֆո-ի հետ հարցազրույցում հայտարարել էր, որ "Համալիր բժշկական ապահովագրության մասին" ՀՀ օրենքը դեռ չի ընդունվել, չնայած այն բանին, որ փաստաթղթի նախագիծը պատրաստ էր արդեն 2023 թվականի ապրիլին, շրջանառության մեջ է դրվել, և դրա վերաբերյալ ստացվել են մի շարք առաջարկներ: Իրավական ակտի ընդունման ժամկետների ձգձգումը, նրա խոսքով, հիմնականում, կապված է արդեն 2024 թվականին շահառուների առաջին խմբի ապահովագրավճարներն ամբողջությամբ սուբսիդավորելու պետական գանձարանի "կարողության" սահմանման հետ ։ "Իսկ առանց այդ փաստաթղթի մենք չենք կարող ընդունել համապատասխան ենթաօրենսդրական ակտեր, ձեւավորել համալիր բժշկական ապահովագրության հիմնադրամ, որն ապահովի պետության կողմից սուբսիդավորվող բնակչության խմբերի ապահովագրությունն ամբողջ ծավալով: Այդ առնչությամբ այս փուլում կառավարությունում քննարկումներ են ընթանում համակարգի ներդրման ինչպես ժամկետների, այնպես էլ ռազմավարության վերանայման շուրջ…< >: Կարծում եմ ՝ ՀԲԱ գործնական ներդրումը կհետաձգվի մինչև 2025 թվականի սկիզբը ։ Այն ժամանակ, նախնական հաշվարկներով, պետական գանձարանից 18 տարին չլրացած անձանց, սոցփաթեթի շահառուներին, հաշմանդամություն ունեցող անձանց (վերջիններիս թվում կարող են լինել նաև թոշակառուները) և սոցիալական աջակցության համակարգում ընդգրկված անձանց (մոտ 1,2 մլն մարդ) հատկացումների սուբսիդավորման համար կպահանջվի 130 մլրդ դրամ: 2026 թվականից ակնկալվում է, որ ապահովագրության համակարգում կընդգրկվի ևս 600 հազար շահառու ՝ 63 և ավելի բարձր տարիքի անձինք, ինչպես նաև բյուջետային կազմակերպությունների աշխատողներ, իսկ բյուջետային հատկացումները կկազմեն մոտ 230-240 մլրդ դրամ: 2027 թվականից, երբ ՀԲԱ համակարգում ներառվեն նաև վարձու աշխատողներ (գումարած 500-600 հազար մարդ) ապա շուրջ 2,4 մլն մարդու ապահովագրավճարների սուբսիդիաների ֆինանսավորման համար պետությանը կպահանջվի շուրջ 260-270 մլրդ դրամ", - հայտարարել է Խարազյանը։