Հայաստանում բոլոր հարկային վարչարարություններն ուղղված են խոշոր բիզնեսին. ՊԵԿ նախագահ

Արմինֆո. 2017 թվականի համեմատ Հայաստանի 2024 թվականի պետական բյուջեն կկրկնապատկվի ։ Այս մասին նոյեմբերի 4-ին հայտարարել է ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահ Ռուստամ Բադասյանը՝  2024 թվականի պետական բյուջեի նախագծի վերաբերյալ խորհրդարանական լսումների ժամանակ ։

Նա նշել է, որ բոլոր ստացվող հարկերի 90 տոկոսն ապահովում է խոշոր բիզնեսը, և այդ պատճառով փոքր և միջին բիզնեսի ձեռնարկությունների վրա ճնշումների մասին գերատեսչության հասցեին հնչող մեղադրանքները չեն համապատասխանում իրականությանը: Բադասյանն ընդգծել է, որ բոլոր հարկային վարչարարություններն ուղղված են խոշոր բիզնեսին, որը հաճախ հարկման հատուկ համակարգեր է օգտագործում հարկային մասհանումները նվազեցնելու նպատակով: Հաճախ դա պլանային քաղաքականության բնույթ է կրում, բայց կան նաև ագրեսիվ քաղաքականության դեպքեր ։ Մինչդեռ, Բադասյանի ասելով, պետությունը ձգտում է բիզնեսի համար ավելի լավ պայմաններ ապահովել։

ՊԵԿ նախագահը չի համաձայնել այն կարծիքին, որ Հայաստանում, գործնակաանում, բացակայում է իրական տնտեսությունը: Նա կոչ է արել ուշադրություն դարձնել շինարարության ոլորտին, հարց ուղղելով, թե արդյոք այդ ոլորտը պատկանում է տնտեսության իրական հատվածին, թե ոչ ։ 2025-2026 թվականներին ՊԵԿ-ը մտադիր է շինարարության ոլորտից հավաքագրել 142 մլրդ դրամ ՝ լրացուցիչ եկամուտների տեսքով ։ Օրենսդրական փոփոխությունների համաձայն, որոնք շուտով ուժի մեջ կմտնեն, կառուցապատողները պետք է հաշվարկեն և ԱԱՀ վճարեն բնակարանների վաճառքից եկամուտ ստանալու պահին: Ներկայումս դա տեղի է ունենում միայն շինարարության ավարտի և կադաստրում նորակառույց շենքի ձևակերպման դեպքում, թեև, իրականում, բնակարանները սովորաբար վաճառվում են շատ ավելի վաղ։ Այսպիսով, կառուցապատողները ստանում են 1-2 տարի լրացուցիչ ժամանակ՝ եկամուտների ստացման եւ հարկերի վճարման միջեւ: Ավելին, թեև Հայաստանում աճում է շինարարության շրջանառությունը (2023-ին ՝ 13,2% - ով), սակայն դրանից գանձվող ԱԱՀ - ն բացասական է (2023թ.՝ մինուս 23,3 մլրդ դրամ), քանի որ շինանյութ գնելիս ընկերությունները կարող են ԱԱՀ դուրս գրել, իսկ վաճառքից այն պետք է վճարեն միայն որոշ ժամանակ անց ։ Նորամուծությամբ հետաձգված հարկը վաղ թե ուշ պետք է վճարվի։ ՊԵԿ-ի գնահատականներով ՝ 2025-2026 թվականներին կառուցապատողները պետք է վճարեն 142 մլրդ դրամ։

Բայց ՊԵԿ - ը զբաղվելու է ոչ միայն շինարարության ոլորտից հարկերի մաքուր հավաքագրմամբ ։ Հաջորդ տարի քաղաքացիներին կվերադարձվի 84 մլրդ դրամի հիփոթեքի եկամտահարկը։ 2024 թվականի սկզբից ի վեր այդ ցուցանիշն արդեն կազմել է 67 մլրդ դրամ ։