Խնդիրներ ագրոապահովագրության ոլորտում. պատժամիջոցների պատճառով KfW-ն 5,5 մլն դրամ չի վճարել նախագծին մասնակցող ապահովագրական ընկերությանը

Արմինֆո. Հայաստանի էկոնոմիկայի նախարարությունը, որը համակարգում է երկրի գյուղատնտեսության ոլորտը, առաջարկել է բյուջեից 5.5 մլն դրամ հատկացնել ագրոապահովագրության համակարգի ներդրման պետական ծրագրին մասնակցող ապահովագրական կազմակերպության հանդեպ պարտավորության կատարման համար: Կառավարության որոշման նախագիծը հանրային քննարկման է ներկայացվել իրավական ակտերի e-draft.am միասնական պորտալում:

ԱրմԻնֆո-ի տվյալներով, խոսքը կարող է վերաբերել ԻՆԳՈ Արմենիա ընկերությանը, որի մեծամասնական հիմնադիրներից մեկը եղել է ռուսական «Ինգոստրախ» ապահովագրական ընկերությունն է:

Նախաձեռնության հեղինակները հիշեցրել են, որ ծրագիրը մեկնարկել է 2019 թվականի աշնանը և 2023 թվականին մեկ տասնյակից ավելի մշակաբույսեր ապահովագրված են եղել գարնանային ցրտահարության, երաշտի, կարկուտի և հրդեհի ռիսկերից (ծրագիրն առայժմ աշխատում է պիլոտային ռեժիմով ՝ ընդգրկելով Հայաստանի վեց մարզերը): 2023 թվականին ապահովագրական ընկերությունները 11 662 հա ընդհանուր մակերեսով տարածքում իրացրել են 10 192 ապահովագրության պայմանագիր, համախառն ապահովագրավճարը կազմել է շուրջ 1,8 մլրդ դրամ: Ագրոապահովագրողների ազգային գործակալության (AINA) տվյալներով ՝ 2024 թվականի գյուղատնտեսական տարվա ընդհանուր ապահովագրավճարը կազմել է շուրջ 22 մլն դրամ, կնքվել է ապահովագրության 27 պայմանագիր, ապահովագրված տարածքների ընդհանուր մակերեսը կազմել է շուրջ 247 հա:

Ապահովագրի գնումը պետության կողմից սուբսիդավորվում է 50-60%-ի չափով ՝ կախված տարերային ռիսկից, իսկ ամբողջական ապահովագրության դեպքում գործում է 10% զեղչ: Որպես վերաապահովագրող հանդես է գալիս շվեյցարական խոշոր Swiss Re ընկերությունը։ AINA-ին վերապահված են ագրոապահովագրության ստանդարտ պրոդուկտների մշակման, պետական սուբսիդավորման գործընթացի պայմանների և կարգավորման գործառույթները, շուկայի ուսումնասիրություն և ակտուարական հաշվարկներ, վնասի գնահատողների վերապատրաստում և որակավորման բարձրացում, գործընկեր ապահովագրական ընկերությունների նկատմամբ վերահսկողություն:

Ապահովագրավճարի սուբսիդավորումն իրականացվում է Գերմանական զարգացման վարկային բանկի (KfW) և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից տրամադրված ֆինանսական ռեսուրսների հաշվին ' 50:50 հարաբերակցությամբ:

"Ներկայումս խնդիրներ են առաջացել ապահովագրավճարի սուբսիդավորման ծրագրին մասնակցող ապահովագրական ընկերությանը վճարման ենթակա KfW - ի 5,5 մլն դրամ դրամաշնորհային մասը չվճարելու առնչությամբ, քանի որ, ըստ KfW-ի ներկայացրած նամակի, ծրագրին մասնակցող ապահովագրական ընկերության նկատմամբ գործում են պատժամիջոցներ", - ասվում է փաստաթղթում:

Հաշվի առնելով վերոգրյալը ՝ նախագծով առաջարկվում է նշված 5,5 մլն դրամը ապահովագրական ընկերությանը վճարել միայն 2024 թվականի համար՝ Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի հաշվին:

Գերատեսչությունում հիշեցրել են, որ ՀՀ կառավարության 2021-2026 թվականների ծրագրի համաձայն,  այս ժամանակահատվածի ավարտին նախատեսվում է գյուղատնտեսական մշակաբույսերի ապահովագրության համակարգի ամբողջական ներդրում երկրի բոլոր մարզերում, ինչպես նաև նախադրյալներ ստեղծել ընտանի կենդանիների ապահովագրության ներդրման համար:

Նշենք, որ օրերս ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Գևորգ Պապոյանը խորհրդարանում խոսստովանել էր ագրոապահովագրությանն առնչվող խնդիրների առկայությունը։ Մասնավորապես, նա հայտարարել էր, որ KfW-ն պատրաստ է դրամական միջոցներ տրամադրել, իսկ պետությունը՝ համաֆինանսավորել ծրագիրը ։ Բացի այդ, ըստ Պապոյանի, բանակցություններ են ընթանում նաև վերաապահովագրողի հետ ։ "Մենք ուզում ենք ծավալներ ունենալ, եթե ոչ ինչպես 2023 թվին, ապա, գոնե, ավելի շատ, քան 2024 թվին գրանցվեց, որպեսզի 2026 թվին ծավալները վերականգնենք և հետագայում զարգացնենք", - ասել էր նա: Պապոյանը հաղորդել էր, որ նախատեսվում է սուբսիդավորել ապահովագրավճարների մի մասը՝ 1.490 մլրդ դրամի չափով, և ապահովագրել 15 հազար հա հողատարածք:

Հիշեցնենք, որ 2024 թվականին ՀՀ ագրոապահովագրության շուկայից վերաապահովագրական ընկերության  հեռանալու պատճառով ապահովագրական ընկերությունները չեն կարողացել ողջ ծավալով ստանձնել ապահովագրական ռիսկերը ՝ հաշվի առնելով կլիմայի փոփոխության հետևանքով առաջացած բարձր վնասները ։ Ինչպես ԱրմԻնֆո-ն հաղորդել էր 2023 թվականի սկզբին, ագրոապահովագրության գծով աշխատում է ընդամենը 3 ընկերություն՝ ԻՆԳՈ Արմենիա, Ռոսգոսստրախ Արմենիա և Սիլ Ինշուրանս (զրոյացվել են պայմանագրերով), նշելով, որ փաստացի երկրում ագրոապահովագրության ծրագիրը ժամանակավորապես դադարեցվել է՝ ծրագրի արտասահմանյան դոնորների դիրքորոշման առնչությամբ։

Այդ իսկ պատճառով ծրագիրը ս.թ. ուշ է սկսվել, ինչի առնչությամբ անհրաժեշտ էր ժամանակավոր լուծում գտնել 2024 թվականի համար և փոխել ծրագրի մոտեցումը։ 2024 գյուղատնտեսական տարվա պիլոտային ծրագրի իրականացումն ապահովելու նպատակով կառավարությունը որոշում է ընդունել ոչ միայն սուբսիդավորել ապահովագրավճարները, այլև փոխհատուցել ապահովագրական ընկերությունների ծախսերը ՝ ապահովագրավճարների որոշակի շեմը գերազանցելու դեպքում։