«Լիդիան Արմենիա». Ընդերքօգտագործման թույլտվությունները բողոքարկման ենթակա չեն

Արմինֆո. «Լիդիան Արմենիային» տրված ընդերքօգտագործման թույլտվություններն անբողոքարկելի վարչական ակտեր են և չեն կարող վարչական կարգով կամ դատարանի վճռով անվավեր ճանաչվել: Այդ մասին ասվում է ընկերության մամուլի ծառայության հաղորդագրությունում՝ վկայակոչելով Վարչական դատարանի որոշումը։

«Լիդիան Արմենիան» հայտնում է ՀՀ վարչական դատարանի կողմից կայացված բարենպաստ որոշման մասին: Դատարանը վճռել է, որ Ընկերությանը տրված ընդերքօգտագործման թույլտվություններն անբողոքարկելի վարչական ակտեր են և չեն կարող վարչական կարգով կամ դատարանի վճռով անվավեր ճանաչվել:

Մասնավորապես, 2015թ. երկու հասարակական կազմակերպություններ հայց էին ներկայացրել ընդդեմ ՀՀ էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարարության` պահանջելով անվավեր ճանաչել Նախարարության կողմից «Լիդիան Արմենային» տրված այն թույլտվությունները, որոնցով Ընկերությանը թույլատրվել էր շահագործել նաև Ամուլսարի հանքավայրի Էրատո տեղամասը:

Դատարանը վճռել է, որ վիճարկվող ակտերը հանդիսանում են հիմնական թույլտվությունների փոփոխություններ, հետևաբար հիմնական թույլտվությունների իրավաչափության պայմաններում դրանց իրավաչափությունը ևս չի կարող կասկածի տակ դրվել:

Հատկանշական է, որ այս գործով ներկայացված հայցը բովանդակությամբ և հայցվորների կողմից բերված փաստարկներով ամբողջովին նույնական է այն դատական գործով ներկայացված հայցի հետ, որի առնչությամբ Վարչական դատարանը 2024թ. դեկտեմբերի 2-ին որոշում էր կայացրել` մասնակիորեն բավարարելով հայցվորների` տվյալ դեպքում մի քանի քաղաքացու, հայցը:

Նշենք նաև, որ «Լիդիան Արմենիան», երկու դատական գործում էլ հանդիսանալով որպես երրորդ անձ, արդեն իսկ Վերաքննիչ դատարանում բողոքարկել է դեկտեմբերի 2-ի վճիռը», - ասվում է հաղորդագրությունում:

Հիշեցնենք, որ 2018 թվականի վերջից Ամուլսարի ոսկու հանքավայրի կառուցման աշխատանքները բնապահպանական ակտիվիստների կողմից ենթարկվել են արգելափակման: Կառավարությունն այդպես էլ չէր կարողացել կողմնորոշվել դրանց վերսկսման հարցում, եւ աշխատանքներն ստիպված էին դադարեցնել։

2023 թվականի փետրվարին ՀՀ կառավարությունը, "Լիդիան Արմենիա" ՓԲԸ - ն և Եվրասիական զարգացման բանկը (ԵԱԶԲ) ստորագրել են փոխըմբռնման հուշագիր, որն ազդարարել է Ամուլսարի հանքավայրի շահագործման ծրագրի վերագործարկումը: Հուշագրի շրջանակում, ինչպես այն ժամանակ պատմել էր էկոնոմիկայի նախարարը, կներգրավվի 150 մլն դոլար, որից 100 մլն դոլարը՝ ԵԱԶԲ - ի վարկային միջոցներ, 50 մլն դոլար կապահովվի տեղական բանկի կողմից, եւ պայմանագրից դուրս լրացուցիչ 100 մլն դոլար կներդրվի բաժնետերերի կողմից: Միջոցները պետք է ուղղվեին հանքում շինարարական աշխատանքների ավարտին և անհրաժեշտ տեխնիկայի ձեռք բերմանը։

Նշվել է, որ գործարքի շրջանակում Հայաստանի կառավարությունը կստանա ընկերության բաժնետոմսերի 12,5 տոկոսը, որի դիմաց ոչինչ չի վճարի, բայց դրա փոխարեն գործարքը կապահովագրի որոշակի ռիսկերից:

Հիշեցնենք, որ 2024 թվականի սկզբին հանքի հարակից Ջերմուկ քաղաքի ավելի քան 130 հասարակական կազմակերպություններ և բնակիչներ դեմ էին արտահայտվել դրա հնարավոր շահագործմանը ։ Նրանց տարածած համատեղ հայտարարության մեջ ընդգծվում էր, որ ընդունելով հանքավայրը շահագործող "Լիդիան Արմենիա" ընկերության 12,5 տոկոս բաժնեմասի տեսքով նվիրատվությունը, Հայաստանի կառավարությունն անտեսել է տեղի համայնքների ժողովրդավարական արժեքներն ու իրավունքները:

2024թ. նոյեմբերին ասուլիսներից մեկի ժամանակ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Գևորգ Պապոյանը  հայտարարել էր, որ հնարավոր է հանքի շահագործումը սկսվի 2025թ. 4-րդ եռամսյակում։ Ընդ որում, նա հաղորդել էր, որ վերջինիս գործարկման համար անհրաժեշտ է ներգրավել 250 մլն դոլար: Այդ գումարից, նախարարի ասելով, 100 մլն դոլար ընկերությունը գտել է, մնացած 150 մլն դոլարը մտադիր է ներգրավել տեղական բանկերից:

Նշենք, որ Ամուլսարի նախագծի ընդհանուր արժեքը կազմում է շուրջ 370 մլն դոլար: Հանքավայրի շահագործման ժամկետը հաշվարկված է 10 տարի 4ամիս, ընդ որում, տարեկան կտրվածքով նախատեսվում է արդյունահանել միջին հաշվով 200 հազար ունցիա ոսկի: Հանքավայրը երկրորդն է Հայաստանում՝ պաշարների մեծությամբ։ Ընկերության տեղեկատվության համաձայն ՝ հանքավայրը պարունակում է մոտ 73733 կգ ոսկի ՝ 0,78 գ/տոննա միջին պարունակությամբ, ինչպես նաև 294.367 տոննա արծաթ՝ 9.29 գ /տոննա միջին պարունակությամբ: Այն գտնվում է Ջերմուկ առողջարանային քաղաքից 13 կմ հեռավորության վրա, Արփայի ու Որոտանի միջագետքում։