2024 թվականին մասնավոր փոխանցումներում սկսել են նշմարվել ոսկուն եւ ադամանդին առնչվող "գորշ գործարքներ" Հոնկոնգի, ԱՄԷ-ի եւ մի շարք օֆշորային գոտիների հետ

Արմինֆո. Հայաստան մասնավոր փոխանցումների ներհոսքի ծավալը 2024 թվականին գերազանցել է 5.8 մլրդ դոլարը (այդ թվում ՝ 1.01 մլրդ դոլարը ՝ ոչ առևտրային բնույթի), իսկ արտահոսքը՝ 4.3 մլրդ դոլարը (այդ թվում ՝ 440 մլն դոլարը ՝ ոչ առևտրային բնույթի)։ Տարեկան դինամիկայում ներհոսքն աճել է 2,5% - ով, իսկ արտահոսքը՝ 7,1% - ով ։ Որպես արդյունք ՝ 2024 թվականին փոխանցումների զուտ ներհոսքը երկիր կրճատվել է 9% - ով ՝ մինչև 1,5 մլրդ դոլար ։ Ընդ որում, ոչ առևտրային բնույթի փոխանցումների գծով զուտ ներհոսքի անկումն ավելի տպավորիչ է եղել ՝ 35% - ով ՝ մինչև 573,5 մլն դոլար։ Վերջիններիս մասնաբաժինը ընդհանուր զուտ ներհոսքում մեկ տարվա ընթացքում նվազել է 53% - ից մինչև 38% ։ Այդ մասին են վկայում ՀՀ ԿԲ տվյալները։

Ռուսաստանը պահպանել է առաջատարի դիրքը դեպի Հայաստան մասնավոր դրամական փոխանցումների ներհոսքի առումով, ընդ որում, արտահոսքի առաջնությունն անցնել է Արաբական Միացյալ Էմիրություններին (ԱՄԷ): ՌԴ - ից փոխանցումների ներհոսքը մեկ տարվա ընթացքում կրճատվել Է 3,2% - ով՝ մինչև 3,8 մլրդ դոլար, իսկ դեպի ՌԴ արտահոսքի ցածր աճը ՝ 7,3% - ով ՝ մինչև 688,4 մլն դոլար: Մինչդեռ, ԱՄԷ-ի ուղղությամբ և ներհոսքը, և արտահոսքը բարձր աճ են գրանցում ՝ 56% - ով և 54% - ով ՝ մինչև 116 մլն դոլար և 880,3 մլն դոլար:

Արդյունքում՝ Ռուսաստանից փոխանցումների զուտ ներհոսքը, չնայած 5,2 տոկոս անկմանը, պահպանվել է 3,1 մլրդ դոլարի դրական մակարդակում, մինչդեռ ԱՄԷ-ից զուտ ներհոսքը բացասական է մնացել՝ 764,3 մլն դոլարի մակարդակում ՝ ավելանալով 54 տոկոսով։ Դեպի Ռուսաստան ոչ առեւտրային գործարքների ներհոսքի եւ արտահոսքի մասնաբաժինը փոքր է, համապատասխանաբար, 11% եւ 22%, որը դիտվում է նաեւ ԱՄԷ-ի ուղղությամբ՝ 12% ներհոսք եւ 1,4% արտահոսք:

Ռուսաստանից հետո ներհոսքում առաջատար  հնգյակում են ԱՄՆ-ը, Շվեյցարիան, Մեն կղզին և ԱՄԷ-ն, իսկ արտահոսքում ԱՄԷ-ից հետո գալիս են ՌԴ-ն, ԱՄՆ-ը, Շվեյցարիան և Մոնակոն:

Շատ ավելի ուշագրավ է Հոնկոնգի ուղղությամբ փոխանցումների տարեկան դինամիկան. ներհոսքի 4,2 անգամ աճը ուղեկցվում է արտահոսքի 30% անկմամբ, որոնց ծավալները կազմել են, համապատասխանաբար, 38.3 մլն դոլար և 30.8 մլն դոլար: Դա թույլ է տվել մեկ տարվա ընթացքում բարելավել Հոնկոնգից Հայաստան փոխանցումների զուտ ներհոսքի դինամիկան՝ մինուս 34.9 մլն դոլարից մինչև դրական 7.5 մլն դոլար՝ ապահովելով 2,2 անգամ աճ: Ընդ որում, ոչ առեւտրային գործարքների մասնաբաժինը Հոնկոնգից փոխանցումների ներհոսքում ցածր է ՝ 2 տոկոս (ծավալի տարեկան անկումը ՝ 24 տոկոս), ինչպես նաեւ չնչին է արտահոսքում ՝ 4 տոկոս (ծավալի տարեկան աճը ՝ 67 տոկոս)։

Փորձագետների ենթադրությամբ՝ Հոնկոնգի եւ ԱՄԷ-ի ուղղությամբ գործարքների նման դինամիկան կարելի է պայմանավորել ոսկուն եւ ադամանդներին առնչվող "գորշ գործարքներով",  հաշվի առնելով այն փաստը, որ այդ երկրներին բաժին է ընկնում թանկարժեք մետաղների եւ քարերի հիմնական վերաարտահանումը: Մասնավորապես, փորձագետները վկայակոչում են մաքսային տվյալները, որոնց համաձայն, Ռուսաստանից ներկրվող ադամանդների և ոսկու առյուծի բաժինը հետագայում արտահանվում է ԱՄԷ և Հոնկոնգ: Այսպես, 2024թ. առաջին կիսամյակում ադամանդի և ոսկու ներմուծման ընդհանուր ծավալի առյուծի բաժինը ստացվել է Ռուսաստանից,  համապատասխանաբար, 77% և 99,7%, իսկ այդ թանկարժեք մետաղների և քարերի դոմինանտ արտահանումը բաժին է ընկել ԱՄԷ (77% ադամանդ և 64% ոսկի) և Հոնկոնգի (17% ադամանդ և 25% ոսկի) շուկաներին։ Գրեթե նույն պատկերն էր  2023 թվականի արդյունքներով, բայց այն ժամանակ Ռուսաստանից ստացվել է ադամանդի 46,7%-ը  և  ոսկու 99,2%-ը, որոնք նույնպես արտահանվել են ԱՄԷ (ադամանդի 84,6% և ոսկու  71,4%) և Հոնկոնգ (ադամանդի 2,7%  և  ոսկու 25,4%)։