2025 թվին ՊԵԿ-ը հարկային մեծ ներուժ է տեսնում շինարարության ոլորտում

Արմինֆո. Հայաստանի պետական եկամուտների կոմիտեն (ՊԵԿ) 2025 թվականին նախատեսում է շինարարության ոլորտից ավելի շատ հարկեր հավաքել։ Այդ մասին մարտի 24 - ին ԱԺ ֆինանսավարկային եւ բյուջետային հարցերի հանձնաժողովի նիստում հայտարարել է գերատեսչության ղեկավար Էդուարդ Հակոբյանը։

2024 թվականին ՀՀ համախմբված բյուջե հարկային մուտքերը (հարկային եկամուտներ և պետական տուրք) կազմել են 2 տրլն 390,9 մլրդ դրամ, ինչը 5,1%-ով կամ 117 մլրդ դրամով գերազանցում է 2023 թվականի ցուցանիշը: Ընդ որում, ՀՆԱ-ի նկատմամբ հարկերի հարաբերակցությունը 2024 թվին կրճատվել է մինչև 23,6%՝ 2023-ի 24,1%-ից։

Հակոբյանի խոսքով՝ նախորդ տարվա ցուցանիշի նվազումը պայմանավորված էր տնտեսական գործոններով, այլ ոչ թե՝ հարկահավաքության խնդիրներով։ Այսպես, եթե առանձին դիտարկենք ներքին տնտեսությունից և ներմուծումից հարկային հավաքագրումները, ակնհայտ է դառնում, որ, մասնավորապես, առաջին դեպքում դիտվում է 14 տոկոս աճ, երկրորդում՝ անկում։

Վերջինս, հիմնականում, պայմանավորված է ավտոմեքենաների ներկրման կրճատմամբ, և դա օբյեկտիվ երևույթ է, քանի որ 2022 թվականից Հայաստանում արձանագրվել են վերաարտահանման մեծ ծավալներ, որոնք 2024 թվականին կտրուկ նվազել են, ինչը ներմուծման գծով հարկային հավաքագրումների կրճատման հիմնական պատճառ է դարձել։ Բացի այդ, կա ևս մեկ բացասական գործոն՝ կապված ծխախոտի ներմուծման անկման հետ՝ ոլորտում նոր պահանջների առնչությամբ։

Ինչ վերաբերում է ընթացիկ տարվա ակնկալիքներին, ապա, ինչպես նշել է ՊԵԿ նախագահը, դրանք դրական են: Մասնավորապես, 2025 թվականին նախատեսվում է ավարտել բազմաթիվ բազմաբնակարան շենքերի շինարարությունը, հիմնականում, Երևանում, որտեղ հարկային մեծ ներուժ է նկատվում (ԱԱՀ-ի գծով) ։ Հարկային եկամուտների աճին նպաստող երկրորդ խոշոր դրական գործոնը եկամտահարկի գծով բանկային հատվածից ակնկալվող մուտքն է: Վերջինս 2024 թվականին գրանցել է <բարձր աճ > (Հայաստանի բանկերի շահույթը 2024 թվականին կազմել է 363 մլրդ դրամ ՝ 910 մլն դոլարից մի փոքր ավելի եւ 2023 թվականի համեմատ աճել է 1,6 անգամ-խմբ.), հավելել Է Հակոբյանը։

Բացի այդ, ինչպես նշել է գլխավոր հարկայինը, քանի որ վերաարտահանման ցիկլը գրեթե ավարտված է, այսինքն, իր գագաթնակետին հասնելուց հետո կտրուկ անկում է ապրել 2024 թվականին, եւ "բազան մաքրվել է", հետեւաբար, մաքսային մարմինների կողմից գանձումները կբարելավվեն։

Հիշեցնենք, որ ըստ հաստատված պետբյուջեի, 2024 թվականին ՀՆԱ-ի 7 տոկոս աճի ապահովման պայմաններում պետական գանձարանի 2 տրիլիոն 723 մլրդ դրամ եկամուտներից 2 տրիլիոն 613.6 միլիարդը պետք է կազմեին հարկային եկամուտները և պետական տուրքը (ՀՆԱ-ի 24.9 տոկոս)։ Սակայն սեպտեմբերին ֆինանսական իշխանությունները ճշգրտեցին ՀՆԱ-ի աճի իրենց ակնկալիքները՝ մինչև 5.8%, իսկ հարկային մուտքերի և պետական տուրքի գծով թերհավաքումը գնահատվեց 157.8 մլրդ դրամ։ Սակայն, ամփոփ տվյալները ցույց են տվել, որ 2024 թվականին հարկային մուտքերը (հարկային եկամուտներ և պետական տուրք) ՀՀ համախմբված բյուջե կազմել են 2 տրիլիոն 390.9 մլրդ դրամ, որը կազմում է տարվա ճշգրտված ցուցանիշի 91.4% - ը՝ 2 տրիլիոն 614.9 մլրդ դրամի չափով (ՀՆԱ-ի 24.9% - ը) ։ Այսպիսով, ճշգրտված տարեկան ծրագրի նկատմամբ հարկային ապառքը կազմել է 224 մլրդ դրամ կամ 222.7 մլրդ դրամով պակաս, քան արձանագրվել է պետբյուջեով: Ընդ որում, ՀՀ ֆինանսական իշխանությունները 2025 թվականին, ըստ հաստատված պետբյուջեի, նախատեսում են 330 մլրդ դրամով ավելի հավաքել, քան 2024 թվականին։